Al-Qaeda ở Syria: IS và Mặt trận Al Nusrah – Kỳ cuối: Mặt trận Al Nusrah – Tinh về chất
Cả IS và Mặt trận Al Nusrah đều là những tổ chức phân quyền chặt chẽ, bảo vệ nghiêm ngặt bí mật của tổ chức, không hé lộ thông tin về các thủ lĩnh và cách thức hoạt động, thậm chí với cả các điệp viên của mình.
Tuy nhiên, trái ngược với IS, Mặt trận Al Nusrah rất khắt khe trong việc chiêu mộ các chiến binh mới, đòi hỏi phải có sự bảo đảm cá nhân từ 2 chỉ huy ở tiền tuyến, nhấn mạnh các tân binh phải có những kỹ năng cần thiết, sự tận tụy tôn giáo và thái độ khẩn khoản khi gia nhập tổ chức. Các tân binh được thử thách trên thực địa về độ “lỳ lợm” và sự trung thành với hệ tư tưởng của tổ chức. Theo báo cáo của Quỹ Quilliam, điều đó phần nào lý giải vì sao Mặt trận Al Nusrah lại thành công đến vậy. Các nhóm nổi dậy khác như FSA có chính sách chiêu mộ ồ ạt, khiến họ bề ngoài tỏ ra rất mạnh nhưng trên thực tế lại lỏng lẻo, rối ren.
Các chiến binh gia nhập Mặt trận Al Nusrah sẽ được thử thách trên thực địa.
Một thủ lĩnh khác của Mặt trận Al Nusrah là Al-Amir Gazi al-Haj khẳng định tổ chức này hoạt động hiệu quả bởi có những tiêu chuẩn đặc biệt cao. Tên này nói trong một cuộc trả lời phỏng vấn: “Chúng tôi chỉ lấy những người giỏi nhất trong số những người tốt nhất. Chúng tôi có những mục tiêu thuần túy, đó là chiến đấu vì Thánh Allah. Chúng tôi không chấp nhận sự lạc lối dù là nhỏ nhất khỏi &’thánh luật’. Chúng tôi đi trên một con đường thẳng và các bạn sẽ được thấy các kết quả”.
Những tân binh của Mặt trận Al Nusrah phải đọc lời tuyên thệ trung thành. Tính chất tôn giáo của lời tuyên thệ này, thề trước Thánh Allah tuân thủ sự lãnh đạo thánh chiến, khiến nó giống với một khế ước cá nhân hơn, có tính ràng buộc lớn hơn là một lời cam kết xã giao đơn thuần. Phá vỡ lời thề ấy sẽ tiềm ẩn mối nguy hiểm khôn lường. Nhiều phần tử thánh chiến ở Algeria đã bị hạ sát vì kháng lệnh của những thủ lĩnh mà họ đã tuyên thệ trung thành. Cơ sở tôn giáo của lời thề này khiến các tân binh không thể viện bất cứ một lý do chính đáng nào để rời bỏ tổ chức, bởi họ đã thề hoàn toàn phục tùng các thủ lĩnh, trừ phi các mệnh lệnh đó đi ngược lại ý nguyện của Thánh Allah.
Chiến binh Mặt trận Al Nusrah thiện chiến nhờ “đầu vào” khắt khe.
Không rõ số lượng chính xác các chiến binh nước ngoài trong Mặt trận Al Nusrah là bao nhiêu, song khoảng 7 – 11% những người tình nguyện gia nhập tổ chức đến từ các nước Phương Tây (chủ yếu là Anh và Pháp) cũng như các nước Hồi giáo thuộc khu vực Trung Á (phần lớn là nước cộng hòa Chechnya thuộc Nga). Động cơ và ý thức hệ của những đối tượng này khác nhau, một số mang động cơ giáo phái, một số do thù ghét chế độ của Assad và một số vì muốn phiêu lưu và tôn thờ hình ảnh anh hùng của các chiến binh nổi dậy.
Video đang HOT
Nhiều người đến Syria để gia nhập FSA nhưng sau đó lại chuyển sang “đầu quân” cho Mặt trận Al Nusrah vì được trả lương cao hơn, trang thiết bị và tổ chức tốt hơn, cũng như các nguồn lực dồi dào hơn. Nhiều kẻ mang tư tưởng bạo lực cực đoan salafi-jihadi chỉ sau khi ở lại Syria nơi chúng trải qua một quá trình cực đoan hóa chóng vánh. Mối lo ngại xuất hiện tại các nước quê nhà của chúng khi những “đặc vụ” này trở về, mang trên mình các kỹ năng quân sự hiếu chiến và cực đoan và sẽ là những phần tử tiềm tàng tiến hành các hoạt động cấp tiến và khủng bố. Nhưng vì tình nguyện chiến đấu chống Assad không phải là một tội ác ở các nước quê nhà của các “tình nguyện viên”, nên nhà chức trách không có cách nào có thể đối phó hiệu quả với hiện tượng này.
Trong khi dân thường Syria tiếp tục phải chịu đựng những thống khổ, bị kìm kẹp giữa một bên là chế độ độc tài và một bên là các nhón cực đoan, thì các phần tử thánh chiến Arab và châu Âu lại đang được nhồi nhét “giáo lý” và huấn luyện trong chiến trường ác liệt nhất trên thế giới. Đó sẽ là những trải nghiệm mà một ngày nào đó chúng sẽ mang trở về đất nước mình. Thành phần lực lượng Mặt trận Al Nusrah bao gồm hàng nghìn “tình nguyện viên” đến từ thế giới Hồi giáo như Libya, Tunisia, Saudi Arabia và Ai Cập và chiếm phần lớn số lượng thành viên nhóm này. Hiện quá trình các đặc vụ thánh chiến gia nhập hàng ngũ Mặt trận Al Nusrah vẫn đang diễn ra.
Mặc dù thừa nhận là nhận được sự trợ giúp từ chi nhánh Iraq trong những ngày đầu của cuộc nổi dậy, song Golani khẳng định Mặt trận Al Nusrah sẽ tiếp tục hoạt động dưới khẩu hiệu riêng của mình với sự trung thành dành cho al-Zawahiri. Tên này nhấn mạnh: “Khẩu hiệu của Mặt trận Al Nusrah sẽ vẫn như vậy, không có gì thay đổi cho dù chúng tôi có tự hào về khẩu hiệu của IS và những người thực thi khẩu hiệu ấy”.
Ban lãnh đạo Mặt trận Al Nusrah biết rõ về hình ảnh tiêu cực bắt nguồn từ những cuộc tấn công bừa bãi nhằm vào dân thường, nhưng trên mạng truyền thông riêng “al-Manara al-Bayda” vẫn lớn tiếng về bản chất giáo phái trong sứ mệnh của mình, trả thù những phần tử thuộc giáo phái Alawite vì sự ngược đãi đối với người Sunni.
Một khi chế độ đảng Baath bị sụp đổ thì các thành phần đối lập với Mặt trận Al Nusrah sẽ nổi lên rất nhiều và đa dạng. Những người ôn hòa ủng hộ lập trường mạnh mẽ của nhóm này đối với Assad có thể sẽ quay ra phản đối tình trạng bạo lực tiếp diễn và giọng điệu có thể là ngày càng cực đoan sau khi chính quyền tan rã.
Điều này đã được chứng minh trong trường hợp của IS và mặc dù Mặt trận Al Nusrah có thể thực dụng hơn trong các tuyên bố của mình, song rõ ràng tổ chức này là một mối đe dọa chết người đối với bất cứ thành phần nào thuộc các nhóm có sự khác biệt về tôn giáo hay những người muốn thiết lập một đất nước Syria dân chủ và thế tục.
Liệu Mặt trận Al Nusrah có rút kinh nghiệm từ những sai lầm của IS và làm dịu các tuyên bố cũng như hành động của mình trên chiến trường hay không vẫn còn phải chờ xem. Tuy nhiên, có một điều chắc chắn là khả năng quá độ từ một tổ chức hiếu chiến sang một tổ chức được đón nhận rộng rãi trong dân chúng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định những giới hạn đối với sự hồi sinh hiện nay của Al-Qaeda.
Theo Huy Lê
Tin tức
Al-Qaeda ở Syria: IS và Mặt trận Al Nusrah - Kỳ 2: Nở rộ trong thời loạn
Ngày 5/10/2013, Cole Bunzel của trang jihadica.com lưu ý rằng ISIS đã khăng khăng "về sự bất tuân đối với những người được cho là thượng cấp của nhóm này trong ban lãnh đạo tối cao Al-Qaeda, trong đó có cả al-Zawahiri.
Còn William McCants ở Viện Brookings thì nhận định "trong lịch sử 25 năm của Al-Qaeda, không một chi nhánh nào từng bày tỏ sự bất đồng với ông chủ của mình một cách trâng tráo như vậy".
Chiến binh IS chĩa súng vào những binh sĩ Iraq bị bắt giữ.
Sự ly khai của ISIS đã được loan báo rộng rãi trên các diễn đàn thánh chiến và trang mạng xã hội. Một số ủng hộ ISIS, một số ủng hộ Mặt trận Al Nusrah và các nhóm khác thể hiện sự ủng hộ ngang bằng nhau đối với cả 2 tổ chức này, bởi cả 2 đều đang tiến hành thánh chiến chống kẻ thù. Tuy nhiên trên thực địa, Mặt trận Al Nusrah đang cố gắng duy trì sự ủng hộ rộng rãi trong dân chúng Syria, trong khi ISIS lại phát động những cuộc tấn công nhằm vào những chiến binh Hồi giáo "anh em" và áp đặt luật Hồi giáo khắc nghiệt tại những thị trấn mà nhóm này chiếm giữ.
Có vẻ như ISIS đã không rút kinh nghiệm ở Iraq nơi các chiến dịch tàn bạo của Al-Qaeda đã khiến nhiều người Hồi giáo Sunni xa lánh và đẩy nhóm này vào tình cảnh bị cô lập. Sau khi chiếm được thành phố Raqqa miền Đông Syria hồi tháng 5/2013, ISIS đã tập trung vào việc củng cố quyền lực bằng cách hăm dọa, tạo sự độc lập về kinh tế và tìm cách hợp nhất miền Đông Syria với các thành trì của nhóm này tại Iraq.
Các cộng đồng thiểu số bị đuổi ra khỏi thành phố, các nhà báo và nhân viên cứu trợ nước ngoài không được hoan nghênh nữa và hiện hàng trăm người đang bị ISIS giam giữ. Theo Chris Looney của "Syria Comment", chuyên trang về tình hình chính trị Syria, sự thù hằn đối với các nhóm thiểu số, hệ thống pháp luật hà khắc và sự trấn áp tàn bạo những người chống đối đã tạo ra một làn sóng phản ứng dữ dội, làm tổn hại nghiêm trọng uy tín của ISIS và khiến nhóm này không được coi là một phần hợp pháp của phe đối lập. Bởi vậy chiến lược điều hành hiện nay của ISIS có khả năng sẽ không bền vững.
Thủ lĩnh Mặt trận Al Nusrah Muhammad al Golani.
Tuy nhiên, ISIS "nở rộ" trong sự bất ổn, loạn lạc và khi cuộc chiến ở Syria đã diễn ra được hơn 1.000 ngày mà không hề có dấu hiệu sẽ đi đến hồi kết, thì ISIS sẽ vẫn bảo toàn được "cứ địa" của mình ở Raqqa và những nơi khác. Việc nhóm này có rút ra bài học từ những sai lầm của mình hay không vẫn còn phải chờ xem, nhưng nếu không có sự thay đổi chóng vánh nào trong viễn cảnh của cuộc xung đột thì chắc chắn ISIS sẽ vẫn tồn tại.
Nhưng có một thực tế rõ rệt là hiện nay ISIS không chỉ bị ban lãnh đạo Al-Qaeda mà cả Mặt trận Al Nusrah và hầu hết các phe phái nổi dậy khác chối bỏ, bởi ISIS mang một hệ tư tưởng không thỏa hiệp và áp đặt luật Hồi giáo hà khắc tại những khu vực thuộc quyền kiểm soát của chúng.
Mặt trận Al Nusrah
Theo một báo cáo của Quỹ Quilliam (có trụ sở tại Anh, do một nhóm cựu chiến binh Hồi giáo thánh chiến thành lập), ngay từ năm 2000, Al-Qaeda đã đưa các điệp viên đến Syria để huấn luyện vì mục đích tham chiến tại Iraq. Tháng 3/2011 khi cuộc nổi dậy tại Syria bùng phát, đến lượt Al-Qaeda tại Iraq điều những người Syria đã được huấn luyện và các chiến binh nổi dậy Iraq trở lại Syria. Tại đó, những đối tượng này đã tự xưng là một tổ chức tự trị và thắt chặt các mối liên hệ trực tiếp với Al-Qaeda, chính thức trở thành một chi nhánh của Al-Qaeda gọi là Mặt trận Al Nusrah. Mặt trận này đã bị Mỹ liệt vào danh sách các tổ chức khủng bố nước ngoài vào tháng 5/2013.
Nhiều phần tử của của Mặt trận Al Nusrah đến từ mạng lưới thánh chiến của Abu Musab al-Zarqawi (kẻ bị phương Tây coi là trùm khủng bố tại Iraq và đã thiệt mạng năm 2006). Mạng lưới này được thành lập trong những năm 2000 và "dời đô" đến giữa lòng Baghdad năm 2002 sau khi Zarqawi đến từ Afghanistan qua ngả Iran. Những người Syria hoạt động cùng Zarqawi ở Herat, Afghanistan, trong năm 2000 đã được điều động để thiết lập các chi nhánh của mạng lưới này ở Syria và Liban, chịu sự kiểm soát và phối hợp của Zarqawi từ Iraq.
Những phần tử thánh chiến này đã mở ra "các quán trọ" ở Syria, nơi trung chuyển các chiến binh tiềm tàng vào Iraq và những cơ sở như vậy đã mọc lên như nấm. Trong giai đoạn này, Syria đóng vai trò như một kênh chính trong việc tài trợ cho mạng lưới này, với các phần tử thánh chiến từ Saudi Arabia và các nước thuộc Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh ở vùng Levant nhận được sự hỗ trợ tài chính từ "các nhà hảo tâm" tại nước họ.
Ngày 24/12/2012, Mặt trận Al Nusrah chính thức công bố mục tiêu thành lập một nhà nước Hồi giáo ở Syria và một vương quốc Hồi giáo ở vùng Levant (Cận Đông) bởi thủ lĩnh của nhóm này là Muhammad al-Golani (al-Jawlani). Với cái tên al-Golani, tên này có thể đến từ vùng Cao nguyên Golan và được cho là có quan hệ mật thiết với al-Zarqawi và Al-Qaeda ở Iraq. Golani đã vài lần bị tuyên bố đã thiệt mạng trong giao tranh nhưng gần đây đã lại xuất hiện trên kênh truyền hình Al Jazeera, quay lưng lại ống kính và cuốn khăn đen che mặt.
Golani đã từ chối công nhận FSA, cho rằng nhận viện trợ của các nước phương Tây trong cuộc chiến lật đổ chế độ Tổng thống Assad là một tội ác. Tên này cũng tuyên bố phản đối Thổ Nhĩ Kỳ, một đồng minh của Mỹ, và cũng chống đối với cả Liên đoàn Arập lẫn Iran. Với việc từ chối hợp tác với phe đối lập ủng hộ dân chủ, Mặt trận Al Nusrah đã xé nhỏ các lực lượng chống Assad. Đây là một biện pháp phản tác dụng bởi chính nhóm này cũng đang khiến cộng đồng quốc tế xa lánh.
Còn tiếp
Theo Huy Lê
Tin tức
Sốc vụ thảm sát ở thành trì quyền lực của Assad Các chiến binh nổi dậy cực đoan thuộc nhóm Mặt trận Nusra có liên quan đến tổ chức khủng bố Al-Qaeda đã thực hiện vụ thảm sát hơn 100 người dân ở ngay thành trì quyền lực của Tổng thống Bashar al-Assad. Đây là thông tin vừa được Bộ Ngoại giao Syria cho biết ngày hôm qua (16/12). Chiến sự vẫn diễn ra...