7 vai trò của đất ngập nước đối với con người và thiên nhiên
Vùng đất ngập nước là cái nôi của sự đa dạng sinh học, cung cấp nước và môi trường sống vô số loài động thực vật và cả con người. Do vậy, rất quan trọng cho sự sống còn của con người.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Nhân sự kiện Ngày Nước Thế giới năm 2018, Công ước Ramsar ra mắt một báo cáo thông báo một số thông số chính về đất ngập nước và nhấn mạnh 7 vai trò của đất ngập nước, cụ thể:
Vùng đất ngập nước đảm bảo nguồn cấp nước cho thế giới
Vùng đất ngập nước chỉ chiếm 0.75% lượng nước ngọt thế giới nhưng lại trực tiếp cấp nước cho các hoạt động của con người. Ước tính có khoảng 2 tỉ người sẽ không được tiếp cận với nguồn nước đảm bảo vào năm 2025.
Video đang HOT
Những vùng đất ngập nước có thể lọc các chất độc hại
80% lượng nước thải thải thẳng ra ngoài môi trường tự nhiên mà không được xử lý. Các loài thực vật, động vật sống trong vùng đất ngập nước có thể lọc những chất độc hại ra khỏi môi trường nước.
Đất ngập nước lưu trữ carbon
Chỉ riêng đất mùn ở vùng đất ngập nước lưu trữ 30% lượng carbon trong đất. Gấp đôi lượng carbon lưu trữ trong các khu rừng, việc này có thể giúp chống lại các tác động của biến đổi khí hậu.
Đất ngập nước là vùng dự phòng giảm thiểu thiên tai
Những vùng đất ngập nước chính là những vùng đệm giúp giảm thiểu các tác động tiêu cực trong điều kiện thời tiết cực đoan. Chúng lưu trữ nước mưa, nước chảy tràn khi mưa bão giúp giảm lũ lụt và hỗ trợ cấp nước khi hạn hán.
Đất ngập nước là vùng đảm bảo đa dạng sinh học
Những vùng đất ngập nước là môi trường sống của hơn 100.000 loài sinh vật.
Đất ngập nước đảm bảo nguồn cung cấp thức ăn
Những vùng đất ngập nước là môi trường quan trọng cung cấp thức ăn, nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp như cá, trồng cây lương thực…
Đất ngập nước tạo nên các nguồn sinh kế
Những vùng đất ngập nước có khả năng mang lại sinh kế cho khoảng 61,8 triệu người đang trực tiếp mưu sinh từ các nguồn lợi thủy sản và dịch vụ về nước.
Công ước Ramsar về đất ngập nước là công ước liên chính phủ cung cấp khuôn khổ cho việc bảo tồn và sử dụng đất ngập nước và các nguồn tài nguyên hợp lý. Công ước Ramsar được thông qua tại thành phố Ramsar của Iran vào năm 1971. Kể từ đó, 169 quốc gia, gần 90% thành viên của LHQ các quốc gia, đã ký kế và cam kết thực hiện Công ước này gồm cả Việt Nam.
Theo đó, các bên ký kết cam kết: (i) Nỗ lực hướng tới sự sử dụng một cách khôn ngoan tất cả các vùng đất ngập nước; (ii) Chỉ định những vùng đất ngập nước được coi là có giá trị cao đối với đất nước và thế giới đưa vào danh sách các vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế (Ramsar Sites) và đảm bảo quản lý hiệu quả; (iii) Thực hiện Hợp tác quốc tế trên các vùng đất ngập nước xuyên biên giới, chia sẻ và bảo vê các hệ thống đầm lầy và các loài sinh vật sống trên khu vực.
Nhiều hoạt động về bảo tồn và sử dụng bền vững các vùng đất ngập nước
Hưởng ứng Ngày Đất ngập nước Thế giới 2/2/2021 với chủ đề "Không thể tách rời - Đất ngập nước, Ban Thư ký Công ước Ramsar đề nghị các quốc gia hưởng ứng, tổ chức các hoạt động kỷ niệm, ngày 18/1, Bộ Tài nguyên và Môi trường có Công văn số 235/BTNMT-TCMT gửi các bộ, cơ quan ngang bộ và cơ quan thuộc Chính phủ; cơ quan Trung ương của các ban, ngành và đoàn thể; Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc Hưởng ứng Ngày Đất ngập nước Thế giới năm 2021.
Hàng nghìn, hàng vạn con cò bay lượn trên Đầm Vân Long. Ảnh minh họa: Minh Đức/TTXVN
Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị các bộ, ngành, địa phương chỉ đạo tổ chức một số hoạt động tuyên truyền, phổ biến về tầm quan trọng của các vùng đất ngập nước đối với tài nguyên nước, sự sống của con người, đa dạng sinh học và kêu gọi mọi người dân cùng cam kết bảo tồn, sử dụng bền vững các vùng đất ngập nước, dừng các hoạt động gây suy thoái các vùng đất ngập nước và phục hồi các vùng đất ngập nước bị suy thoái.
Các bộ, ngành địa phương tùy theo điều kiện cụ thể, tiến hành các hoạt động truyền thông phù hợp, tổ chức lễ kỷ niệm, các cuộc thi, triển lãm hoặc phát động các phong trào gắn với chủ đề Ngày Đất ngập nước thế giới năm 2021.
Các bộ, ngành, địa phương lồng ghép nội dung về bảo tồn và sử dụng bền vững các vùng đất ngập nước, nguồn nước vào các chương trình, quy hoạch, kế hoạch, dự án phát triển...
Công ước Ramsar- Công ước về các vùng đất ngập nước (được ký tại thành phố Ramsar, Iran vào năm 1971). Đây là một điều ước quốc tế với sứ mệnh "bảo tồn và sử dụng khôn khéo các vùng đất ngập nước thông qua các hành động của địa phương, khu vực, quốc gia và hợp tác quốc tế nhằm góp phần đạt được mục tiêu phát triển bền vững trên toàn thế giới" với sự tham gia của 171 quốc gia.
Việt Nam là quốc gia Đông Nam Á đầu tiên trở thành thành viên của Công ước Ramsar từ năm 1989. Trong thời gian qua, Việt Nam đã triển khai nhiều hoạt động về bảo tồn và sử dụng khôn khéo đất ngập nước để thực hiện trách nhiệm quốc gia thành viên, xây dựng hành lang pháp luật về quản lý đất ngập nước như: Nghị định số 66/2019/NĐ-CP ngày 29/7/2019 của Chính phủ về bảo tồn và sử dụng bền vững các vùng đất ngập nước; thông tư số 07/2020/TT- BTNMT ngày 31/8/2020 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định chi tiết các nội dung tại điểm c khoản 1 Điều 31 Nghị định số 66/2019/NĐ-CP; quy hoạch thành lập mới 45 khu bảo tồn đất ngập nước đến năm 2030.
Đến nay, Việt Nam có 9 khu đất ngập nước được công nhận vào là khu Ramsar thế giới gồm: Vườn quốc gia Xuân Thủy (Nam Định); Khu hệ đất ngập nước Bàu Sấu nằm trong Vườn quốc gia Cát Tiên (Đồng Nai); Vườn quốc gia Ba Bể (Bắc Kạn); Vườn quốc gia Tràm Chim (Đông Tháp); Khu bảo tồn đất ngập nước Láng Sen (Đồng Tháp Mười); Vườn quốc gia U Minh Thượng; Vườn quốc gia Mũi Cà Mau (Cà Mau); Vườn quốc gia Côn Đảo (Bà Rịa-Vũng Tàu); Khu bảo tồn đất ngập nước Vân Long (Ninh Bình). Trong đó năm 2020 công bố thành lập thêm được 2 khu bảo tồn đất ngập nước gồm: Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tam Giang - Cầu Hai (Thừa Thiên Huế) và Khu bảo tồn đất ngập nước Thái Thụy (Thái Bình). Việt Nam tổ chức nhiều hoạt động hướng dẫn sử dụng bền vững đất ngập nước và có nhiều mô hình sử dụng khôn khéo đất ngập nước với sự tham gia của cộng đồng được triển khai nhiều nơi trên cả nước.
Các vùng đất ngập nước có vai trò rất quan trọng đối với tài nguyên nước và cuộc sống con người. Vùng đất ngập nước đảm bảo nguồn cấp nước cho thế giới thông qua quá trình thu giữ và lưu trữ nước mưa, bổ sung vào các tầng chứa nước ngầm, điều tiết lượng nước, giữ cho lưu vực đầu nguồn trong lành cung cấp nước uống an toàn một cách tự nhiên. Các vùng đất ngập nước cung cấp lương thực, thực phẩm hỗ trợ sản xuất, một lượng lớn thủy sản được đánh bắt từ các vùng đất ngập nước. Đồng thời, đất ngập nước cũng cung cấp gạo cho 3,5 tỷ người trên thế giới. Đất ngập nước còn có vai trò rất quan trọng đối với đa dạng sinh học, 40% số loài trên thế giới sống ở vùng đất ngập nước.
Vai trò không thể xem thường của đất ngập nước Với chủ đề "Không thể tách rời - Đất ngập nước, Nước và Sự sống" ngày Đất ngập nước thế giới 2/2 năm nay nhằm nhấn mạnh sự đóng góp của các vùng đất ngập nước đối với số lượng, chất lượng của nước ngọt trên hành tinh. Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, nước và đất ngập nước được kết nối...