7 quốc gia chưa từng trở thành thuộc địa của phương Tây trong lịch sử

Đăng Nguyễn22:43 09/08/2020

Thời kỳ thuộc địa bắt đầu vào thế kỷ thứ 15 và giai đoạn cao trào vào cuối Thế chiến 2, một phần ba dân số thế giới sống dưới sự cai trị của các thế lực phương Tây.

Nhật Bản vươn mình mạnh mẽ, trở thành nước đế quốc vào thế kỷ 19.

Theo SCMP, các quốc gia phương Tây bao gồm Anh, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Pháp và Hà Lan đạt bước tiến vượt bậc trong khoa học công nghệ và vươn tầm ảnh hưởng khắp toàn cầu.

Trong suốt hàng trăm năm của giai đoạn thuộc địa, chỉ một số ít quốc gia trên thế giới là có thể nằm ngoài tầm kiểm soát của các nước phương Tây. Dưới đây là các quốc gia như vậy.

Ethiopia

Ethiopia chịu ảnh hưởng rõ rệt của người Italia.

Trong giai đoạn năm 1880-1900, 90% diện tích lục địa châu Phi rơi vào tay người châu Âu. Các học giả đánh giá Ethiopia là quốc gia nằm ngoài xu hướng này vì sự phản kháng không ngừng của người dân. Giai đoạn năm 1936-1941, phát xít Italia do Benito Mussolini chỉ huy từng kéo quân vào Ethiopia nhưng không để lại bất cứ dấu ấn gì và cũng không xây dựng bất cứ cơ sở hạ tầng nào.

Nhiều binh sĩ quyết định ở lại Ethiopia, giúp mở rộng truyền bá ẩm thực Italia như pizza và mỳ ý.

Nhật Bản

Nhật Bản trong lịch sử chưa từng bị người phương Tây biến thành thuộc địa. Quốc gia Đông Á khéo léo kết hợp giữa quân sự, giao thương, ngoại giao và một phần dựa vào khoảng cách để giới hạn sự hiện diện của người phương Tây ở Nhật.

Người Nhật chịu ảnh hưởng lớn của nền khoa học kỹ thuật phương Tây.

Giai đoạn thế kỷ 19, nước Nhật rơi vào cuộc nội chiến giữa phe Thiên hoàng do Anh hậu thuẫn và phe Mạc phủ Tokugawa do Pháp hậu thuẫn. Cuộc chiến kết thúc với chiến thắng thuộc về phe Thiên hoàng, mở ra giai đoạn hình thành đế quốc Nhật Bản.

Bán đảo Triều Tiên

Khi bán đảo Triều Tiên còn chưa bị phân chia hai miền nam Bắc, Nhật Bản đã thôn tính hoàn toàn vùng đất này bằng Hiệp ước sáp nhập Nhật Bản – Triều Tiên năm 1910. Hiệp ước duy trì hiệu lực cho đến kết thúc Thế chiến 2.

Video đang HOT

Các cường quốc châu Âu khác cũng từng để mắt đến bán đảo Triều Tiên. Năm 1845, đô đốc hải quân hoàng gia Anh Edward Belcher neo thuyền trên đảo Geomundo (Hàn Quốc ngày nay) và thiết lập căn cứ ở đây.

Người Anh kiểm soát đảo Geomundo trong gần 2 năm, chủ yếu là nhằm ngăn Nga làm điều tương tự, nhưng không mở rộng thêm ảnh hưởng ở bán đảo Triều Tiên.

Thái Lan

Thái Lan từng được gọi là vương quốc Xiêm.

Thái Lan trong lịch sử duy trì lập trường trung lập giữa hai cán cân quyền lực trong khu vực là Pháp (kiểm soát Đông Dương) và Anh (kiểm soát Myanmar). Nhờ năng lực ngoại giao, cũng như tiếp thu các nền văn hóa phương Tây, vua Thái Lan Chulalongkorn (Rama V) chèo lái đất nước khỏi cảnh đổ máu.

Năm 1932, vương quốc Xiêm đổi tên thành Thái Lan, nghĩa là vùng đất của tự do, để đánh dấu giai đoạn hòa bình và ổn định trong lịch sử .

Nepal

Ở thời kỳ cực thịnh, đế quốc Anh kiểm soát tới 1/5 dân số thế giới. Nhưng vẫn có một mảnh đất nhỏ không chịu thần phục. Đó là Nepal.

Vua Nepal ngồi bên cạnh các sỹ quan Anh năm 1862.

Sau cuộc chiến Anh-Nepal, công ty Đông Ấn đại diện cho đế quốc Anh, kiểm soát 30% lãnh thổ Nepal. Nhưng Nepal đến cuối cùng chưa bao giờ bị kiểm soát hoàn toàn.

Địa hình vùng núi phức tạp giúp người Nepal giữ vững chủ quyền lãnh thổ, làm nản chí những kẻ xâm lược phương Tây.

Tonga

Tonga là một quốc gia nhỏ bé nằm ở Nam Thái Bình Dương. Đế quốc Anh từng đưa hải quân đến hòn đảo, tuyên bố vùng đất này là lãnh thổ bảo hộ của Anh.

Tonga trên danh nghĩa vẫn thuộc quyền bảo hộ của Anh cho đến khi chính thức độc lập vào năm 1970. Các học giả sau này đánh giá Tonga chưa bao giờ là thuộc địa Anh, dù về danh nghĩa đã phải đánh đổi chủ quyền.

Thuyền trưởng James Cook, nhà thám hiểm người Anh, là người đầu tiên phát hiện Tonga vào năm 1773. Ngày nay, trên đảo có một tấm biển đánh dấu nơi vua Tonga từng gặp người Anh năm 1777.

Iran

Iran từng nhượng đất để đổi lấy độc lập.

Một số quốc gia sẵn sàng đánh đổi một phần nhỏ lãnh thổ để bảo toàn quyền tự chủ. Iran đã nhiều lần nhượng đất cho Nga và Anh, thậm chí trao cả quyền khai thác dầu khí, thuốc lá để đổi lấy độc lập.

Ngày 21.3.1935, quốc vương Reza Shah Pahlavi ra nghị quyết yêu cầu các phái đoàn nước ngoài phải sử dụng thuật ngữ Iran trong các văn bản ngoại giao, đánh dấu sự hình thành của nhà nước Iran ngày nay. Từ trước năm 1935, Iran thường được gọi là Ba Tư (Persia).

Italy 'lội ngược dòng' chống Covid-19

Khi Covid-19 bùng phát ở phương Tây, Italy là tâm điểm "ác mộng", là nơi cần tránh bằng mọi giá nhưng giờ tình thế đã xoay chuyển.

"Nhìn vào tình hình Italy mà xem. Chúng ta không muốn rơi vào tình trạng như thế", Tổng thống Trump nói với các phóng viên ngày 17/3. Joe Biden, ứng viên tổng thống đảng Dân chủ dẫn chứng việc các bệnh viện ở Italy bị quá tải để thúc đẩy quan điểm về chính sách y tế của mình tại một cuộc tranh luận.

Vài tháng sau, Mỹ là vùng dịch lớn nhất và cũng chết chóc nhất thế giới. Các quốc gia châu Âu từng cho rằng họ chống dịch tốt hơn Italy giờ đang đối mặt những đợt bùng phát mới. Một số phải tái áp đặt hạn chế và cân nhắc có nên tái phong tỏa hay không.

Thủ tướng Anh Boris Johnson ngày 31/7 thông báo trì hoãn kế hoạch nới lỏng hạn chế ở Anh khi tỷ lệ lây nhiễm tăng lên. Ngay cả Đức, nơi được ca ngợi vì phản ứng hiệu quả và truy vết tiếp xúc tốt, cũng cảnh báo rằng sự chủ quan đang khiến ca nhiễm tăng trở lại.

Trong khi đó, tại Italy, các bệnh viện đã vắng bóng bệnh nhân Covid-19. Số ca tử vong do nCoV hàng ngày ở Lombardy, bắc Italy, nơi từng chịu ảnh hưởng nặng nề, giờ ở gần mức 0. Số ca nhiễm mới hàng ngày hiện thuộc hàng thấp nhất châu Âu và thế giới, Giovanni Rezza, giám đốc khoa bệnh truyền nhiễm tại Viện Y tế Quốc gia cho biết. "Chúng tôi đã rất thận trọng", ông nói.

Nhân viên y tế xét nghiệm cho một phụ nữ tại Rome ngày 29/7. Ảnh: Reuters.

Cách Italy chuyển mình từ một "thảm họa" sang hình mẫu - tuy còn chưa hoàn hảo - trong cuộc chiến chống Covid-19, là bài học cho phần còn lại của thế giới.

Italy ban đầu phong tỏa các thị trấn, tiếp đến là vùng Lombardy và cuối cùng là toàn quốc, dù virus vắng bóng tại nhiều nơi ở miền trung và miền nam. Điều đó ngăn những lao động làm việc ở miền bắc giàu có trở về quê nhà ở miền nam kém phát triển hơn, giảm nguy cơ lây lan rộng và thiết lập được phản ứng quốc gia thống nhất.

Trong thời gian phong tỏa, đi lại bị hạn chế nghiêm ngặt, mọi người phải điền đơn chứng minh họ ra ngoài vì mục đích làm việc, y tế hoặc các mục đích thiết yếu khác. Một số chính quyền địa phương phạt nặng những người vi phạm quy định đeo khẩu trang và giãn cách xã hội. Nhìn chung, người Italy tuân thủ các quy tắc.

Rõ ràng phong tỏa đi đôi với thiệt hại kinh tế. Trong ba tháng, các doanh nghiệp và nhà hàng phải đóng cửa và ngành du lịch bị ảnh hưởng nặng nề. Italy dự kiến mất khoảng 10% GDP năm nay. Nhưng khi virus lây lan mất kiểm soát, các quan chức Italy quyết định đặt mạng sống lên trên kinh tế. "Sức khỏe của người dân luôn được đặt lên hàng đầu", Thủ tướng Italy Giuseppe Conte nói.

Khi dịch mới bùng phát, các bệnh viện quá tải và chịu áp lực rất lớn, nhưng tình thế khó khăn cũng giúp các bác sĩ và y tá tôi luyện khả năng truy vết tiếp xúc và nâng cao chuyên môn. Sau đó, đất nước dần mở cửa trở lại.

Phòng cấp cứu dã chiến ở Brescia, bắc Italy hồi tháng ba. Ảnh: NYTimes.

Phong tỏa đã giúp giảm lây lan virus trong cộng đồng. Khi phong tỏa được gỡ, một số khu vực miền trung và miền nam Italy gần như không ghi nhận bất kỳ chuỗi lây nhiễm nào. Guerra cho biết thêm rằng các hệ thống cảnh báo sớm mới như theo dõi nước thải để tìm dấu vết virus cũng giúp giảm nguy cơ lây lan.

Chính phủ Italy làm theo lời khuyên từ các ủy ban khoa học và kỹ thuật. Các bác sĩ địa phương, bệnh viện và quan chức y tế thu thập hơn 20 chỉ số về virus hàng ngày và gửi chúng cho chính quyền khu vực, sau đó họ chuyển chúng đến Viện Y tế Quốc gia.

Nhờ những chỉ số này, họ đánh giá cách phản ứng của đất nước hàng tuần và dựa vào đó để ra quyết sách. Đây là bước tiến dài so với tình trạng hoảng loạn, gần như "gục ngã" tại Italy hồi tháng ba.

Italy đã duy trì được "quả ngọt" từ việc phong tỏa toàn quốc nhờ giữ vững tinh thần cảnh giác. Tuần này, quốc hội Italy nhất trí gia hạn quyền lực khẩn cấp của chính phủ đến ngày 15/10, sau khi Thủ tướng Conte lập luận nước này không thể lơ là cảnh giác vì virus vẫn hoành hành.

Quyền lực này cho phép chính phủ duy trì các hạn chế và phản ứng nhanh chóng, bao gồm áp đặt phong tỏa, khi phát hiện bất kỳ cụm dịch mới nào. Chính phủ đã áp đặt các hạn chế nhập cảnh đối với hơn 10 quốc gia, vì việc "nhập khẩu" ca nhiễm giờ là nỗi lo lớn nhất của nước này.

Tuy nhiên, chiến lược phong tỏa cũng hứng chịu chỉ trích rằng sự thận trọng quá mức của chính phủ làm tê liệt nền kinh tế. Nhưng nó có thể là lựa chọn tốt hơn so với nỗ lực mở lại nền kinh tế trong khi virus vẫn hoành hành mạnh như tại các nước Mỹ, Brazil và Mexico.

Điều đó không có nghĩa là những lời kêu gọi tiếp tục cảnh giác ở Italy không vấp phải phản đối, phớt lờ hay mỉa như nhiều nơi khác trên thế giới. Italy bắt buộc đeo khẩu trang trên tàu và xe buýt, nhưng một số người không đeo khặc kéo khẩu trang xuống dưới cằm. Những người trẻ vẫn ra ngoài tụ tập, có nguy cơ lây virus cho những người dễ bị tổn thương hơn. Nhiều người trưởng thành tụ tập tại bãi biển và tổ chức tiệc nướng. Vẫn chưa có kế hoạch rõ ràng cho việc mở lại trường học vào tháng 9.

Phong trào chống khẩu trang do lãnh đạo đảng Liên minh Matteo Salvini dẫn dắt đang nhận được thêm sự ủng hộ. Hôm 27/7, Salvini, người theo chủ nghĩa dân tộc, tuyên bố việc thay thế những cái bắt tay và những cái ôm bằng động tác chạm khuỷu tay là "dấu chấm hết của nhân loại".

Tuần này, Salvini cùng những người phản đối khẩu trang tham gia cuộc biểu tình tại thư viện Thượng viện. Sự kiện có sự tham gia của nghệ sĩ opera Andrea Bocelli, người tin đại dịch này không quá nghiêm trọng. "Tôi quen rất nhiều người mà không thấy ai phải vào khoa chăm sóc tích cực", ông nói.

Nhưng các chuyên gia y tế hàng đầu của đất nước nói rằng việc ít ca nghiêm trọng đơn giản là kết quả của việc số ca nhiễm nói chung giảm, vì chỉ một tỷ lệ nhỏ bệnh nhân có triệu chứng rất nặng.

Một số bác sĩ tin rằng virus ở Italy đã yếu đi. Matteo Bassetti, bác sĩ bệnh truyền nhiễm ở thành phố Genoa, cho biết khi dịch lên đỉnh điểm, bệnh viện của ông tiếp nhận tới 500 ca nhiễm nCoV. Giờ đây, khoa chăm sóc tích cực với 50 giường không có bệnh nhân Covid-19 và khu chuyên điều trị người nhiễm nCoV gồm 60 giường cũng không một bóng người.

Ông thừa nhận quan điểm virus ở Italy đã yếu đi chưa được chứng minh. Tuy nhiên, lập trường này đang được Salvini và các chính trị gia khác thúc đẩy để phản đối việc kéo dài tình trạng khẩn cấp.

Trong khi đó, hầu hết chuyên gia cho rằng nguy cơ vẫn còn tồn tại. Khi chính phủ đang cân nhắc mở lại các câu lạc bộ đêm, lễ hội và du thuyền, nhiều chuyên gia kêu gọi nước này không lơ là cảnh giác.

"Ngay cả khi tình hình tốt hơn các nước khác, chúng ta vẫn nên tiếp tục thận trọng", Rezza nói. "Chúng ta không thể loại trừ nguy cơ dịch bùng phát trở lại ở Italy trong vài ngày tới. Có thể đây chỉ là vấn đề thời gian".

EP cảnh báo không dễ dàng phê chuẩn kế hoạch ngân sách của EU Nghị viện châu Âu (EP) sẽ không dễ dàng phê chuẩn thỏa thuận ngân sách dài hạn vốn được lãnh đạo 27 nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) nhất trí tại một trong những hội nghị thượng đỉnh kéo dài nhất lịch sử vừa qua. Toàn cảnh phiên họp Nghị viện châu Âu tại Brussels, Bỉ ngày 29/1/2020. Ảnh minh họa:...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Tổng thống Zelensky chơi 'tất tay' với Nga ?09:59

Cơ quan điều tra Hàn Quốc huy động 1.000 người bắt ông Yoon Suk Yeol08:15

Israel tấn công Yemen, tuyên bố sẽ truy lùng các thủ lĩnh Houthi17:48

3 người giàu nhất thế giới sẽ dự lễ nhậm chức của ông Trump08:24

Nghi can phóng hỏa bị bắt tại khu vực cháy rừng Los Angeles06:54

Mỹ cảnh báo quân đội Triều Tiên đang 'thiện chiến' hơn nhờ chiến đấu với Nga14:04

Khu nhà giàu California hoang tàn sau thảm họa cháy rừng10:51

Nga phản pháo lệnh cấm vận nặng nề nhất của Mỹ08:10

Lợi dụng cháy rừng ở California để đóng giả lính cứu hỏa hòng trộm cắp06:49

Rộ tin Hamas đồng ý thỏa thuận ngừng bắn, thả con tin tại Gaza08:14

Ông Trump và ông Biden đều nhận công về thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza09:00

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

EC siết chặt điều tra đối với trang mạng xã hội X

20:10:04 18/01/2025

Cuộc điều tra lần này là một phần trong nỗ lực thực thi DSA, có hiệu lực từ tháng 11/2022, nhằm tạo ra một môi trường trực tuyến an toàn hơn cho người dân châu Âu.

Năm 2024 ghi nhận tốc độ tăng CO2 nhanh nhất trong lịch sử

20:07:37 18/01/2025

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng để ngừng biến đổi khí hậu, chúng ta cần phải dừng hoàn toàn việc gia tăng khí nhà kính trong khí quyển và sau đó bắt đầu giảm lượng khí thải này.

EU xem xét tái triển khai phái bộ giám sát tới Rafah

20:05:55 18/01/2025

Một phái bộ dân sự của EU nhằm giúp giám sát cửa khẩu Rafah được thành lập vào năm 2005, nhưng đã bị đình chỉ vào năm 2007 sau khi Hamas thành lập chính phủ tại vùng đất này.

Canada hạn chế về giấy phép lao động đối với sinh viên và người lao động nước ngoài

19:46:49 18/01/2025

Các quy tắc mới về giấy phép lao động mở được đưa ra sau thông báo vào mùa Thu 2024 rằng Canada sẽ giảm số lượng cư dân nước ngoài tạm thời trong nước.

Thế giới năm 2024: Châu Phi ghi nhận hơn 200 đợt bùng phát dịch bệnh

19:42:05 18/01/2025

CDC châu Phi cũng đã xác định dịch tả, sởi, sốt xuất huyết, đậu mùa khỉ (mpox) và bạch hầu là 5 căn bệnh gây nhiều thiệt hại nhất ở châu lục này trong năm ngoái.

Bất ngờ với bộ ba đem lại thành công cho thỏa thuận hòa bình Gaza

19:29:13 18/01/2025

Những khác biệt chính còn lại tập trung vào độ sâu của vùng đệm mà Israel muốn duy trì trong biên giới Gaza, cũng như số lượng tù nhân được trao đổi để lấy những con tin bị thương và bị bệnh.

Malaysia tăng cường hợp tác khu vực thông qua thúc đẩy ASEAN+3 và EAS

17:20:44 18/01/2025

EAS hiện được coi là diễn đàn duy nhất dành riêng cho các vấn đề chiến lược và an ninh trong khu vực Đông Nam Á, nơi các cường quốc đối đầu có thể gặp gỡ trong bối cảnh trung lập.

Dải Gaza đã đổ nát đến mức độ nào sau cuộc chiến thảm khốc với Israel?

17:18:17 18/01/2025

Ở một số khu vực của Gaza, đặc biệt là các khu vực phía Bắc, đã bị quân đội Israel tiến hành tấn công quân sự trên quy mô rộng khắp các. Điều này đã biến toàn bộ nơi đây thành bãi chiến trường với những đống đổ nát, hoang tàn.

Bangkok kêu gọi người dân ở nhà để tránh ảnh hưởng từ bụi mịn PM2.5

16:12:50 18/01/2025

Ngoài ra, xác định khí thải giao thông là một trong những nguyên nhân hàng đầu ô nhiễm không khí, BMA đã ra lệnh kiểm tra tại tất cả các bến xe. Các phương tiện thải ra khói đen vượt quá tiêu chuẩn sẽ không được phép hoạt động.

Tòa án tối cao Mỹ thông qua luật cấm TikTok

15:03:58 18/01/2025

Tòa cho rằng mối đe dọa an ninh quốc gia từ khả năng TikTok chuyển dữ liệu về Trung Quốc một cách trái phép đã vượt qua mối lo ngại về việc hạn chế quyền tự do ngôn luận của hơn 170 triệu người dùng tại Mỹ.

Sau TikTok, ứng dụng Trung Quốc RedNote liệu có rơi vào hoàn cảnh tương tự tại Mỹ?

14:45:37 18/01/2025

Nhiều người đã tự đặt ra câu hỏi liệu RedNote có bị đặt ra những nghi vấn tương tự về an ninh quốc gia đối với Mỹ như TikTok. Và khi TikTok chính thức bị cấm cửa liệu RedNote có thể trở thành một nền tảng thay thế trong lòng người dùng ...

Chính quyền Palestine sẵn sàng đảm nhận trách nhiệm ở Gaza

13:58:35 18/01/2025

Văn phòng Tổng thống Palestine cho biết các nhân viên hành chính và an ninh của Palestine sẵn sàng hoàn thành nhiệm vụ của mình để giảm bớt đau khổ của người dân và tạo điều kiện cho những người di tản trở về nhà.