AI được “thả rông”, điều gì sẽ xảy ra với con người?

Nguyễn Nguyễn11:49 01/11/2021

“Netflix biết bạn muốn xem gì, Amazon biết bạn sẽ bỏ tiền vào đâu. Sau 10 hoặc 20, 30 năm nữa, các thuật toán như vậy có thể cho biết bạn học đại học nào, làm việc ở đâu”, Yuval Harari cho biết.

Yuval Harari – một nhà triết học và đồng thời là tác giả sách “best seller” đang kêu gọi quy định toàn cầu về trí tuệ nhân tạo (AI) để dữ liệu của con người không thể bị đánh cắp bởi các tập đoàn công nghệ hàng đầu.

Ông chỉ ra rằng Thung lũng Silicon ở Mỹ và Trung Quốc dường như đều đang trong một cuộc chạy đua để phát triển công nghệ bằng cách sử dụng các thuật toán nhằm thu thập, phân tích dữ liệu cá nhân của con người.

Theo lập luận của Yuval Harari, các ứng dụng như Instagram và WhatsApp đã bán được hàng tỷ USD cho các nhà đầu tư không phải vì chúng tạo ra doanh thu, mà vì chúng cho phép chủ sở hữu kiểm soát nguồn dữ liệu khổng lồ. Ông thậm chí so sánh việc thu thập dữ liệu với khái niệm “Bức màn sắt” thời Chiến tranh Lạnh.

Tuy nhiên, điểm khác biệt là các dữ liệu thời nay có thể cho phép thao túng thị trường tài chính toàn cầu, Yuval Harari cho biết.

Yuval Harari cảnh báo nguy cơ AI và thu thập dữ liệu nằm ngoài kiểm soát.

Trả lời đài CBS trong một buổi phỏng vấn truyền hình, tác giả sách “best seller” gợi ý rằng phạm vi tiếp cận của trí tuệ nhân tạo (AI) có thể cho phép dữ liệu con người nằm trong tay của một số ít “ông lớn”.

“Đại dịch đã hậu thuẫn các tập đoàn thu thập dữ liệu y tế của chúng ta. Điều này gióng lên hồi chuông cảnh báo về “dữ liệu sinh trắc học”, chẳng hạn như hình ảnh khuôn mặt, dấu vân tay, hoặc thậm chí là DNA”, Yuval Harari nói.

Video đang HOT

Qua đó, ông tin rằng tổ chức chính phủ và tập đoàn nào kiểm soát nhiều dữ liệu nhất sẽ “kiểm soát thế giới” trong những năm tới. “Netflix biết bạn muốn xem gì, Amazon biết bạn sẽ bỏ tiền vào đâu. Sau 10 hoặc 20, 30 năm nữa, các thuật toán như vậy có thể cho biết bạn học đại học nào, làm việc ở đâu, kết hôn với ai, và thậm chí bỏ phiếu cho ai”.

Viễn cảnh này càng trở nên đáng sợ, nếu như dữ liệu cá nhân của một ai đó bị rơi vào tay những tổ chức với mục đích xấu, hay thậm chí bị bán lên “chợ đen”.

Theo Yuval Harari, các quốc gia cần nhanh chóng làm việc cùng nhau để ngăn chặn điều này bằng cách điều chỉnh AI và thu thập dữ liệu ở mức phù hợp hơn.

Đây là một "bí mật" của Facebook mà Mark Zuckerberg không bao giờ muốn bạn biết

Bạn sẽ mất một chút thời gian để sử dụng tính năng này vì nó được Facebook "che chắn" khá kỹ.

Những thứ xuất hiện hàng ngày trên Bảng tin (News Feed) của chúng ta đều có sự tham gia của thuật toán. Từ nội dung, cách thức thông tin xuất hiện trên Bảng tin cho đến những gợi ý kết bạn,... tất cả đều đã được Facebook nghiên cứu kỹ lưỡng để khiến mạng xã hội này trở nên gây nghiện với người dùng hơn.

Tác động của Facebook và thuật toán lên người dùng thậm chí còn kinh khủng hơn khi những tài liệu nội bộ của công ty được Frances Haugen - một cựu nhân viên Facebook, công bố cho The Wall Street Journal (WSJ) và Thượng Viện Mỹ trong thời điểm gần đây.

CEO Facebook Mark Zuckerberg điều trần trước Quốc hội Mỹ năm 2018 sau bê bối Cambridge Analytica

Frances Haugen có nhiều năm làm việc về chuyên ngành thuật toán và tự nhận có kiến thức nền tảng về "quản lý sản phẩm theo thuật toán". Trong cuộc phỏng vấn với WSJ ngày 3/10 và điều trần trước Thượng viện Mỹ ngày 5/10, bà liên tục nhấn mạnh thuật toán của Facebook được thiết kế để hiển thị cho người dùng những nội dung mà họ có xu hướng tương tác nhiều nhất.

"Điều này dẫn đến nhiều vấn đề với Facebook, như làm gia tăng thông tin sai lệch và nhiều nội dung độc hại khác", Haugen nói. "Facebook thừa hiểu nếu làm cho thuật toán an toàn hơn, mọi người sẽ dành ít thời gian hơn trên nền tảng và bấm vào ít quảng cáo hơn, dẫn tới doanh thu giảm đi."

Thuật toán Facebook là gì?

Trong bài báo đăng trên tạp chí Time năm 2015, Giám đốc Sản phẩm Facebook Chris Cox từng cho biết, thuật toán cho News Feed là điều cần thiết vì có quá nhiều thông tin hiển thị đến người dùng.

Thuật toán của Facebook được thiết kế để hiển thị cho người dùng những nội dung mà họ có xu hướng tương tác nhiều nhất

Có thể liên tưởng thuật toán với công thức nấu ăn, trong đó nguyên liệu là đầu vào và món ăn là đầu ra. Với trường hợp của Facebook và các mạng xã hội khác, người dùng và hành động của họ - những gì họ chia sẻ, tương tác - là đầu vào. Còn những gì mạng xã hội hiển thị, có thể là bài đăng từ bạn bè hay nội dung quảng cáo về sản phẩm nào đó, là kết quả đầu ra.

Mặt tốt, các thuật toán sẽ cá nhân hóa Bảng tin để giúp người dùng khám phá những người bạn mới và nội dung mới, phù hợp với sở thích của họ dựa trên hoạt động trước đó. Nhưng mặt xấu, như Haugen và các chuyên gia khác chỉ ra, là nguy cơ khiến họ tiếp xúc với nội dung độc hại hoặc chứa thông tin sai lệch. Những nội dung này có thể giữ mọi người ở lại lâu hơn, từ đó giúp Facebook kiếm nhiều tiền hơn bằng cách hiển thị nhiều quảng cáo hơn.

Cách để không bị chi phối bởi thuật toán khi sử dụng Facebook

Theo cây viết chuyên về công nghệ Brian Barrett của Wired, bạn hoàn toàn có thể loại bỏ sự chi phối bởi thuật toán khi sử dụng Facebook nếu muốn bằng cách sử dụng một tuỳ chọn có sẵn trên mạng xã hội này (nhưng rất ít người biết đến).

Đây là những gì sẽ diễn ra khi bạn sử dụng Facebook mà không qua thuật toán

Nói một cách công bằng, Facebook không ẩn tùy chọn này. Tuy nhiên, bạn sẽ mất một chút thời gian để sử dụng tính năng này vì nó được "che chắn" khá kỹ.

- Với người dùng Facebook nền tảng máy tính:

Với người dùng Facebook nền tảng website (máy tính), bạn hãy nhìn vào góc trái màn hình, nơi Facebook cung cấp một loạt tuỳ chọn. Tại đây, bạn hãy nhấn "Xem thêm" để Facebook hiển thị hết tất cả tuỳ chọn

Tiếp đến, bạn hãy nhấn vào tuỳ chọn "Gần đây nhất"

- Với người dùng Facebook nền tảng smartphone:

Với người dùng Facebook nền tảng smartphone, tại giao diện chính của ứng dụng bạn hãy ấn chọn phần Menu (biểu tượng 3 gạch)

Tại đây, bạn hãy ấn vào tuỳ chọn "Gần đây và yêu thích"

Sau khi bạn chọn sử dụng tính năng này, Facebook sẽ hiển thị bài đăng theo thứ tự thời gian đăng tải chứ không còn dựa vào thuật toán.

AI 'hồi sinh' kiệt tác bị thiêu rụi của danh họa Klimt Nhờ trí tuệ nhân tạo (AI), người xem có thể chiêm ngưỡng vẻ đẹp trong bộ ba bức tranh của họa sĩ Gustav Klimt, dù tác phẩm thật đã biến mất từ lâu. Năm 1945, trận hỏa hoạn tại một lâu đài ở phía đông bắc nước Áo đã thiêu rụi hàng loạt bức tranh của danh họa Gustav Klimt. Trong Thế chiến...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

5 điều nhà sản xuất smartphone không nói cho người mua08:58

iPhone sẽ 'suy tàn' sau 10 năm nữa?00:36

One UI 7 đến với dòng Galaxy S2103:50

Google tích hợp AI vào công cụ tìm kiếm, trình duyệt web Chrome...01:38

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Google tích hợp AI vào công cụ tìm kiếm, trình duyệt web Chrome...

22:37:06 21/05/2025

Tại sự kiện Google I/O đang diễn ra, gã khổng lồ tìm kiếm đã trình diễn hàng loạt công nghệ AI mới ấn tượng, trong đó nhiều tính năng AI đã sẵn sàng đến tay người dùng.

Hệ điều hành 'cổ' vẫn âm thầm vận hành bệnh viện và xe lửa toàn cầu

09:41:32 21/05/2025

Những hệ điều hành cổ xưa như Windows XP, thậm chí cả MS-DOS, vẫn đang âm thầm vận hành nhiều hệ thống trọng yếu trên khắp thế giới, từ bệnh viện, tàu hỏa đến máy ATM, bất chấp sự lỗi thời và việc ngừng hỗ trợ từ lâu.

Nguy cơ camera smartphone bị hư hại do tia laser

09:35:29 21/05/2025

Người dùng smartphone thường lo lắng về việc làm rơi hoặc làm ướt thiết bị của mình mà không biết đến mối nguy hiểm hiện hữu với camera.

Người dùng Galaxy đang 'điên đầu' vì One UI 7 làm pin tụt nhanh

09:14:56 21/05/2025

Bản cập nhật One UI 7 dựa trên Android 15 mà Samsung phát hành cho các thiết bị Galaxy đang gây nhiều cảm xúc cho cộng đồng người hâm mộ.

Galaxy S25 Edge sẽ là tiêu chuẩn thiết kế cho tương lai?

07:26:41 21/05/2025

Sở hữu thiết kế mỏng ấn tượng 5,8 mm nhưng Galaxy S25 Edge vẫn gặp phải những phản ứng trái chiều từ cộng đồng mạng, với nhiều ý kiến mang tính hoài nghi.

Microsoft đưa tính năng bí mật lên Windows 11

07:21:39 21/05/2025

Thế hệ đồng hồ thông minh mới của Huawei bao gồm hai phiên bản Watch Fit 4 và Watch Fit 4 Pro, mang đến những nâng cấp đáng giá về cả thiết kế lẫn tính năng.

Nvidia ra mắt công nghệ kết nối chip mới để thúc đẩy phát triển AI

05:15:30 21/05/2025

Bên cạnh việc ra mắt công nghệ mới, ông Huang cũng công bố kế hoạch xây dựng trụ sở mới của Nvidia tại khu vực ngoại ô phía Bắc thành phố Đài Bắc. Bài phát biểu của ông tại Computex nhấn mạnh lịch sử phát triển chip AI, hệ thống và phần...

Đột phá AI: Con chip mới hứa hẹn cách mạng hóa nhiều lĩnh vực

11:33:46 20/05/2025

Con chip này được thiết kế dựa trên cấu trúc mô phỏng não bộ, đặc biệt là cách các tế bào thần kinh tích hợp và truyền dẫn tín hiệu.

Apple có thể loại bỏ trợ lý giọng nói Siri tại nhiều quốc gia

10:00:54 20/05/2025

Dù Apple có phần chậm chân trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI), công ty dường như đang cân nhắc một quyết định quan trọng khi cho phép người dùng cho nghỉ hưu trợ lý giọng nói Siri.

Tin công nghệ 19-5: iOS 19 có thể giúp iPhone tăng đáng kể thời lượng pin

08:26:21 20/05/2025

Ngành X-quang là ví dụ điển hình. Việc chụp MRI hay CT đòi hỏi nhiều bước xác nhận trước khi bệnh nhân đến. Thay vì xử lý thủ công, tác nhân AI giúp đẩy nhanh quy trình, từ kiểm tra bảo hiểm đến tạo lệnh chụp, mang lại trải nghiệm mượt ...

Đưa ứng dụng AI vào quy trình thẩm định thuốc

08:24:43 20/05/2025

Các cuộc gặp được cho là để thảo luận về một dự án có tên là cderGPT , nhiều khả năng là cách viết tắt cho Trung tâm Đánh giá và Nghiên cứu Thuốc (Center for Drug Evaluation and Research), đơn vị phụ trách giám sát thuốc kê đơn và không...

Giải pháp bảo mật nhận dạng mặt nạ silicon

22:08:30 19/05/2025

Giải pháp xác thực định danh điện tử do FPT phát triển vừa đạt hai chứng nhận quốc tế trong lĩnh vực sinh trắc học, giúp tăng cường bảo mật và chống lại các hình thức lừa đảo khi giao dịch trực tuyến.