Afghanistan: Ngày ‘Burqa’ trở lại thủ đô Kabul
Tại một khu chợ ở Kabul, Aref, chủ cửa hàng bán khăn choàng Burqa truyền thống của người Hồi giáo, đang nhận thấy cơ hội làm ăn ngày càng rộng mở.
Nhìn từ xa, cửa hàng của anh dường như được che phủ bởi lớp lớp những tấm vải xanh nhưng khi đến gần hơn, người ta nhận ra đó là hàng chục những chiếc khăn Burqa xếp lên nhau đợi người tới mua.
Phụ nữ choàng khăn Burqa tại Kabul, Afghanistan ngày 31/7/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Aref cho biết khi lực lượng Taliban, luôn bảo vệ quan điểm Hồi giáo khắt khe với người phụ nữ, tiến sát thủ đô Kabul cũng là lúc anh đón ngày càng nhiều khách hàng là phụ nữ sinh sống trong chính thành phố được cho là có quan điểm cởi mở nhất với phụ nữ tại Afghanistan này. Điều này khác hẳn với thời gian trước khi các khách hàng của anh chủ yếu là những phụ nữ từ các tỉnh lẻ. Một trong những khách hàng của Aref cho biết khi nỗi lo sợ của phụ nữ dâng cao cũng là lúc các cửa hàng nâng giá khăn “Burqa”. Trước đây, mỗi chiếc khăn có giá khoảng 200 AFS ( 2,77 USD) thì giờ có giá gấp 10 lần.
Khăn Burqa vốn là vật dụng không thể thiếu với mọi phụ nữ Afghanistan khi lực lượng Taliban kiểm soát đất nước những năm 1990 về cuối. Khi đó, phụ nữ không choàng khăn ở nơi công cộng sẽ bị phạt nặng và bị lực lượng “cảnh sát đạo đức” đánh đòn. Sau khi Taliban thất thế vào năm 2001, trong khi nhiều phụ nữ Afghanistan vẫn tiếp tục choàng khăn Burqa để thể hiện tín ngưỡng tôn giáo và truyền thống thì hàng triệu người khác đã đi theo phong trào giải phóng phụ nữ, bắt đầu bằng việc tự quyết định mình sẽ mặc gì, cởi bỏ lớp khăn nặng nề để hướng tới “chân trời mới”.
Cũng từ đó, đường phố Kabul trở nên nhiều màu sắc hơn với những người phụ nữ được tự do lựa chọn những phong cách ăn mặc riêng, phối hợp các chất liệu truyền thống và hiện đại du nhập từ những nước khác trong vùng. Fatimah, một nghệ sĩ kiêm nhiếp ảnh gia, khẳng định phụ nữ Afghanistan là một trong những nhóm có phong cách ăn mặc tự nhiên nhất và cho rằng điều đó phản ánh vẻ đẹp của tinh thần sáng tạo, thể hiện sự hy vọng vào tương lai.
Video đang HOT
Giờ đây, khi Taliban đã trở lại Kabul, nhiều người phụ nữ theo phong trào mới liên tưởng tới hình ảnh những chiếc khăn Burqa vốn đã bám đầy bụi lại được rút khỏi giá treo ở các cửa hàng và tràn ra các khu phố giúp che đi nỗi lo sợ của người phụ nữ khi nghĩ về cuộc sống thời xưa. Trong khi những phụ nữ có tuổi trong gia đình lục lọi mọi tủ quần áo để lấy ra những chiếc Burqa phân phát cho các con cháu thì nhiều người chồng bắt đầu giục vợ mình đi mua khăn và thay đổi cách ăn mặc để không bị chú ý khi ra khỏi nhà. Trên thực tế, sau khi giành quyền kiểm soát thành phố Herat, Taliban đã phát đi thông báo trên mạng xã hội về yêu cầu bắt buộc các phụ nữ trong thành phố phải choàng “burqa” ở những nơi công cộng
Phụ nữ choàng khăn Burqa tại Herat, Afghanistan ngày 8/7/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Tại thủ đô Kabul, nơi có tới 2/3 dân số là những người dưới 30 tuổi, trong đó hầu hết phụ nữ chưa từng trải qua cuộc sống dưới thời Taliban. Habiba, 26 tuổi, là một trong số đó. Ở cô gái này vẫn còn sự phản kháng mãnh liệt khi nhất quyết từ chối lời khuyên của mẹ về việc đeo khăn Burqa. Dù hiểu rằng lời khuyên của mẹ là cách để bà bảo vệ các con nhưng Habiba khẳng định không có ý định mua một chiếc Burqa, việc choàng khăn với cô gái trẻ chính là sự thừa nhận thất bại trước Taliban, cho họ quyền kiểm soát cuộc đời cô và khiến cô đánh mất mọi thành tựu mà cô đã nỗ lực đấu tranh cho nữ quyền trong suốt thời gian qua. Nhiều phụ nữ trẻ ở Kabul cũng đang cảm nhận những xung đột nội tại, giữa tinh thần đấu tranh vì tự do cho phụ nữ và sự tuyệt vọng khi cuối cùng Taliban cũng tiến vào Kabul. Amul, một nữ người mẫu và nhà thiết kế thời trang, đã dành toàn bộ tâm huyết trong nhiều năm qua để vun đắp công việc kinh doanh riêng và nhận ra giờ đây cô có thể mất tất cả. Dành trọn vẹn những năm đã qua để theo đuổi ước mơ quảng bá cho cái đẹp, tinh thần sáng tạo và hình ảnh người phụ nữ Afghanistan dũng cảm lộ diện giờ đây Amul đang trải qua cảm giác định mệnh của chính mình đang bị xóa bỏ.
Không chỉ là sự trở lại của khăn Burqa, nhiều phụ nữ trẻ ở Kabul còn lo ngại cho cả tương lai phía trước. Không ít sinh viên đại học lo sợ họ sẽ phải bỏ dở việc học hành để trở thành một trong những người vợ của một người đàn ông nào đó. Một nữ sinh viên hoàn thành các khóa đào tạo cử nhân của 2 trường đại học tốt nhất ở Afghanistan và Đại học Mỹ- Afghanistan và Đại học Kabul cho biết cô đã dừng mọi việc chuẩn bị tốt nghiệp vào tháng 11 tới khi nhận ra rằng mọi cơ hội dường như khép lại với người phụ nữ. Cô lo ngại khi Taliban trở lại, người phụ nữ phải sống khép mình hơn, sẽ phải đốt mọi giấy tờ tùy thân, bằng cấp, không được nghe bài hát họ yêu thích, không được cười to, gặp gỡ bạn bè tại các quán café, không được mặc quần áo yêu thích, son môi hay làm đẹp lại càng xa vời hơn. Dù đang bị xâm chiếm bởi cảm giác sẽ phải đốt bỏ mọi nỗ lực và thành tựu có được trong 24 năm cuộc đời, nhưng cô gái trẻ vẫn nuôi hy vọng mọi thứ sẽ không trở lại như 20 năm trước. Công sức đấu tranh vì nữ quyền và tự do của người phụ nữ Afghanistan sẽ không bị rũ bỏ.
Thắng lợi của Taliban khiến láng giềng và châu Âu lo ngại bất ổn lan tỏa từ Afghanistan
Pakistan và Iran là hai trong số nhiều nước dễ bị tổn thương nhất trước làn sóng người tị nạn. Nhưng châu Âu cũng bắt đầu quan ngại về diễn biến ở Afghanistan.
Các tay súng Taliban tại thành phố Ghazni, Afghanistan, ngày 12/8/2021. Ảnh: THX/TTXVN
Sự sụp đổ của chính quyền Afghanistan và việc Taliban lên nắm quyền tại Kabul khiến nhiều nước lo ngại bất ổn từ quốc gia Nam Á này sẽ lan sang các nước láng giềng, tiềm ẩn nguy cơ thúc đẩy dòng người tị nạn đổ sang châu Âu.
Pakistan e ngại viễn cảnh dòng người tị nạn từ Afghanistan sẽ tìm cách vượt biên giới chạy sang Pakisan trong bối cảnh nước này đã phải tiếp nhận 3 triệu người tị nạn Afghanistan trong suốt những năm tháng xung đột bạo lực vừa qua. Ngoại trưởng Pakistan ngày 15/8 nhấn mạnh tình hình tại Afghanistan đòi hỏi cộng đồng quốc tế phải can dự liên tục với giới lãnh đạo Kabul để duy trì một Afghanistan hòa bình và ổn định.
Iran cùng ngày nói rằng sẽ cho phép người Afghanistan tị nạn tạm thời ở khu vực biên giới, nhưng cũng nêu rõ ý định sẽ hoàn trả số người này về nước một khi Afghanistan dần đi vào ổn định. Thứ trưởng Bộ Nội vụ Iran Hossein Ghassemi cho biết Tehran đã dự liệu kế hoạch tiếp nhận, quản lý dòng người tị nạn từ Afghanistan trong thời hạn hai tháng.
Đi về phía tây, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã bày tỏ quan ngại về dòng người tị nạn từ Afghanistan tràn sang. Tổng thống Recip Tayyip Erdogan ngày 15/8 phát biểu Thổ Nhĩ Kỳ đang đối diện với làn sóng người nhập cư Afghanistan qua ngả Iran. Chính quyền Tehran cũng đã tăng cường các biện pháp bảo vệ trên tuyến biên giới.
Từ châu Âu, Ngoại trưởng Áo lexander Schallenberg cảnh báo bất ổn ở Afghanistan có thể sẽ sớm lan sang châu Âu. Theo ông, châu Âu sẽ sớm cảm nhận được hệ quả xung đột và bất ổn tại Afghanistan và Áo sẽ là một trong những nước bị ảnh hưởng.
Máy bay quân sự Mỹ bay trên Đại sứ quán Mỹ ở thủ đô Kabul ngày 15/8/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg cho biết liên minh này đang tham gia nỗ lực bảo đảm an ninh, giữ sân bay quốc tế ở thủ đô Kabul ở thế mở để thúc đẩy và điều phối hoạt động di tản công dân và sẽ tiếp tục duy trì hiện diện ngoại giao ở Afghanistan.
Chính quyền các nước châu Âu về cơ bản đang tập trung nỗ lực cho chiến dịch sơ tán nhân viên ngoại giao cũng như công dân Afghanistan từng làm việc, hợp tác với phái bộ ngoại giao của nước mình - số lo sợ sẽ bị Taliban trả thù sau khi lực lượng này lên nắm quyền điều hành ở Kabul.
Ngoại trưởng Đức Heiko Maas nhấn mạnh Berlin đang nỗ lực cao nhất cho hoạt động sơ tán công dân trong một tỉnh cảnh rất khó đoán định như hiện nay. Bộ trưởng Quốc phòng Annegret Kramp-Karrenbauer thông báo máy bay quân sự của Đức đã thực hiện các chuyến bay tới Kabul trong ngày 15/8 để đưa công dân Đức về nước. Giới lãnh đạo tại Berlin cũng đã thảo luận đến kịch bản dòng người tị nạn từ Afghanistan, nhất là số nhân viên dân sự từng cộng tác với quân đội Đức đóng ở Afghanistan, như đội ngũ thông dịch viên bản địa.
Còn Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly khẳng định nước này đã điều hai máy bay uân sự để sơ tán nhân viên ngoại giao từ phái bộ ở Kabul sang Các Tiểu vương Quốc A-rập thống nhất (UAE).
Từ Moskva, đặc phái viên của Tổng thống Nga tại Afghanistan, Giám đốc Vụ châu Á II Bộ Ngoại giao Nga, ông Zamir Kabulov, ngày 16/8 thông báo Nga sẽ sơ tán một phần trong tổng số 100 nhân viên ngoại giao tại Đại sự quán ở Kabul. Ông cũng khẳng định Đại sứ Nga tại Afghanistan sẽ có cuộc tiếp xúc với đại diện điều phối an ninh của Taliban trong ngày 17/8 để thảo luận về tình hình ở Afghanistan.
Trước đó, phát biểu trước báo giới ngày 13/8, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết Moskva ủng hộ giải pháp chính trị ở Afghanistan dựa trên các quyết định của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Ông lấy làm tiếc trước việc phong trào Taliban tìm cách giải quyết cục diện hiện nay ở Afghanistan bằng vũ lực.
EU nỗ lực đảm bảo an toàn cho nhân viên người Afghanistan ở Kabul Liên minh châu Âu (EU) ngày 15/8 cho biết việc lực lượng Taliban tiến vào Kabul đã khiến việc bảo vệ nhân viên người Afghanistan trở nên cấp thiết hơn trước các cuộc trả đũa mà Taliban có thể đáp trả nhằm vào nhân sự người sở tại của EU. Nhân viên an ninh Afghanistan gác tại cổng vào Vùng Xanh ở thủ...