Ai sẽ lãnh đạo Libya sau Gaddafi?

Sau những hân hoan ban đầu ở Benghazi, giờ đây, có một tâm trạng lo âu hơn. Người ta nhận ra rằng chiến trận vẫn chưa chấm dứt và trước mắt còn một cuộc chiến khó khăn hơn nhiều ở Tripoli.

Mustafa Abdul Jalil nổi tiếng là người chính trực. (Ảnh: Reuters)

Có nguy cơ xảy ra hỗn loạn nếu chính phủ mới không nhanh chóng đảm nhận trách nhiệm. Chế độ mới được trông chờ sẽ dựa trên Hội đồng Chuyển tiếp quốc gia (NTC) do quân nổi dậy thành lập ở Benghazi trong những ngày đầu cách mạng. Nhưng như thế vẫn để ngỏ một câu hỏi về việc ai sẽ là lãnh đạo mới của Libya sau gần 42 năm Gaddafi cầm quyền.

Nhân vật có triển vọng nhất là chủ tịch NTC Mustafa Abdul Jalil. Nguyên là một bộ trưởng tư pháp, ông Jalil được nhiều người biết tới ở miền đông và nổi tiếng là một con người chính trực.

“Ông ấy là người duy nhất dũng cảm đương đầu với Gaddafi, người sẽ nói “Không” với ông ta”, một cư dân Benghazi nhận xét.

Tuy nhiên, Abdul Jalil đã vài lần cảnh báo từ chức và hiện chưa rõ liệu ông thực sự muốn vị trí mới đến mức nào.

Liên minh bất ổn

Mahmoud Jibril, đứng đầu Nội các NTC, là một gương mặt sáng giá khác. Ông nổi tiếng là một nhà kỹ trị tài năng và được biết là đã đưa ra rất nhiều quyết định hàng ngày liên quan tới việc điều hành NTC.

Đồng sự của ông, Ali Tarhouni, cũng là một nhân vật cấp cao vừa trở về từ nước ngoài để chịu trách nhiệm về vấn đề tài chính sống còn của quân nổi dậy.

Một cái tên khác thỉnh thoảng cũng được đề cập là Shokri Ghanem, một vị cựu thủ tướng đã giúp mở rộng tự do nền kinh tế Libya, mặc dù ông này hiện nay đang nước ngoài và không tham gia NTC.

Nếu, hoặc khi, đại tá Gaddafi rút cục bị đánh bại, những khó khăn có thể mới thực sự bắt đầu cho một chính phủ mới.

Cướp bóc tràn lan, tấn công trả thù chống lại những người trung thành với Gaddafi hoặc giết hại lẫn nhau là những mối nguy tiềm ẩn đối với trật tự và ổn định khi một chế độ mới nỗ lực hình thành.

Tự thân NTC là một tập hợp lỏng lẻo của nhiều phe cánh khác nhau – Hồi giáo và thế tục, các cựu thành viên chế độ cũ và những người lưu vong – một số không có gì nhiều hơn ngoài khát vọng loại bỏ đại tá Gaddafi.

Phong trào nổi dậy cũng là một liên minh bất ổn giữa miền đông và miền tây đất nước.

Không ai có thể quên vụ ám sát hồi tháng 7 nhằm vào chỉ huy quân sự của lực lượng nổi dậy, tướng Abdul Fattah Younis. Dường như ông đã bị giết bởi một vài người dưới quyền. Đó có thể là những người trung thành với Gaddafi, hoặc Hồi giáo hoặc những người Libya nhất quyết muốn trả thù vì tướng Younis từng là Bộ trưởng Nội vụ của Gaddafi.

Trả thù

Có nhiều sự chia rẽ tiềm ẩn nguy hiểm và sâu sắc trong phong trào cách mạng khi họ đứng bên bờ quyền lực. Quân nổi dậy chiến đấu ở Tripoli giờ là một tập hợp của nhiều cánh quân khác nhau chứ không phải là một đội quân đơn lẻ.

Thách thức ngay trước mắt mà ban lãnh đạo chính trị ở Benghazi đối diện là phải ngăn chặn các vụ giết chóc trả thù nhằm vào những người trung thành với Gaddafi. Điều đó có nguy cơ để mất sự hỗ trợ của các nước NATO vốn đã mang chiến thắng vào trong tầm tay cho quân nổi dậy. Nó cũng làm suy yếu tính hợp pháp của bất kỳ một chính phủ mới nào.

Abdul Jalil cho biết ông sẽ từ chức nếu các chỉ huy không tôn trọng luật pháp – một sự thừa nhận rõ ràng rằng nhiều bộ phận của quân đội có thể nằm ngoài vòng kiểm soát chính trị.

Đến nay, chưa có một nhân vật chính trị uy tín đơn lẻ nào xuất hiện ở phía quân nổi dậy, một kiểu người có thể ép các phần tử chống đối trong lực lượng nổi dậy vào trật tự và hàn gắn những rạn vỡ của đất nước.

Nhưng, sau hơn 4 thập niên dưới sự cầm quyền của đại tá Gaddafi, người Libya giờ đây có thể cảm thấy rằng một con người mạnh mẽ khác chính là điều mà họ không muốn.

Theo VietNamNet