Án oan ở Yên Bái: Số phận những người trong cuộc

Trải qua hơn 30 năm, những người liên quan đến vụ án oan của ông Đặng Thuật – sinh năm 1933, trú tại tổ 18, phường Nguyễn Thái Học, thị xã Yên Bái, tỉnh Hoàng Liên Sơn (nay là tỉnh Yên Bái) đều có những số phận riêng. Người phải bỏ quê đi biệt xứ, người sống trong men rượu vì chán nản, người thì qua đời được gần 5 năm mới “biết” được sự thật ngỡ ngàng.

Giám đốc thẩm tuyên “án oan” vẫn không được bồi thường

Ông Đặng Thuật, nguyên là Phó Ban Tài chính quản trị Tỉnh ủy Yên Bái. Vào tháng 11/1982 ông Đặng Thuật cùng 3 người khác là các ông Phùng Bích (Trưởng Ban Tài chính); Nguyễn Ngọc Lân (SN 1930, chức vụ Trưởng phòng Tài chính Ban Tài chính); Đặng Giang Đông (SN 1934, chức vụ Trưởng phòng vật tư Ban Tài chính) liên quan đến vụ án “Tham ô tài sản XHCN” vì liên quan đến việc mua bán vật tư.

Trong những lần mua vật tư đó, ông Đặng Thuật đều có giấy tờ viết tay, có chữ ký và lưu lại tại phòng kế toán, thậm chí có nhiều khoản đã được thanh toán trước.

Thấy việc tuyên án của TAND tỉnh Yên Bái là hết sức vô lý, ông Thuật đã làm đơn kêu oan khắp các nơi. Đến tháng 8/1989, trong Bản án Giám đốc thẩm do ông Phạm Hưng – Chánh án TAND Tối cao ký đã nói rõ: “Áp dụng khoản 3 điều 8 Bộ luật hình sự tuyên bố Đặng Thuật không phạm tội tham ô tài sản XHCN…”.

Bản án Giám đốc thẩm năm 1989 tuyên ông Đặng Thuật không phạm tội Tham ô tài sản XHCN.

Những tưởng sau quyết định tuyên vô tội này, ông Thuật sẽ được minh oan và phục hồi danh dự, quyền lợi. Vậy nhưng, các cơ quan chức năng tỉnh Yên Bái đã không làm như vậy.

Hơn 20 năm ròng, ông Thuật liên tục đề nghị được cơ quan tố tụng xin lỗi công khai, bồi thường danh dự, vật chất, tinh thần, nhân phẩm. Tuy nhiên, đến tháng 10/2008, ông Thuật vẫn không gột rửa được nỗi oan cho mình và đành ngậm ngùi đi xuống “suối vàng”.

Sự việc minh oan cho người cha, người ông của mình tưởng chừng sẽ rơi vào bế tắc cho đến trước lần giỗ thứ 5 của ông Đặng Thuật vào năm 2013, con cháu của ông mới phát hiện ra có 1 công văn của VKSND Tối cao gửi VKSND tỉnh Yên Bái vào tháng 7/2008 (trước khi ông Đặng Thuật mất 3 tháng – PV) yêu cầu hướng dẫn ông Đặng Thuật làm thủ tục bồi thường oan sai.

Theo người nhà của ông Đặng Thuật, công văn này đã bị lãnh đạo VKSND tỉnh Yên Bái (thời năm 2008) “giấu nhẹm” đi mà không cho gia đình biết. Chỉ đến khi có một nhân viên trong VKSND tỉnh Yên Bái biết chuyện và luôn cảm thấy bứt rứt trong lương tâm nhiều năm nên đã quyết định cho gia đình biết trước sự ngỡ ngàng của nhiều người.

“Nếu như cha tôi, gia đình chúng tôi biết được công văn này vào thời điểm năm 2008, chắc hẳn cha tôi đã được bồi thường và ra đi thanh thản”, một người con của ông Đặng Thuật đau đớn thốt lên.

Gần 5 năm sau ngày mất của ông Đặng Thuật, con cháu ông mới ngỡ ngàng biết được văn bản yêu cầu VKSND tỉnh Yên Bái hướng dẫn ông làm thủ tục bồi thường oan sai.

Số phận những người trong vụ án oan bây giờ ra sao?

Những hình thức kỷ luật áp dụng đối với bốn lãnh đạo của Ban Tài chính quản trị Tỉnh ủy Yên Bái do liên quan đến vụ “tham ô tài sản XHCN” được Ban Thường vụ Tỉnh ủy ra quyết định đã khiến những người này rơi vào tình cảnh lao đao trong một thời gian dài.

Sau phiên tòa sơ thẩm, ngày 01/4/1985, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Yên Bái ra quyết định giải tán Ban Tài chính, giải tán chi bộ; giao cho Chánh văn phòng Tỉnh ủy trực tiếp quản lý ngân sách Đảng về các cơ sở vật chất của Ban đang sử dụng không cần bàn giao, đồng thời giao cho các cơ quan văn phòng Tỉnh ủy ra quyết định buộc thôi việc ông Nguyễn Ngọc Lân, Đặng Giang Đông, trả về địa phương nơi đang cư trú.

Trong số bốn nguyên lãnh đạo của Ban Tài chính bị truy tố về tội tham ô tài sản XHCN, ông Đặng Thuật là người duy nhất kiên trì đấu tranh 20 năm đòi công lý cho mình. Sự kiên trì của ông đã khiến ông trở thành “gương mặt quen thuộc” với các cơ quan công quyền ở Yên Bái, khi mỗi lần ông mang đơn, thư kêu oan gửi đến.

Bà Đỗ Thị Lợi – vợ ông Đặng Thuật tâm sự với PV về án oan của chồng mình.

Cũng bởi vì án oan này mà ông Đặng Thuật bị “thân bại danh liệt”. Đau khổ tủi nhục bao trùm lên cả gia đình suốt hàng chục năm qua. Ông Thuật cũng là người đầu tiên trong bốn người, đã qua đời khi bản án minh oan cho mình chưa được thi hành án.

Ba đồng nghiệp của ông cũng mỗi người một số phận. Ông Đặng Giang Đông đã cùng vợ con chuyển lên Lào Cai sinh sống. Ông Phùng Bích – thời gian cuối đời già yếu, bị mù lòa. Ông Nguyễn Ngọc Lân một thời gian dài chìm trong men rượu vì chán nản, và ông không có được niềm may mắn là được vợ con cảm thông…

Bà quả phụ Đỗ Thị Lợi, nhắc đến nỗi oan khiên của người chồng quá cố, lần nào cũng không kìm được dòng nước mắt. “Khi trút hơi thở cuối cùng, điều mà ông ấy dặn dò ở lại, đó là nỗi day dứt mà ông ấy mang theo sang bên kia thế giới, day dứt với tâm nguyện được minh oan bằng việc thực thi bản án công khai, lúc đó ông ấy mới được ngậm cười…

Điều gia đình tôi mong mỏi, đó là tâm nguyện của ông ấy được thực hiện. Chúng tôi không phải đặt mục tiêu đòi tiền đền bù, mà quan trọng, nó là hiện hữu của danh dự và công lý đối với cả gia đình”, vợ ông Thuật cho biết.

Theo Đất Việt