Ả Rập Xê Út có thể tạo ra một cuộc khủng hoảng cho nền kinh tế Nga

Nền kinh tế thời chiến của Nga có thể đối mặt với khó khăn lớn hơn trong việc thu hút nguồn thu từ dầu mỏ nếu Ả Rập Xê Út hạ giá dầu toàn cầu xuống mức thấp.

Theo các nguồn tin, Ả Rập Xê Út đã gợi ý rằng giá dầu thô có thể giảm xuống mức 50 USD/thùng nếu Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) không cam kết cắt giảm sản lượng.

Điều này đồng nghĩa với việc Riyadh có thể bơm thêm nguồn cung dầu ra thị trường, các nhà phân tích nhận định. Động thái này sẽ khiến giá dầu giảm sâu và gây áp lực lên các thành viên OPEC không tuân thủ việc cắt giảm sản lượng – bao gồm cả Nga.

Nếu Saudi Arabia hạ giá dầu, nỗ lực chiến tranh của Nga ở Ukraine có thể bị ảnh hưởng đáng kể. Ảnh: Jacques Witt

Theo Luke Cooper, nhà nghiên cứu tại Trường Kinh tế London, Nga đang bán dầu với giá chiết khấu và chi phí sản xuất cao, nên môi trường giá dầu thấp có thể ảnh hưởng đến khả năng tài trợ cho cuộc xung đột tại Ukraine của họ.

Trong vai trò lãnh đạo thực tế của OPEC, Ả Rập Xê Út đã nỗ lực giữ giá dầu trên mức 100 USD/thùng bằng cách thúc đẩy các quốc gia thành viên cắt giảm sản lượng. Tuy nhiên, khi giá dầu quốc tế dao động dưới mức 80 USD/thùng, chiến lược này không mang lại hiệu quả. Nhiều nguồn tin tiết lộ rằng Riyadh dự kiến sẽ tăng cường sản lượng từ tháng 12 tới đây.

Simon Henderson, Giám đốc Chương trình Năng lượng và Vùng Vịnh tại Viện Chính sách Washington, nhận định: “Ả Rập Xê Út đang mất kiên nhẫn. Việc lãnh đạo OPEC là trách nhiệm phức tạp, đôi khi như là ‘lùa mèo’ – khó khăn vô cùng.”

Theo dữ liệu của S&P Global Ratings, Nga là một trong những quốc gia sản xuất vượt hạn ngạch trong OPEC . Vào tháng 7 vừa qua, Moscow sản xuất vượt 122.000 thùng/ngày so với hạn ngạch, cùng với Iran và Kazakhstan cũng vi phạm ngưỡng sản xuất đã thỏa thuận.

Tình thế khó xử của Nga

Giám đốc Henderson cho rằng một số thành viên của OPEC đang sản xuất vượt hạn ngạch nhằm tối đa hóa lợi nhuận. Riêng với Nga, Moscow đang đối mặt với áp lực thu hút nguồn thu lớn nhất có thể, do chi tiêu quốc phòng và an ninh trong ba năm chiến tranh đã tăng vọt. Hai lĩnh vực này sẽ chiếm khoảng 40% tổng chi tiêu liên bang của Nga trong năm tới.

Tài chính của Nga phụ thuộc lớn vào nguồn thu từ dầu mỏ. Chỉ vài năm trước, sản xuất dầu khí đóng góp từ 35% đến 40% ngân sách của quốc gia, Bộ trưởng Tài chính Nga cho biết.

Chính vì vậy, phương Tây đã rất tập trung vào việc hạn chế lợi nhuận từ dầu mỏ của Nga. Hãy xét đến mức trần giá 60 USD/thùng do Nhóm G7 đưa ra đối với dầu của Moscow: mặc dù sáng kiến hai năm này không mang lại kết quả như kỳ vọng, nó vẫn được coi là yếu tố quan trọng để giữ nguồn cung dầu ổn định trong khi ngăn chặn Nga thu được nguồn thu cần thiết.

Nga đã tìm cách né tránh các biện pháp kiểm soát giá này bằng việc sử dụng các tàu chở dầu “ngoài luồng” không đăng ký, nhưng đ.e dọ.a của Riyadh về việc giảm giá dầu xuống 50 USD/thùng có thể khó vượt qua hơn.

Tình hình có thể trở nên căng thẳng nếu Ả Rập Xê Út mở rộng nguồn cung, khơi mào một cuộc chiến giá dầu với Nga. Henderson nhắc đến một sự kiện tương tự vào năm 2020, khi cả hai quốc gia đều tăng sản lượng để thử thách ai có thể chịu đựng được môi trường giá thấp lâu hơn.

Trong tình thế, dự trữ ngoại hối trở thành yếu tố quan trọng, điều này đang gây ra vấn đề cho Nga. Kể từ khi xung đột Ukraine bắt đầu, quỹ tài sản quốc gia của Nga đã gần như bị cạn kiệt, và nước này không còn khả năng tiếp cận các đồng tiề.n phương Tây để đa dạng hóa dự trữ ngoại hối.

Ông Henderson nhận định vẫn chưa rõ liệu Tổng thống Vladimir Putin có muốn tham gia vào một cuộc chiến giá dầu với Riyadh hay không, khi ông còn phải đối mặt với nhiều ưu tiên cấp bách hơn. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc dự đoán các động thái của Điện Kremlin là rất khó khăn, đặc biệt trong bối cảnh còn nhiều ẩn số liên quan đến doanh số bán dầu của Nga.

Tuy nhiên, một cuộc đối đầu với Ả Rập Xê Út có thể đang âm ỉ. Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak tuần này tuyên bố chưa rõ liệu OPEC có nên tăng sản lượng trong cuộc họp tháng 12 sắp tới như Ả Rập Xê Út đã ám chỉ hay không.

Nếu tình hình xấu đi, nhà nghiên cứu Cooper cho rằng một cuộc chiến giá dầu có thể là tin xấu cho Nga. Không giống như Ả Rập Xê Út, chi phí khai thác dầu của Nga không rẻ, khiến nước này khó đối phó với điều kiện giá thấp. Điều này có thể thúc đẩy Nga tìm kiếm những thành công nhanh chóng trên chiến trường Ukraine trước khi tình hình thị trường dầu biến động theo hướng bất lợi.