Ai Cập phản đối hành động đơn phương của Ethiopia

Bộ Ngoại giao Ai Cập cho biết nước này ngày 29/7 đã đệ đơn lên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) nhằm phản đối việc Ethiopia tiếp tục triển khai kế hoạch tích nước cho hồ chứa của Đập thủy điện Đại phục hưng (GERD) mà không có sự nhất trí của các quốc gia hạ nguồn.

Toàn cảnh đập thủy điện Đại Phục Hưng (GERD) tại Guba, Ethiopia. Ảnh: AFP/TTXVN

Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Ai Cập cho hay Cairo đã nhận được thông báo từ phía Ethiopia ngày 26/7 nói rằng nước này sẽ tiếp tục tích nước cho hồ chứa của GERD trong mùa mưa lũ năm nay. Ai Cập cho rằng Ethiopia đơn phương tích nước cho đập GERD khi chưa có thỏa thuận ràng buộc nào và đã đệ đơn phản đối lên HĐBA LHQ. Bộ Ngoại giao Ai Cập nói rõ nước này kiên quyết bảo vệ “quyền hợp pháp của mình trong việc thực hiện tất cả các biện pháp cần thiết để đảm bảo và bảo vệ an ninh quốc gia, bao gồm chống lại mọi rủi ro mà các biện pháp đơn phương của Ethiopia có thể gây ra trong tương lai”.

Cũng trong ngày 29/7, Đặc phái viên Mỹ về vùng Sừng châu Phi, ông Mike Hammer, đã có mặt tại Ethiopia để đàm phán một số vấn đề, trong đó có tranh chấp giữa Ethiopia với Ai Cập và Sudan liên quan đến đập thủy điện GERD. Ông Hammer cho biết Mỹ đang tích cực hỗ trợ các bên thúc đẩy một giải pháp ngoại giao dưới sự bảo trợ của Liên minh châu Phi (AU) nhằm đạt được thỏa thuận chung đáp ứng được các yêu cầu lâu dài của mọi cư dân sinh sống dọc sông Nile.

GERD được khởi công xây dựng trên sông Nile Xanh từ năm 2011 và là đập thủy điện lớn nhất ở châu Phi. Tuy nhiên công trình này đã nhanh chóng trở thành tâm điểm tranh chấp giữa Ethiopia với Ai Cập và Sudan. Trong khi Ethiopia coi GERD là “cứu cánh” cho quá trình điện khí hóa và sự phát triển của quốc gia đông dân thứ hai châu Phi này thì Ai Cập và Sudan lo ngại GERD có thể đe dọa quyền tiếp cận nguồn nước sông Nile quan trọng của họ và đã yêu cầu ký kết một thỏa thuận ràng buộc pháp lý 3 bên về việc tích nước cũng như vận hành con đập.

Với tổng kinh phí xây dựng 4,2 tỷ USD, GERD dự kiến sẽ sản xuất hơn 5.000 MW điện sau khi được hoàn thành và đi vào hoạt động đầy đủ. Quá trình tích nước cho hồ chứa rộng lớn của GERD được bắt đầu vào năm 2020 và tuabin đầu tiên trong số 13 tuabin của đập thủy điện này bắt đầu phát điện từ tháng 2 vừa qua. Trong tháng 7, Ethiopia thông báo đã đạt mục tiêu tích trữ 4,9 tỷ m3 nước cho hồ chứa có tổng dung tích 74 tỷ m3. Trong năm ngoái, nước này tích trữ được thêm 13,5 tỷ khối nước.