Ấn Độ cạn kiệt vaccine Covid-19, điều gì đang xảy ra với “cường quốc” vaccine?

Tại Ấn Độ, nơi có nhà sản xuất vaccine lớn nhất thế giới, hàng triệu người đang chờ đợi vaccine Covid-19 trong bối cảnh làn sóng lây nhiễm thứ hai đang càn quét quốc gia Nam Á.

Nước sản xuất vaccine lớn nhất thế giới sắp hết vaccine

Ấn Độ sản xuất hơn 60% lượng vaccine trên toàn cầu và là nơi đặt trụ sở của Viện Huyết thanh Ấn Độ (SII), nhà sản xuất vaccine lớn nhất thế giới. Năng lực sản xuất vaccine mạnh mẽ của Ấn Độ là lý do tại sao nước này trở thành nhà cung cấp chính cho chương trình COVAX Facility – sáng kiến chia sẻ vaccine toàn cầu, cung cấp vaccine miễn phí hoặc chiết khấu cho các quốc gia có thu nhập thấp. Theo thỏa thuận ban đầu được công bố vào năm 2020, SII sẽ sản xuất tới 200 triệu liều vaccine cho 92 quốc gia trên thế giới.

Các thùng vaccine AstraZeneca do Viện Huyết thanh Ấn Độ sản xuất và cung cấp thông qua sáng kiến COVAX đã đến Mogadishu, Somalia vào ngày 15/3. Ảnh: CNN

Tình hình dịch bệnh hiện tại ở Ấn Độ đã có sự khác biệt rõ rệt so với chỉ vài tháng trước. Làn sóng Covid-19 mới đã bùng phát tại Ấn Độ vào đầu tháng 3. Theo dữ liệu từ Bộ Y tế Ấn Độ, ngày 18/4, Ấn Độ báo cáo 261.500 ca mắc Covid-19 mới, số ca mắc bệnh cao nhất trong một ngày từ trước tới nay.

Các bang và thành phố tại Ấn Độ đang áp đặt các biện pháp hạn chế mới, bao gồm lệnh giới nghiêm vào cuối tuần và ban đêm ở Delhi, nơi sinh sống của 19 triệu người.

Theo CNN, nguồn cung vaccine tại Ấn Độ đã gần cạn kiệt, với ít nhất 5 bang báo cáo tình trạng thiếu hụt vaccine nghiêm trọng và thúc giục chính phủ liên bang có biện pháp hành động.

Trước tình trạng thiếu hụt vaccine, chính phủ Ấn Độ và SII đã chuyển trọng tâm từ việc cung cấp vaccine cho chương trình COVAX sang ưu tiên cho công dân của họ.

Chương trình COVAX, do Liên minh toàn cầu vaccine và tiêm chủng (GAVI) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) điều hành, cho biết: “Việc cung cấp vaccine từ Viện Huyết thanh của Ấn Độ sẽ bị trì hoãn vào tháng 3 và tháng 4. Sự chậm trễ trong việc đảm bảo nguồn cung vaccine Covid-19 do SII sản xuất là do nhu cầu tại Ấn Độ tăng lên”.

Cho đến nay, Ấn Độ đã cung cấp cho COVAX 28 triệu liều vaccine AstraZeneca và dự kiến sẽ cung cấp thêm 40 triệu liều vaccine vào tháng 3 và 50 triệu liều vào tháng 4. COVAX cho biết, chính phủ Ấn Độ vẫn đang thảo luận về việc hoàn thành cung cấp vaccine.

Đây không phải là lần đầu tiên Ấn Độ phải tạm dừng việc cung cấp vaccine cho COVAX. Vào tháng 1, chính phủ Ấn Độ đã hạn chế xuất khẩu vaccine AstraZeneca do SII sản xuất theo hợp đồng cho hãng dược phẩm của Anh “vì muốn ưu tiên cho những nhóm dễ bị tổn thương và cần vaccine nhất”, Giám đốc điều hành SII Adar Poonawalla nói.

Tuy nhiên, sự chậm trễ nhiều lần trong việc cung cấp vaccine đã ảnh hưởng nặng nề đến các nước nghèo. Giám đốc cơ quan kiểm soát dịch bệnh của châu Phi cảnh báo việc Ấn Độ chậm xuất khẩu vaccine có thể là “thảm họa” đối với châu lục này. Trong khi đó, Pakistan, một trong những nước nhận nguồn vaccine lớn từ COVAX, quyết định cho phép nhập khẩu và bán vaccine tư nhân để lấp đầy “khoảng trống” vaccine.

Ấn Độ đang cung cấp 2 loại vaccine trong nước là Covishield do AstraZeneca và Đại học Oxford phát triển và Covaxin do công ty địa phương Bharat Biotech phát triển.

Ấn Độ đã bắt đầu chương trình tiêm chủng vào tháng 1 cho các nhân viên y tế và các nhóm ưu tiên, với mục tiêu tiêm chủng đầy đủ cho 300 triệu người vào tháng 8. Tuy nhiên, chương trình tiêm chủng đã có khởi đầu chậm chạp và phải đối mặt với sự do dự của người dân, đặc biệt là đối với vaccine Covaxin, được chấp thuận sử dụng khẩn cấp trước khi dữ liệu hiệu quả của thử nghiệm giai đoạn 3 được công bố.

Cho đến nay, chỉ 14,3 triệu người được tiêm chủng đầy đủ, chiếm hơn 1% trong tổng số 1,3 tỷ dân của Ấn Độ, theo Đại học Johns Hopkins.

Mặc dù vậy, niềm tin của công chúng đã tăng lên khi chính phủ Ấn Độ thực hiện một chiến dịch nâng cao nhận thức nhằm giảm bớt lo ngại về vaccine và chương trình tiêm chủng đã tăng tốc.

Khi số ca mắc Covid-19 mới hàng ngày tăng nhanh vào tháng 3 và tháng 4, một số bang tại Ấn Độ bắt đầu báo cáo tình trạng thiếu vaccine nghiêm trọng.

Tại bang Odisha, gần 700 trung tâm tiêm chủng đã phải đóng cửa vào tuần trước do tình trạng thiếu hụt vaccine. Các quan chức y tế cảnh báo bang này sẽ sớm cạn kiệt nguồn dự trữ vaccine sẵn có.

Rajesh Bhaskar, một quan chức y tế ở Punjab tuần trước nói rằng, bang có khoảng 450.000 liều vaccine Covishield và 30.000 liều vaccine Covaxin. Theo thống kê mới nhất của chính phủ, bang Punjab là nơi sinh sống của hơn 27 triệu người. “Chúng tôi muốn tiêm chủng ít nhất cho khoảng 100.000 người/ngày và nguồn cung hiện tại không đủ đáp ứng nhu cầu đó”, ông Bhaskar nói.

Quan chức Y tế bang Maharashtra Rajesh Tope cho biết, một số quận ở bang đã phải tạm ngừng hoạt động tiêm chủng, trong đó có hơn 70 trung tâm ở Mumbai đã đóng cửa vào tuần trước. Tính đến ngày 15/4, bang Maharashtra đã tiêm chủng hơn 11,1 triệu liều vaccine, nhiều nhất so với bất kỳ bang nào, theo Bộ Y tế Ấn Độ.

“Ở các thành phố của bang Maharashtra, chúng tôi thành lập các đội để đưa tất cả những người trên 45 tuổi đi tiêm vaccine. Mọi người đến các trung tâm tiêm chủng, nhưng nhân viên y tế nói rằng họ chưa nhận được vaccine, vì vậy người dân nên về nhà”, ông Tope nói.

VOV.VN – Lệnh cấm này có hiệu lực từ ngày 22/4, trong bối cảnh số ca nhiễm SARS-CoV-2 tại Ấn Độ tăng liên tục trong 40 ngày qua, khiến cho hệ thống y tế nước này rơi vào tình trạng quá tải.

Lý do khiến Ấn Độ thiếu hụt vaccine Covid-19 nghiêm trọng

Cựu Tổng Giám đốc Hội đồng Nghiên cứu Y khoa Ấn Độ (ICMR) Nirmal Kumar Ganguly cho biết, có một số thách thức góp phần vào sự thiếu hụt vaccine, một trong số đó là nguồn cung cấp nguyên liệu thô.

“Ấn Độ có đủ năng lực để sản xuất, nhưng chuỗi cung ứng đã bị gián đoạn trong thời gian đại dịch. Công thức vaccine và nguyên liệu cần thiết không thể thay đổi ngay lập tức, vì vậy chúng tôi phải dựa vào nguồn nguyên liệu được nhập khẩu”, ông Ganguly cho biết.

Mỹ đã ban hành lệnh cấm tạm thời đối với việc xuất khẩu các nguyên liệu thô quan trọng để sản xuất vaccine và EU cũng đã thắt chặt các hạn chế tương tự đối với xuất khẩu vaccine Covid-19. Ông Ganguly cho biết, Ấn Độ hiện đang nỗ lực để “thích nghi với các vật liệu được sản xuất trong nước hoặc các nước láng giềng như Singapore”.

Người dân đứng bên ngoài một trung tâm tiêm chủng ở Mumbai ngày 9/4 sau khi nhận được thông báo không còn vaccine Covid-19. Ảnh: Reuters

Ông Ganguly nói thêm rằng, một thách thức gây ra tình trạng thiếu vaccine nữa là sự phụ thuộc của Ấn Độ vào SII. Ấn Độ có những nhà sản xuất vaccine khác trong nước, chẳng hạn như Bharat Biotech, nhưng SII vẫn là nhà sản xuất lớn nhất.

“Nhu cầu đã đặt ra mục tiêu rõ ràng rằng chúng tôi cần phải mở rộng năng lực sản xuất. Chúng tôi là một trong những nhà xuất khẩu vaccine nhưng việc này được thực hiện bởi 2 hoặc 3 công ty của Ấn Độ vào lúc này, phần còn lại không phải là những ‘người chơi lớn’ và một số trong số họ hoàn toàn mới trong việc sản xuất vaccine”, ông Ganguly nói.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Y tế Ấn Độ Rajesh Bhushan lại cho rằng, vấn đề thiếu hụt vaccine là do việc lên kế hoạch và quản lý kém, không phải do nguồn cung. “Chúng tôi đang cung cấp vaccine cho các bang một cách kịp thời, các bang nên xem xét có bao nhiêu liều vaccine chưa sử dụng tại mỗi chuỗi cung ứng lạnh”, ông Bhushan nói.

Mặc dù chuyến hàng vào phút chót từ chính quyền đã cứu bang Uttarakhand khỏi tình trạng thiếu hụt vaccine hoàn toàn, nhưng đó vẫn chưa phải là một giải pháp tuyệt đối và “nguồn cung là không thể đoán trước”, quan chức y tế Kuldeep Martolia cho biết.

Một dấu hiệu cho thấy chính phủ Ấn Độ đang cảm thấy áp lực với việc thiếu hụt vaccine đó là họ đã có những hành động nhằm cho phép nhập khẩu vaccine. Ngày 13/4, Ấn Độ thông báo sẽ theo dõi nhanh các phê duyệt khẩn cấp đối với vaccine đã được WHO hoặc các cơ quan chức năng ở Mỹ, châu Âu, Anh và Nhật Bản chấp thuận.

Mặc dù vậy, các công ty vẫn phải nộp đơn xin phê duyệt vaccine ở Ấn Độ, nhưng họ sẽ được miễn trừ việc tiến hành các thử nghiệm an toàn tại địa phương nhằm đẩy nhanh quá trình.

“Chúng tôi mong chờ các nhà sản xuất vaccine như Pfizer, Moderna, Johnson & Johnson và các công ty khác sẵn sàng đến Ấn Độ càng sớm càng tốt”, Tiến sĩ VK Paul, người đứng đầu lực lượng ứng phó Covid-19 của chính phủ Ấn Độ nói.

Động thái này là “một bước đi có tính toán” của chính phủ Ấn Độ để “đảm bảo chúng tôi có nhiều vaccine hơn”, ông Ganguly nói. Ngoài ra, Ấn Độ cũng có thể mở rộng nguồn cung thông qua thị trường tư nhân, nhưng điều này cũng mang lại nhiều thách thức, bao gồm việc định giá vaccine để người nghèo có thể tiếp cận vaccine một cách công bằng.

Tuy nhiên, khả năng nhập khẩu vaccine từ nước ngoài cũng không phải là một giải pháp nhanh chóng vì các công ty như Pfizer và Moderna có các đơn đặt hàng khác phải hoàn thành trước, bao gồm cả việc cung cấp vaccine cho Mỹ.

Trong khi đó, làn sóng Covid-19 mới đang bùng phát tại Ấn Độ với số ca mắc bệnh tăng nhanh mỗi ngày. Hàng triệu người đang đổ về thành phố Haridwar ở Uttarakhand để dự lễ Kumbh Mela, lễ hội của người Hindu và là lễ hội tâm linh lớn nhất thế giới. Bất chấp những cảnh báo về rủi ro của dịch Covi-19, người dân đang tụ tập để tổ chức các buổi cầu nguyện, tham dự các nghi lễ và ngâm mình trên sông Hằng.

Hiện tại, các ca mắc bệnh liên quan đến lễ hội ở Haridwar đang tăng đột biến, khiến Ấn Độ phải áp đặt các biện pháp hạn chế mới vào ngày 15/4.

“Sự gia tăng số ca mắc bệnh lần này đe dọa tình hình dịch bệnh hiện tại ở Ấn Độ. Chúng tôi chưa bao giờ thấy bất cứ điều gì như thế này trước đây”, ông Ganguly nói./.