5 câu hỏi lớn trước thềm trận chiến “sinh tử” tại Syria
Cuộc chiến tại Syria có thể sắp bước vào giai đoạn kết thúc khi lực lượng chính phủ Syria với sự hậu thuẫn của Nga đã “lên dây cót” cho cuộc tấn công toàn lực nhằm vào Idlib – thành trì cuối cùng của phiến quân tại Syria.
Vì sao Idlib quan trọng?
Các lực lượng phiến quân và thánh chiến kiểm soát Idlib từ năm 2015 (Ảnh: AFP)
Tỉnh Idlib là thành trì cuối cùng của các nhóm phiến quân và thánh chiến – những lực lượng đã tìm cách lật đổ chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad suốt 7 năm qua.
Theo Liên Hợp Quốc, Idlib là quê hương của 2,9 triệu người, trong đó có 1 triệu t.rẻ e.m. Hơn một nửa dân thường ở Idlib là người dân bỏ trốn hoặc được sơ tán từ các vùng từng bị phiến quân chiếm đóng trước đây ở Syria.
Idlib cũng là tỉnh giáp biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ về phía bắc và nằm giữa các đường cao tốc chính ở phía nam, chạy từ Aleppo tới Hama và thủ đô Damascus, còn ở phía tây giáp với thành phố Latakia ven biển Địa Trung Hải.
Nếu quân đội chính phủ Syria giành lại Idlib, các phiến quân sẽ chỉ còn kiểm soát một vài khu vực ít ỏi nằm rải rác trên lãnh thổ Syria và đây được xem là thất bại sau cùng của lực lượng phiến quân.
Ai đang kiểm soát Idlib?
Bản đồ khu vực Idlib tại Syri (Ảnh: BBC)
Idlib không bị kiểm soát bởi một nhóm riêng lẻ mà bởi nhiều phe phái khác nhau với số lượng tay s.úng ước tính khoảng 30.000 người.
Lực lượng hiện chiếm ưu thế tại Idlib là Hayat Tahrir al-Sham (HTS) – một liên minh thánh chiến có liên hệ với tổ chức k.hủng b.ố quốc tế al-Qaeda.
HTS hiện kiểm soát những khu vực trọng yếu rải khắp Idlib, bao gồm thủ phủ của tỉnh và cửa khẩu biên giới Bab al-Hawa giao với Thổ Nhĩ Kỳ. Liên Hợp Quốc coi HTS là một tổ chức k.hủng b.ố với khoảng 10.000 tay s.úng ở Idlib, trong đó có nhiều tay s.úng nước ngoài.
Ngoài HTS, Mặt trận Giải phóng Dân tộc (NLF) do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn là liên minh mạnh thứ hai Idlib. Liên minh này mới được thành lập bởi các phe phái phiến quân muốn đối trọng với HTS. NLF bao gồm các nhóm Hồi giáo cực đoan Ahrar al-Sham và Lữ đoàn Nour al-Din al-Zinki cùng các nhóm khác chiến đấu dưới ngọn cờ Quân đội Syria Tự do.
Vì sao quân đội Syria chuẩn bị tấn công Idlib?
Video đang HOT
Thủ lĩnh Hayat Tahrir al-Sham từ chối lời kêu gọi giải tán và tuyên bố tiếp tục chiến đấu ở Idlib (Ảnh: AFP)
Cuộc xung đột tại Syria đang diễn biến theo chiều hướng thuận lợi cho lực lượng chính quyền Tổng thống Assad. Các cuộc không kích của Nga – quốc gia hậu thuẫn cho chính quyền Syria, sự hỗ trợ từ hàng nghìn tay s.úng do Iran, một đồng minh lớn của chính quyền Syria, hậu thuẫn đã giúp quân đội Syria đẩy lùi phiến quân tại nhiều khu vực.
Vào ngày 30/8, Ngoại trưởng Syria Walid Muallem tuyên bố ưu tiên của chính quyền Syria hiện nay là “giải phóng” Idlib. Ông Walid cho biết chính quyền Syria muốn tránh thương vong xảy ra với dân thường và giành lại quyền kiểm soát vùng lãnh thổ này thông qua “các thỏa thuận hòa giải”. Tuy nhiên, quân đội chính phủ cũng quyết tâm đ.ánh bại HTS dù cho phải hy sinh tới mức nào. Trong khi đó, Nga cũng tuyên bố chính quyền Syria có quyền “diệt trừ mối đe dọa k.hủng b.ố trên lãnh thổ của mình”.
Thổ Nhĩ Kỳ hiện vẫn duy trì lực lượng tại Idlib để giám sát một thỏa thuận hòa giải trước đó nhằm giảm bớt giao tranh tại tỉnh này. Thổ Nhĩ Kỳ được cho là đã đàm phán với Nga trong một nỗ lực nhằm tránh một cuộc tấn công trên diện rộng.
Hiện có hơn 3 triệu người tị nạn Syria đang sống tại Thổ Nhĩ Kỳ. Nước này lo ngại rằng một cuộc chiến lớn xảy ra tại Idlib có thể dẫn đến làn sóng tị nạn mới tràn qua biên giới sang Thổ Nhĩ Kỳ.
Chuyện gì sẽ xảy ra với dân thường Idlib?
Thổ Nhĩ Kỳ đóng cửa biên giới ngăn dòng người tị nạn từ Syria tràn sang (Ảnh: Reuters)
Một chiến dịch quân sự quy mô lớn diễn ra tại Idlib có thể dẫn đến những hậu quả thảm khốc tại tỉnh này. Hàng trăm nghìn người đã phải sống trong những điều kiện khủng khiếp tại những khu vực đông đúc – nơi thiếu thốn các dịch vụ cơ bản.
Một quan chức nhân quyền cấp cao của Liên Hợp Quốc từng cảnh báo một cuộc tấn công nhằm vào Idlib có thể sẽ gây ra thảm họa nhân đạo ở quy mô khủng khiếp chưa từng có. Liên Hợp Quốc ước tính khoảng 800.000 người sẽ bị mất nhà cửa và số người cần cứu trợ có thể sẽ tăng lên đáng kể. Hiện chưa rõ những người bị mất nhà cửa như vậy sẽ đi đâu vì Thổ Nhĩ Kỳ đã đóng cửa biên giới.
Có thể ngăn một cuộc tấn công vào Idlib không?
Idlib đối mặt với nguy cơ khủng hoảng nhân đạo nếu xung đột nổ ra (Ảnh: AFP)
Đặc phái viên của Liên Hợp Quốc tại Syria Staffan de Mistura đã kêu gọi Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ không nên vội vã lao vào cuộc chiến tại Idlib.
Ông Mistura đã đề xuất hai phương án, bao gồm kéo dài thời gian để tiến hành thêm các cuộc đàm phán nhằm tìm kiếm một giải pháp chính trị, hoặc “cho phép và tạo điều kiện để thiết lập một hành lang nhân đạo giúp dân thường tạm thời sơ tán tới khu vực an toàn hơn”, trong đó chủ yếu là các khu vực nằm dưới sự kiểm soát của chính quyền Syria.
Thổ Nhĩ Kỳ muốn Nga và Syria tạm dừng chiến dịch tấn công vào Idlib. Lãnh đạo 3 nước dự kiến sẽ gặp nhau tại Iran vào ngày 7/9 để thảo luận về vấn đề này.
Là nước hậu thuẫn cho phe nổi dậy chống Tổng thống Assad, Mỹ tuyên bố những hành động cứng rắn trước đây của chính quyền Syria là bằng chứng cho thấy Damascus không đáng tin cậy trong việc bảo vệ dân thường và Washington đã kêu gọi Nga có động thái can thiệp.
Lực lượng Nga đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cho lực lượng chính quyền Syria (Ảnh: AFP)
Theo Almasdar News, các máy bay chiến đấu Syria sáng nay 4/9 đã xuất kích từ căn cứ ở hai tỉnh Homs và Latakia để n.ém b.om vào mục tiêu ở khu vực phía tây Idlib. Tổ chức Giám s.át N.hân quyền Syria cho biết đây là đợt không kích đầu tiên của không quân Syria do Nga hậu thuẫn nhằm vào Idlib sau hơn 20 ngày gián đoạn. Theo giới quan sát, đợt không kích mới nhất này có thể là dấu hiệu cho thấy cuộc tổng tấn công của quân đội chính phủ Syria nhằm vào Idlib sắp bắt đầu trong vài ngày tới.
Trong khi đó, các nguồn tin địa phương cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đã điều một đoàn xe quân sự lớn gồm các xe tăng tới khu vực phía tây của Idlib nhằm bảo vệ các nhóm vũ trang do nước này hậu thuẫn trước sức ép tấn công từ lực lượng chính quyền Syria.
Thành Đạt
Theo Dantri/BBC
Vì sao cuộc chiến Idlib sẽ rất khốc liệt?
Cuộc chiến cuối cùng ở Idlib, miền bắc Syria, có thể là bước ngoặt giúp Syria thoát khỏi cuộc nội chiến dai dẳng suốt 7 năm qua, nhưng giới quan sát cảnh báo đây cũng có thể sẽ là một cuộc chiến thảm khốc nhất tại chiến trường này.
Hàng triệu người ở Idlib có thể phải tìm nơi lánh nạn nếu cuộc chiến cuối cùng xảy ra ở đây. (Ảnh: AFP)
"Nhà tù mở lớn nhất thế giới"
Gần đây, Idlib bắt đầu trở thành điểm nóng của Syria khi quân đội Syria với sự hậu thuẫn của lực lượng Nga và Iran được cho là chuẩn bị tổng tấn công nhằm giải phóng thành trì cuối cùng do các nhóm vũ trang có liên hệ với lực lượng k.hủng b.ố al-Qaeda chiếm đóng.
Idlib là một tỉnh nằm ở miền bắc Syria và hiện là thành trì của 70.000 tay s.úng phiến quân và gần 3 triệu dân thường.
Idlib bị ví như một "nhà tù mở lớn nhất thế giới" khi mà các hạ tầng phúc lợi ở đây như bệnh viện, trường học và các hạ tầng thiết yếu khác đều trở thành mục tiêu của các cuộc không kích của các bên tham chiến.
Tình hình ở Idlib cũng thu hút sự chú ý đặc biệt của các nước phương Tây, trong đó Mỹ và các đồng minh được cho là đang lên kế hoạch không kích Syria nhằm ngăn kế hoạch quân sự của Syria ở Idlib.
Cuộc chiến cuối cùng ở Idlib, nếu xảy ra, được dự báo có thể là cuộc chiến thảm khốc nhất từ trước tới nay ở "chảo lửa" Trung Đông.
Nguy cơ đối đầu giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ
Nga có thể sẽ lựa chọn phương án can thiệp có chừng mực tại Idlib. (Ảnh: RT)
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov mô tả Idlib là "điểm nóng cuối cùng của những kẻ khủng bố". "Do vậy, quan điểm chung của chúng tôi là tụ điểm này phải bị quét sạch", Ngoại trưởng Lavrov nói hôm 29/8.
Phía Nga cáo buộc rằng, lực lượng phiến quân ở Idlib do Mỹ hậu thuẫn dường như đang lên kế hoạch dàn dựng một vụ tấn công hóa học nhằm đổ lỗi cho chính phủ Syria, tạo cái cớ để Mỹ và đồng minh tiến hành một cuộc không kích nữa vào Syria. Với dự đoán đó, Ngoại trưởng Lavrov cảnh báo Mỹ và các đối tác "đừng đùa với lửa" ở Syria.
Cùng lúc đó, Nga bắt đầu triển khai cuộc tập trận hải quân quy mô lớn sát vùng biển Syria trong một động thái được cho là "nắn gân" Mỹ sau khi cáo buộc Mỹ và các đồng minh đã tăng cường lực lượng sẵn sàng cho một cuộc tấn công Syria từ Địa Trung Hải và các căn cứ ở các nước lân cận.
Giới quan sát cho rằng, cuộc chiến ở Idlib nếu xảy ra cũng gây không ít phiền toái cho Moscow. Cuộc chiến này có thể khiến Nga "lún sâu" hơn vào cuộc khủng hoảng Syria, mặt khác có thể tác động tiêu cực đến mối quan hệ giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.
Với Thổ Nhĩ Kỳ, bất cứ cuộc tấn công nào vào Idlib cũng là một thảm kịch bởi nước này đã tiếp nhận hàng triệu người tị nạn Syria và khó lòng tiếp nhận thêm nữa nếu hàng triệu dân thường và phiến quân ở Idlib chạy qua biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Đó là chưa kể đến việc lực lượng của Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang hiện diện với vai trò là lực lượng đảm bảo Idlib là "khu vực giảm căng thẳng".
Để ngăn chặn thảm kịch, Thổ Nhĩ Kỳ một mặt phối hợp với chính quyền Syria, Nga và Iran tìm ra một giải pháp chung cho Idlib. Mặt khác, Ankara cũng thuyết phục các nhóm vũ trang ở Idlib tuyên bố giải thể. Song hiện tại không có gì đảm bảo những nỗ lực này của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ mang lại kết quả như mong đợi.
Alexey Khlebnikov, một chuyên gia về Trung Đông tại Hội đồng Đối ngoại Nga, nhận định: "Nguy cơ đối đầu trực tiếp giữa quân đội Syria (do Nga hậu thuẫn) và Thổ Nhĩ Kỳ rất khó xảy ra. Bởi nếu xảy ra, nó sẽ đẩy Ankara vào tay Mỹ, điều đó đi ngược lại lợi ích của Moscow".
Các chuyên gia cho rằng, Nga có thể sẽ lựa chọn can thiệp hạn chế trong chiến dịch quân sự ở Idlib để tránh làm tổn hại đến Thổ Nhĩ Kỳ. Chiến dịch này có thể bắt đầu từ phía nam Idlib, nơi tập trung ít lực lượng của Thổ Nhĩ Kỳ.
Minh Phương
Tổng hợp
Theo Dantri
Pháp: Tổng thống Assad đã giành thắng lợi ở Syria Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian nói rằng Tổng thống Syria Bashar al-Assad đã và đang giành chiến thắng trong cuộc xung đột ở Syria nhưng vẫn cần đến một giải pháp chính trị cho hòa bình. "Ông Assad đã giành thắng lợi trong chiến tranh Syria. Chúng tôi phải thừa nhận điều đó" - Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian nhấn mạnh...