Ám ảnh ung thư: Tan tác làng quê
Cùng một huyện Lộc Hà (Hà Tĩnh) có tới ba làng nằm trong danh sách “làng ung thư”.
Bà Nguyễn Thị Yến (thôn 5, xã Mê Pu, huyện Đức Linh, Bình Thhuận) chỉ cho PV những gia đình có người chế.t vì ung thư. Ảnh: HÀ PHƯỢNG
Lần theo danh sách “làng ung thư” có nguồn nước bị ô nhiễm nặng nhất mà Bộ TN&MT công bố, chúng tôi tìm về làng An Lộc (xã An Lộc, huyện Lộc Hà, Hà Tĩnh). Khi PV bước vào trụ sở UBND xã An Lộc hỏi về căn bệnh quái ác, nhiều cán bộ nơi đây nói “không chỉ nhiều người dân mà hai cán bộ ở xã đã mắc bệnh ung thư rồi”.
Sợ bệnh viện vì khám là phát hiện ung thư
Ông Nguyễn Đình Thanh (59 tuổ.i), Chủ tịch Hội Nông dân xã An Lộc, đang phải xin tạm nghỉ để điều trị bệnh ung thư thực quản. Ông Thanh vừa xạ trị lần thứ sáu ở BV Bạch Mai (Hà Nội) trở về nhà, sức khỏe đang yếu. Những lần xạ trị khiến đầu ông đã rụng hết tóc và người gầy khô. Ông Thanh vừa ho vừa nói: “Thời gian qua nguồn nước ở đây ô nhiễm không ăn được, chúng tôi phải hứng nước mưa để ăn uống”.
Khác với ông Thanh, anh Nguyễn Văn Thắng (41 tuổ.i), Phó Bí thư Đảng ủy xã An Lộc, phát hiện bị ung thư hạch góc hàm sớm hơn. Ở cùng thôn Quyết Thắng với anh Thắng còn có ba người mắc bệnh ung thư: Bà Đào Thị Đình (68 tuổ.i) mắc bệnh ung thư phổi, ông Nguyễn Trọng Vường (78 tuổ.i) đang chống chọi bệnh ung thư dạ dày. Anh Nguyễn Đình Hùng (ở thôn Chơn Thành) năm nay 44 tuổ.i cũng đang đối mặt với căn bệnh quái ác.
Theo anh Thắng và cán bộ Trạm Y tế xã An Lộc, hồi những năm 1976-1977, ở xã An Lộc có kho thuố.c trừ sâu của hợp tác xã nông nghiệp với số lượng rất lớn. Sau đó chính quyền chôn lượng lớn thuố.c xuống đất. Khu vực kho và chôn thuố.c trừ sâu đó ngày nay đã xây trụ sở UBND xã An Lộc lên trên. Cạnh đó là Trường Tiểu học xã An Lộc cũng đang ô nhiễm nguồn nước giếng. Anh Thắng nhận định: “Có thể tàn dư của thuố.c trừ sâu gây ra bệnh ung thư cho nhiều người trong làng”.
BS Trần Xuân Hạnh công tác tại Trạm Y tế xã An Lộc cho biết: “Trước đây cha ông 80, 90 tuổ.i mới chế.t. Bây giờ người mắc bệnh ung thư chế.t trẻ nhiều. Trên địa bàn xã này gần biển và không có nhà máy công nghiệp nào. Vừa qua đi họp tôi đã đề nghị cơ quan chức năng sớm làm rõ nguyên nhân gây ra ung thư ở đây”.
BS Trần Hải Đường, Trạm trưởng Trạm Y tế xã An Lộc, thông tin theo thống kê từ năm 2012, số người chế.t do bệnh ung thư ở An Lộc trung bình chín người/năm. Đến năm 2015 số người chế.t vì ung thư là 14 người, có tháng liên tục bốn người cùng ra nghĩa trang vì ung thư. Ở An Lộc có nhiều người vợ còn rất trẻ đã mất chồng, con còn nhỏ đã bị căn bệnh ung thư cướp mất cha. Nhiều người không dám đi khám vì sợ đến bệnh viện là phát hiện bị ung thư.
Trụ sở UBND xã An Lộc, khu vực từng chôn thuố.c trừ sâu. Ảnh: ĐẮC LAM
Video đang HOT
Dòng họ có 10 người chế.t vì ung thư
Trong những năm gần đây, danh sách những người ở thôn Liên Tiến và thôn Đồng Sơn (xã Mai Phụ, Lộc Hà) mắc bệnh rồi chế.t vì ung thư đang tăng dần theo thời gian. Cuộc sống nhiều gia đình, dòng họ nơi đây vốn khó khăn lại chồng chất khó khăn. Nhiều người đang đa.u đớ.n bởi căn bệnh hàn.h h.ạ và cả hoang mang, lo lắng cho thế hệ trẻ ngày mai. Có người lo sợ đã phải bỏ làng ra đi tìm nơi khác sinh sống.
Năm năm qua, căn bệnh quái ác đã cướp đi của dòng họ Phan (ở thôn Đồng Sơn) 10 người, đa phần còn trẻ, là trụ cột trong gia đình.
Ông Phan Trọng Vinh (thôn Đồng Sơn) buồn rầu cho biết: “Năm 2010, anh Phan Trọng Quang, một người trong họ đi làm ăn xa thì thấy người mệt mỏi, da vàng nên đi bệnh viện khám. Mấy lần đầu bệnh viện tuyến dưới chỉ kết luận là bị bệnh gan và cho thuố.c về điều trị. Uống thuố.c mãi mà không đỡ thậm chí người còn mệt hơn nên anh Quang lên bệnh viện tuyến trên khám thì mới biết bị ung thư gan. Từ ngày biết kết quả đến lúc mất, anh ấy sốc quá chẳng ăn uống được gì nên bệnh ngày càng nặng hơn rồi ra đi”. Dòng họ Phan chưa hết đoạn tang của anh Quang thì ông Phan Trọng Ninh đổ bệnh rồi cũng về nơi chín suối. Ông Ninh mất gần nửa năm thì mẹ ông cũng mất vì căn bệnh ung thư vòm họng.
Bà Lê Thị Ngũ, vợ ông Vinh, lo lắng: “Mỗi người trong họ chế.t vì ung thư đều để lại vợ và những đứa con thơ dại. Cuộc sống khó khăn, những người vợ này lại phải vào Nam làm thuê kiế.m tiề.n về nuôi các cháu. Có lẽ chưa có dòng họ nào tang thương như dòng họ nhà tôi cả, suốt năm năm qua năm nào cũng có hai người chế.t vì ung thư. Giờ cứ nghe đến ung thư hay ốm nặng là vợ chồng tôi cứ giật mình thon thót”.
Không chỉ dòng họ Phan, ở xóm Liên Tiến nhiều dòng họ khác cũng có nhiều người mắc bệnh nan y này.
Danh sách những người mắc bệnh ung thư được lưu trong sổ theo dõi nguyên nhân chế.t ở Trạm Y tế xã Mai Phụ đang dài thêm. Ảnh: ĐẮC LAM
Ông Lê Đình Thanh, Phó Trưởng ban Văn hóa xã Mai Phụ, cho biết hằng năm số người chế.t vì ung thư cứ tăng lên. Đặc biệt toàn chế.t trẻ. Có những gia đình em mất trước rồi anh mất sau. Cũng do bệnh ung thư nhiều người phải chạy chữa tốn tiề.n rồi không còn sức lao động khiến thôn nghèo thêm. Một số người quá khó khăn khi phát hiện bệnh ung thư đã âm thầm, lặng lẽ chịu đựng rồi chế.t chứ không đến bệnh viện.
Nghi “thủ phạm” là nước ngầm ô nhiễm
Theo BS Nguyễn Đức Ánh, Trạm trưởng Trạm Y tế xã Mai Phụ, nguyên nhân gây bệnh có khả năng là do nguồn nước nhưng do đâu mà nguồn nước nhiễm bẩn thì chưa ai lý giải được. Ông Nguyễn Chắt (trưởng xóm Liên Tiến) cho biết: “Đợt vừa qua có đoàn về làm việc, họ lấy 111 mẫu nước trong xóm đi xét nghiệm thì có 108 mẫu nhiễm thạch tín”.
Còn theo các cụ già trong xã Mai Phụ, từ những năm 1970 ở Liên Tiến và Đồng Sơn có kho thuố.c trừ sâu rất độc như DDT, 666. Hiện trên địa bàn xã Mai Phụ chưa có hệ thống nước máy cho người dân dùng mà chủ yếu dân lọc nước giếng hoặc tích trữ nước mưa để ăn uống.
Mê Pu, người dân chỉ mong có nước sạch Ba trong chín thôn của xã Mê Pu (huyện Đức Linh, Bình Thuận) nằm dưới chân núi Tà Pứa cũng có số người mắc ung thư nhiều nhất địa phương. Ông Võ Đình Thi, Trưởng trạm Y tế xã Mê Pu, cho biết từ năm 2003 đến 2016 có 138 ca chế.t vì ung thư. Riêng tháng 7-2016 có tám ca t.ử von.g do ung thư. Trong đó số người mắc, chờ chế.t hoặc đi khám trên TP.HCM không thông qua trạm y tế xã không nắm được. Buổi chiều, PV gặp em Nguyễn Ngọc Khương, học sinh lớp 10, con ông Nguyễn Ngọc Hà chế.t do ung thư hầu năm 2014. Trước đó hai năm vợ ông Hà cũng chế.t vì ung thư vú. Cậu con trai gương mặt sáng sủa với bộ đồng phục trắng đi cùng ông nội qua nhà thắp nhang cho cha mẹ như thường lệ. Khương nói giọng khẳng khái: “Em muốn học giỏi, muốn làm giàu rồi đưa ông bà đi khỏi đây. Vì người ta nói ở lại Mê Pu trước sau gì cũng chế.t vì ung thư”. Cùng thôn, anh Nguyễn Trường Thành (39 tuổ.i) bị khối u ruột non di căn. BV Chợ Rẫy yêu cầu hóa trị nhưng không có tiề.n, sức lại yếu nên anh xin về vì lo khổ vợ khổ con, giờ nằm nhà chờ chế.t. Người đàn ông trụ cột gia đình thân chỉ còn trơ xương, da dẻ teo tóp thông qua PV nhắn gửi chút mong mỏi của nhiều người dân Mê Pu: “Chỉ mong thôn có nước sạch để con cháu còn có tương lai”. Mang trăn trở của người dân đến gặp lãnh đạo xã, ông Đinh Minh Tuấn, Phó Chủ tịch xã Mê Pu, huyện Đức Linh, khẳng định qua kiểm tra các chỉ số ung thư do Viện Pasteur tổ chức năm 2015, kết luận Mê Pu là xã có điều kiện môi trường nước, không khí, đất rất tốt, không có chỉ số ung thư vượt quá mức cho phép. Chỉ có một hạn chế là nguồn nước sạch nơi đây vẫn còn thiếu nhiều. Đa phần người dân dùng nước giếng đào, nước vàng, có nhiễm phèn… Cũng theo số liệu từ trạm y tế xã, một điều ngẫu nhiên là những thôn có người chế.t do ung thư nhiều đều là những thôn chưa có nước sạch. Đại diện Phòng TN&MT huyện Đức Linh, ông Phan Viết Tùng, cũng cho hay xã Mê Pu có lưu vực sông La Ngà chảy qua, hiện tại trong xã có các cụm công nghiệp Mê Pu chuyên sản xuất gạch… hoạt động. Trung tâm Kỹ thuật tài nguyên môi trường và biển TP.HCM đang thực hiện dự án điều tra, đán.h giá ô nhiễm nguồn nước lưu vực sông La Ngà đề xuất biện pháp bảo vệ nguồn nước tại lưu vực, hiện tại chưa có kết quả. Ngoài ra, xã Mê Pu còn chịu ảnh hưởng của suối Cầu Đỏ, nước ở đây quanh năm có màu vàng do khai thác trái phép titan trên đồi Cờ phía thượng nguồn. HÀ PHƯỢNG
Theo Đắc Lam – Tân Kỳ ( Pháp Luật TPHCM)
Phận người ở vùng đất "chế.t"
Những cơn ác mộng triền miên kéo dài đã khiến phận người ở vùng đất "chế.t" trở nên mong manh khi số người bị mắc căn bệnh ung thư vẫn gia tăng chóng mặt.
LTS: Năm 2012, một cuộc điều tra do Liên đoàn Quy hoạch và điều tra tài nguyên nước thuộc Bộ TN&MT thực hiện đã điều tra 37 làng trải dài trên khắp các tỉnh, thành từ Bắc vô Nam. Kết quả công bố có 10 làng được cho là "làng ung thư" do nguồn nước và không gian sống bị ô nhiễm trầm trọng. Trong tháng 10 , PV báo Pháp Luật TP.HCM đã trở lại những ngôi làng từng bị ám ảnh bởi bóng ma ung thư này.
Đầu tháng 10-2016, chúng tôi trở lại vùng Yên Định, Thanh Hóa. Những người tôi gặp cách đây bốn năm trước hầu hết đã mất. Nhiều gia đình chỉ vì sợ căn bệnh ung thư quái ác đã rời làng để tránh "thảm họa" ung thư. Nơi này có cả tr.ẻ e.m, học sinh tuổ.i 18 đôi mươi mắc bệnh.
Những ngôi làng Bái Thủy, Duyên Thượng, Vực Phác giờ đây càng trở nên ám ảnh, hoang vắng, xơ xác. Cơn ác mộng triền miên kéo dài vẫn chưa dừng lại khi số người mắc và chế.t vì ung thư gia tăng sau mỗi tháng, mỗi năm.
Trạm trưởng y tế cũng chế.t vì ung thư
Tôi tìm gặp trưởng trạm y tế xã Định Liên, ông Lê Văn Ngợi, người từng dẫn tôi đi thực tế cách đây bốn năm trước. Nhiều người dân cho biết ông Ngợi đã qua đời cách đây vài tháng vì ung thư dạ dày. Tôi thật sự sốc vì không nghĩ một người làm trong ngành y tế lại mang căn bệnh ung thư nhiều năm không biết, chỉ đến khi về hưu đi khám bệnh mới phát hiện, rồi qua đời.
Nhớ lần ông Ngợi tâm sự: "Gặp những bệnh nhân K phải đối mặt giữa sự sống và cái chế.t mới cảm thấy được sống là hạnh phúc. Và chỉ những phận người mang trong mình "án t.ử hìn.h" thì mới cảm thấy tột cùng của nỗi đau. Tôi luôn động viên họ - những người mắc ung thư là sống mạnh mẽ hơn, đối mặt và chấp nhận với bi kịch đó để kéo dài sự sống thêm được ngày nào hay ngày đó".
Chị Nguyễn Thị Thu Phương, cán bộ chính sách xã Định Liên, cho biết: "Ngày ông Ngợi còn làm ở trung tâm y tế, ông ước một lần vào Sài Gòn để thăm con cháu, người thân. Cách đây 5-7 năm, trước khi phát hiện nhiều người bị bệnh ung thư thì lần lượt người thân của ông bỏ đi. Họ ra đi có thể một phần vì cuộc mưu sinh nhưng phần lớn sợ phải ăn, sống với nguồn nước được cho là nguyên nhân dẫn đến căn bệnh ung thư. Ông Ngợi vào Sài Gòn khám và phát hiện bị ung thư dạ dày giai đoạn cuối nên bắt máy bay về luôn vì ông sợ chế.t ở Sài Gòn rồi tội cháu con lo lắng".
Có lần ông Ngợi chia sẻ: "Nhiều người sau khi lập gia đình xong đã quyết định vào Nam lập nghiệp. Nhiều đứa nói muốn ở quê lắm nhưng không thể được. Đời bố mẹ, ông bà đã gánh chịu ung thư, giờ đến lượt con cái chúng nó sinh ra nữa thì biết tính sao. Nghe các cháu nói mà tôi ứa nước mắt. Có làng, có nhà mà nhiều người vẫn phải bỏ quê mà đi".
Vùng đất Định Liên từ năm 2005 đến nay có đến 137 người chế.t vì ung thư, 16 trường hợp đang điều trị bệnh ung thư.
Bà Phạm Thị Chỉnh mang trong mình căn bệnh ung thư quái ác, chỉ hy vọng được sống thêm để chăm sóc chồng con. Ảnh: Đ.TRUNG
Sợ mình chế.t, ai nuôi con
Không giống như những gia đình khá giả, chạy vạy khắp nơi để tìm thầy chữa bệnh, kể từ ngày mang trong mình căn bệnh ung thư hai năm trước, từng ngày trôi qua chị Phạm Thị Chỉnh (SN 1969) ở làng Vực Phác vẫn cặm cụi ngoài đồng đi bắt cua, ốc nuôi hai con nhỏ ăn học. Hằng đêm chồng chị, ông Vũ Văn Quyền, đi kéo lưới bắt cá, cua ở các mương, rạch thủy lợi. Đêm nào hên cũng kiếm được dăm bảy chục ngàn đồng nhưng có hôm cũng chỉ được hai, ba chục ngàn trang trải cuộc sống ngoài ba sào ruộng.
Gạt giọt nước mắt lăn dài trên gò má khốc nám sau bao nhiêu năm trời gắn bó với đồng ruộng, chị Chỉnh tâm sự: "Đêm nào cũng vậy, nhìn hai con, đứa học lớp 6, đứa lớp 1 ngủ ngon là lúc cảm thấy lo sợ nhất, lo sợ vì chúng thiếu đi tình yêu thương của người mẹ, lo sợ chồng đã gần 60 tuổ.i có đủ sức cáng đáng nuôi hai đứa con ăn học trưởng thành. Nhiều lúc tôi cứ động viên chồng khi tôi chế.t đi thì ông nhớ đi lấy vợ để con có chỗ nương nhờ nhưng ông ấy cứ phẩy tay gạt đi.
Hôm rồi tôi mới đi khám lại người ta nói tôi chẳng sống được bao lâu nữa nhưng cứ nghĩ đến cảnh con còn nhỏ nên mình cứ phải làm, phải cố gắng vì các con.. Có lúc nghĩ dại, chồng mình đi làm cả đêm rồi ra chợ bán cá, bán cua 9-10 giờ sáng mới về, đến nhà thì vợ đã mất mà chẳng nói được câu nào trước khi lìa xa". Chị Chỉnh như đang cố kìm nén nước mắt, rồi chị bảo: "Sức khỏe mình còn được ngày nào thì lo sống tốt ngày đó. Cứ lo nghĩ cũng chẳng ích gì!".
Bệnh nhân ung thư gia tăng chóng mặt
Nói về việc gia tăng số bệnh nhân phát hiện ung thư, chị Nguyễn Thị Thu Phương, cán bộ chính sách xã Định Liên, cho hay: "Tương lai số bệnh nhân ung thư chắc chắn sẽ tăng nhiều nữa, có ngày hai trường hợp đến xin được hưởng trợ cấp BHYT, cũng có đợt hai tháng 5-7 trường hợp. Đa số những gia đình đến xin hưởng trợ cấp đều nghèo, cuộc sống khốn khó nhưng có trường hợp phát hiện ung thư cán bộ xã đến động viên làm bảo hiểm nhưng người mắc bệnh không làm vì cho rằng sống được vài tháng nữa nên xuôi tay. Có lần mang hồ sơ của bệnh nhân lên huyện làm chế độ, cán bộ huyện hỏi sao vừa mới làm cách đây một tháng giờ lại làm tiếp, sao nhiều người mắc bệnh ung thư như thế. Biết làm sao được, có ai muốn người dân mình bị ung thư đâu!".
Chị Phương tính toán từ đầu năm 2016 đến nay có khoảng 15 trường hợp đến xã làm hồ sơ xin được hưởng trợ cấp BHYT, còn những trường hợp không đến xã thì không nắm được con số, có thể sẽ nhiều hơn. "Ví dụ như hôm qua vừa có một trường hợp đến xin làm hồ sơ thì hôm nay lại có thêm một trường hợp nữa. Người dân không lo, không hoang mang mới lạ. Bản thân tôi là người trực tiếp làm chính sách cho họ cũng cảm thấy sợ hãi. Điều cần nhất là Nhà nước có câu trả lời sớm xác định ngay nguyên nhân dẫn đến căn bệnh ung thư để người dân phòng tránh.
"Đau lòng nhất, gần đây bệnh ung thư đã xuất hiện ở lứa tuổ.i 15-20, đó là trường hợp của em N.T. Bình, đang là học sinh lớp 9, Trường THCS Định Liên phát hiện mắc ung thư vòm họng, buộc phải nghỉ học khi vừa bước vào năm học mới. Cá biệt là trường hợp của em Trần L.T. Thủy (SN 1998) đã phải nghỉ học vì phát hiện ung thư tử cung. Ung thư đã cướp đi của các em quyền được đến trường..." - chị Phương nấc nghẹn.
Theo ông Hoàng Văn Lương, Trưởng Trạm Y tế xã Định Liên, trong khoảng thời gian 10 năm (2005-2015), tổng số người chế.t trên địa bàn xã Định Liên là 475 người. Trong đó chế.t do bệnh ung thư các loại là 137 người, chiếm tỉ lệ 28%; 89 người nam giới, tương đương 65%; nữ 48 người, chiếm tỉ lệ 35%. Độ tuổ.i mắc bệnh ung thư thấp nhất là sáu tuổ.i. Hiện còn 16 người đang điều trị ung thư, tuy nhiên con số này chưa chính xác vì còn nhiều gia đình có người mắc bệnh nhưng giấu người thân hoặc không thông qua trạm y tế và ban chính sách của xã nên không thống kê được.
Đi tìm nguyên nhân gây ung thư Nói về nguyên nhân gây ra căn bệnh ung thư, ông Lưu Minh Dân (ảnh), Phó Chủ tịch UBND xã Định Liên, cho biết có thể do nhiều nguyên nhân, chẳng hạn do người dân sử dụng thuố.c bảo vệ thực vật, doanh nghiệp xả chất thải nhưng đây không phải nguyên nhân chính. Cũng có thể là do nguồn nước vì cách đây vài năm Sở TN&MT tỉnh Thanh Hóa cũng đã lấy mẫu nước ở Định Liên đưa đi xét nghiệm. Kết quả cho thấy có 6/8 mẫu nước nhiễm asen (thạch tín) vượt tiêu chuẩn cho phép từ 1,2 đến 4,4 lần, hầu hết tập trung ở làng Bái Thủy. Sở TN&MT đã kết luận nguồn nước ở Định Liên nhiễm asen quá tiêu chuẩn cho phép gấp nhiều lần. Đồng thời Sở TN&MT cũng đã có văn bản hướng dẫn cách xử lý tạm thời như xây dựng bể lọc, thực hiện tốt công tác vệ sinh nguồn nước, vệ sinh môi trường. Trong khi chờ đợi nhà máy nước xây dựng, người dân đã xây dựng bể đựng nước mưa để sinh hoạt nhưng con số bị nhiễm ung thư năm sau tiếp tục cao hơn so với năm trước.
Theo ĐẶNG TRUNG (Pháp luật TP.HCM)