8 đập Trung Quốc chặn 40 tỷ m3 nước, làm mực nước sông Mekong xuống thấp kỷ lục?

Mai Hoàng Minh19:16 22/07/2019

Một nhóm nghiên cứu cho biết 8 đập Trung Quốc chặn 40 tỷ m3 nước, gây ra dòng chảy thấp bất thường của sông Mekong.

Tám con đập Trung Quốc, được xây dựng trên sông Mekong (hay gọi là Lan Thương ở Trung Quốc), được cho là thủ phạm chính trong sự sụt giảm mạnh mực nước hạ lưu và những khó khăn gây ra cho người dân ở các quốc gia ven sông, theo Mekong Butterfly, nhóm dân sự Thái Lan nghiên cứu tác động của các con đập được xây dựng dọc theo sông Mekong.

Nhóm nghiên cứu cho biết 8 con đập chặn tổng cộng hơn 40 tỷ m3 nước để sử dụng cho sản xuất điện, tưới tiêu và các mục đích khác và chúng là nguyên nhân chính gây ra dòng chảy bất thường của dòng sông, ảnh hưởng đến sinh kế của những người sống dọc bờ sông.

Sông Mê Kông ở Chiang Rai hôm 20/7. (Ảnh: Wassayos Ngamkham)

Theo nhóm này, mực nước thấp nhất được quan sát thấy khi đập Cảnh Hồng, ở tỉnh Vân Nam, Trung Quốc cắt giảm tốc độ dòng nước qua đập xuống 500 m3/giây. Lưu lượng được tăng lên 1.000 m3/giây vào ngày 18/7.

Tuy nhiên, mực nước ở một số tỉnh phía Bắc và Đông Bắc Thái Lan vẫn ở mức thấp kỷ lục, khiến cho việc điều hướng, đánh bắt và bơm nước cho tưới tiêu là không thể.

Theo các chuyên gia khác, lượng mưa giảm ở khu vực Đông Nam Á, việc giảm lượng nước thoát ra từ đập Cảnh Hồng ở miền Nam Trung Quốc và kế hoạch chạy thử máy phát điện tại đập Xayaburi ở Lào là nguyên nhân sự sụt giảm mạnh của mực nước hiện tại ở hạ lưu sông Mekong ở Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam.

Ủy ban sông Mekong (MRC), cơ quan theo dõi dòng chảy của sông Mekong, tuần trước tuyên bố rằng mực nước sông đã giảm xuống dưới mức tối thiểu lịch sử. Ủy ban báo cáo rằng mực nước ở sông Mekong trong mùa lũ đầu từ tháng 6 đến tháng 7 thấp hơn so với mức được ghi nhận vào năm 1992, khi lưu lượng thấp nhất được ghi nhận. Ủy ban cho biết Trung Quốc đã gia hạn cam kết chia sẻ dữ liệu thủy văn với MRC, thỏa thuận sẽ cho phép họ theo dõi chặt chẽ các biến động của nước ở sông Mekong.

Bờ sông ở Viêng Chăn khi mực nước xuống thấp.

Theo Bangkok Post, các nhóm dân sự ngày 22/7 gửi bản kiến nghị kêu gọi chính phủ các nước dọc theo sông Mekong xem xét các dự án đập sắp tới. Bản kiến nghị được Mạng lưới Bảo tồn Mekong (MCN) đệ trình trong diễn đàn được tổ chức tại tỉnh Chiang Rai về tác động của các con đập trên sông Mekong.

Điều phối viên MCN, Somkiat Khuanchiangsa cho rằng Trung Quốc, Myanmar, Lào, Thái Lan, Việt Nam và Campuchia phải tìm giải pháp ngăn chặn thiệt hại sinh thái gây ra bởi 11 đập hoạt động và 11 đập khác sẽ được xây dựng ở hạ lưu sông Mekong.

Video đang HOT

Pianfly Deetes, nhà bảo tồn đại diện cho nhóm chiến dịch International Rivers, cho biết mực nước giảm mạnh và các tác động sinh thái tiếp theo như hạn hán và tuyệt chủng cá ở sông Mekong “sẽ trở nên bình thường” nếu một loạt các đập thủy điện như đập Xayaburi bắt đầu hoạt động trong ba thập kỷ tới. Bà Pianyh kêu gọi các chính phủ ở các nước ven sông và các nhà điều hành đập phải đưa ra các biện pháp phòng ngừa và kế hoạch giảm thiểu.

“Nhà điều hành đập Cảnh Hồng ở Trung Quốc cần phân tích lượng nước ở sông Mekong và các nhánh sông trước khi điều tiết bất kỳ dòng chảy nào và phải làm cẩn thận vì đập chỉ cách tỉnh Chiang Rai 360km”, bà nói.

Đối với đập Xayaburi ở Lào, trong đó công ty xây dựng CH Karnchang của Thái Lan là nhà đồng đầu tư và sẽ bán điện cho Cơ quan Phát điện Thái Lan (Egat) sau tháng 10, bà Pianyh cho biết nhà điều hành chỉ nên chạy thử khi có đủ lượng nước ở sông. “Egat phải nhận ra rằng nước ở sông Mekong đang khan hiếm… cá trên sông sẽ dần bị xóa sổ”, bà nói.

Bà nói rằng mực nước sông Mekong giảm mạnh, sự xuất hiện của cát và ghềnh, cái chết của nhiều con cá trên bãi cát và trạm bơm nước không hoạt động là sự khởi đầu của những gì có thể xảy ra trong những tháng tới khi đập thủy điện Xayaburi ở chế độ hoạt động đầy đủ.

“Hiện tại, chỉ có hai đập và chúng ta đã phải chịu đựng rất nhiều hậu quả. Có thêm 28 đập nữa đang được xây dựng tại Trung Quốc và 11 đập khác ở Lào. Chúng tôi không thể phủ nhận sự cần thiết của các nghiên cứu đánh giá tác động môi trường xuyên biên giới (EIA)”, bà Pianyh nói.

(Nguồn: Inquirer, ThaiPBSWorld)

PHƯƠNG ANH

Theo VTC

Nước sông Mekong thêm cạn, Thái Lan muốn Lào ngừng xây đập

Thái Lan nhờ quân đội hỗ trợ chống hạn, yêu cầu Lào ngừng xây đập thủy điện Xayaburi.

Mực nước sông Mekong đoạn chảy qua Thái Lan đã thấp ở mức kỷ lục gần 100 năm qua.

Nước sông Mekong đang cạn nhất trong 100 năm qua tại tỉnh Nakhon Phanom, Thái Lan. Ảnh: TTXVN

Báo The Thaiger đưa tin, mực nước sông Mekong hiện giảm khoảng 10-20cm mỗi ngày. Hiện tại, mực nước chỉ vào khoảng 1,5m, thấp hơn điểm tràn bờ khoảng 11m.

Mực nước thấp ghi nhận vào ngày 19/7 vừa qua được cho là kỷ lục, thấp hơn mức từng được ghi nhận vào tháng 4/1973. Mực nước tại tất cả các phụ lưu của sông Mekong cũng ở mức rất thấp.

Ví dụ, mực nước hiện tại ở Chiang Saen là 2,10 mét, thấp hơn 3,02m so với mức trung bình cùng kỳ đo được trong 57 năm (1961-2018); và thấp hơn khoảng 0,75m so với mức tối thiểu từng được ghi nhận. Từ ngày 14/6 đến 18/7 năm nay, cũng có một sự sụt giảm 0,97m tại điểm này.

Mực nước trong các hồ chứa lớn tại 12 huyện của tỉnh Nakhon Phanom hiện chỉ ở mức 10-20% công suất.

Đáng chú ý, thời điểm này đang là mùa mưa hàng năm và sông Mekong cạn sạch nước đã khiến cuộc sống của hàng triệu người dân Thái Lan cũng như ở các lưu vực sông khác trở nên khó khăn.

Hiện các cánh đồng lúa trong vùng đang thiếu nước và cây trồng sẽ chết nếu không có mưa trong vòng 1 tuần nữa.

Nước sông Mekong cạn kiệt làm lộ bãi cát vốn nằm dưới lòng sông tại khu "Tam giác vàng" giáp giới Thái Lan - Lào - Myanmar - Ảnh: THE THAIGER

Chính phủ Thái Lan đã tìm cách để sử dụng tối đa nguồn nước hiện có nhằm đảm bảo cuộc sống cho người dân. Quân đội cũng đã được yêu cầu hỗ trợ.

Lục quân sẽ dùng xe quân sự đưa nước đến các khu vực bị hạn trong khi không quân sẽ giúp tạo mưa tại các khu vực hồ chứa.

Tám tỉnh của Thái Lan dọc sông Mekong là Chiang Rai, Loei, Nong Khai, Beung Kan, Nakhon Phanom, Mukdahan, Ubon Ratchathani và Amnat Charoen sẽ chịu ảnh hưởng nặng nếu tình hình này tiếp diễn.

Mưa ít, thủy điện ngăn dòng và hiệu ứng El Nino

Nước sông Mekong đoạn chảy qua biên giới Lào - Thái Lan ở khu vực đông bắc giảm xuống mức báo động được cho là do đập Cảnh Hồng ở Trung Quốc giảm xả nước, đập thủy điện Xayaburi ở Lào bắt đầu ngăn nước để vận hành thử nghiệm.

Đập thủy điện Xayaburi

Lượng mưa trung bình thấp hơn bình thường ở lưu vực hạ lưu sông Mekong trong tháng 6-7 cũng có thể gây ra tình trạng thiếu nước ngầm trong khu vực. Điều này có nghĩa là không đủ nước ngầm đóng góp vào dòng chính sông Mekong.

Ngoài ra, khu vực đông bắc và bắc Thái Lan còn đang chịu ảnh hưởng của hiện tượng El Nino.

Thái Lan muốn ngưng xây dựng đập Xayaburi?

Theo Bangkok Post, Văn phòng tài nguyên nước quốc gia Thái Lan đã gửi thư yêu cầu Lào ngưng vận hành thử nghiệm con đập Xayaburi trong bối cảnh thiếu nước trầm trọng tại Thái Lan.

Kế sinh nhai của hàng triệu con người đang bị phụ thuộc vào các đập thủy điện thử nghiệm trong mùa mưa.

Ông Somkiat Prajumwong, Tổng thư ký Văn phòng Tài nguyên Nước Thái Lan, ngày 19/7 cho biết, cơ quan này đã gửi thư đề nghị Chính phủ Lào ngưng thử nghiệm trên đập Xayaburi trong vài ngày. Ông Somkiat nói việc thử nghiệm sẽ làm tình hình tệ hơn, khiến mực nước càng hạ.

Các hoạt động của Trung Quốc ở đập Cảnh Hồng và lượng mưa sụt giảm là nguyên nhân gây ra đợt khủng hoảng lượng nước nghiêm trọng nhất ở lưu vực sông Mekong trong gần 30 năm, ông nói thêm.

Mực nước thấp đã gây lo ngại về hệ sinh thái và sinh kế của hàng triệu người trên dòng sông này.

Đập Xayaburi nằm cách huyện Xayaburi, tỉnh Xayaburi ở miền Bắc Lào khoảng 30 km về phía đông, được xây dựng kể từ năm 2012. Con đập có công suất 1.260 MW nằm ở Xayaburi dự kiến sẽ vận hành chính thức vào tháng 10 và bán điện chủ yếu cho Cơ quan sản xuất điện năng Thái Lan (EGAT).

Cúc Phương

Theo Datviet

Thái Lan cạn nước, Singapore sợ bị chìm Sáng 18-7, tại tỉnh Nakhon Phanom, nước sông Mekong chỉ cao khoảng 3-4m. Trước đó, ngày 17-7, mực nước sông Mekong tại trạm thủy văn Nong Khai đã xuống mức thấp nhất trong vòng 50 năm qua, còn 0,8m. Trong khi đó, tại vùng Đông Bắc, nước sông Mekong đang cạn nhanh chóng và tác động đến những con sông khác ở Thái...