5 biện pháp Mỹ nên giúp Việt Nam đối phó Trung Quốc
Tiến sĩ Patrick M. Cronin (*) chuyên về châu Á – Thái Bình Dương vừa có bài viết trên tạp chí Châu Á – Thái Bình Dương (Trung tâm Đông – Tây tại Washington) ngày 26.6, nêu 5 biện pháp Mỹ nên tiến hành để giúp Việt Nam đối phó các hành vi hung hăng từ Trung Quốc.
Việc hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981 trên vùng biển Việt Nam là một phần của mô hình đáng lo ngại về hành vi hung hăng của Trung Quốc – Ảnh: Độc Lập
Theo tác giả, v iệc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 trên vùng biển Việt Nam, đi kèm hàng loạt tàu bảo vệ đã gây ra căng thẳng giữa hai nước và cho cả khu vực.
Giàn khoan này nằm trong khu vực mà Trung Quốc tự đưa ra là đường 9 đoạn (đường lưỡi bò) để yêu sách chủ quyền đến 80% diện tích Biển Đông. Trung Quốc ngần ngại không nói lên điều này vì sự khẳng định các yêu sách lịch sử là không có cơ sở theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS). Bắc Kinh đang tìm kiếm cơ hội thể hiện sức mạnh của mình và làm cho đường 9 đoạn trở thành một thực tế và hợp pháp thực tế. Trung Quốc muốn biến biển Đông thành ao nhà của mình. Việc hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981 là một phần của mô hình đáng lo ngại về hành vi hung hăng của Trung Quốc.
Ngoài ra Trung Quốc còn tiến hành xây đảo nhân tạo ở khu vực Trường Sa, nơi bãi đá Gạc Ma họ đã đ.ánh chiếm của Việt Nam, khiến làm leo thang căng thẳng. Do vậy tại Đối thoại Shangri-La ở Singapore cuối tháng 5 vừa qua, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel đã lên án Trung Quốc có những hành vi đơn phương, gây bất ổn đối với các nước láng giềng trên biển.
Theo tiến sĩ Cronin, s ự gây hấn của Trung Quốc không nhằm chỉ với các nước láng giềng mà còn nhắm tới Mỹ. Mặc dù vậy, Mỹ cần phải kiên trì xây dựng một hệ thống mở, dựa trên pháp luật trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Nhưng trong khi chờ đợi, Mỹ cũng cần phải tìm cách để giải quyết sự hiếu chiến gia tăng của Trung Quốc. Trong cuộc khủng hoảng hiện tại ở Biển Đông, Mỹ cần thúc đẩy quan hệ với Việt Nam để gây sức ép với Trung Quốc.
Với hai mục tiêu mà Mỹ muốn là duy trì an ninh khu vực và xây dựng trật tự, và tập trung vào việc chống lại sự c.ưỡng b.ức của Trung Quốc đơn phương làm thay đổi hiện trạng, có năm ưu tiên cần được Việt Nam và Mỹ cũng như khu vực nói chung quan tâm, theo tiến sĩ Cronin.
Tàu khu trục USS John S.McCain (DDG-56) của Hải quân Mỹ cập cảng Tiên Sa (Đà Nẵng) ngày 7.4.2014, trong hoạt động hợp tác hải quân (NEA) thường niên giữa Mỹ và VN – Ảnh: Nguyễn Tú
Thứ nhất, như một phần của đối thoại an ninh Mỹ – Việt Nam đang phát triển, hai nước cần tập trung phát triển các chiến lược “chi phí áp đặt” có thể ngăn cản Trung Quốc từ những hành vi đơn phương thay đổi nguyên trạng hoặc xử phạt nghiêm khắc đối với hành vi xấu. Chiến lược chi phí áp đặt có thể trực tiếp và gián tiếp, quân sự và phi quân sự, ngắn hạn và dài hạn. Nhưng chúng cần phải có tính khả thi, hiệu quả, và có ý nghĩa. Việt Nam cần phải cử quan chức cấp cao tới Washington để nhấn mạnh tầm quan trọng của cuộc đối thoại này.
Video đang HOT
Thứ hai, cần có các cuộc diễn tập song phương và quân đội Mỹ ghé Việt Nam thường xuyên hơn qua Sáng kiến an ninh chống phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt (PSI). Thông qua PSI, Mỹ có thể cung cấp một sự hiện diện an toàn mà không tham gia vào những gánh nặng, chi phí và rủi ro của việc cố gắng khôi phục lại một căn cứ quân sự vĩnh viễn. Đồng thời, một sự hợp tác Mỹ – Việt Nam lớn hơn có thể cải thiện tính chuyên nghiệp của nền quốc phòng Việt Nam và năng lực kết hợp hành động. Nâng cao cảnh báo về lĩnh vực hàng hải là mục tiêu hỗ trợ cả PSI và sẽ có lợi ích để phát hiện sớm các hành vi sai trái ở Biển Đông.
Thứ ba, Mỹ cần phải hỗ trợ đối thoại ba bên và hợp tác thiết thực giữa các quốc gia có tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông, đặc biệt là Việt Nam, Malaysia và Philippines. Mỹ có thể hỗ trợ đối thoại thông qua các diễn đàn đa phương khu vực như Diễn đàn khu vực ASEAN, Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á.
Washington cũng có thể khuyến khích các đồng minh và các đối tác của Mỹ (Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, Ấn Độ và các thành viên khác của ASEAN) để cung cấp việc hỗ trợ đào tạo và giáo dục, trang thiết bị và chia sẻ thông tin. Mỹ nên khuyến khích Nhật Bản, nước hứa cung cấp tàu tuần duyên cho Việt Nam bắt đầu vào năm tới, và Ấn Độ – đang sử dụng tàu ngầm của Nga, để hỗ trợ hải quân Việt Nam điều hành và triển khai tàu ngầm lớp Kilo. Khi Việt Nam bổ sung sáu tàu ngầm vào lực lượng hải quân nhỏ bé của mình, các nước khác cần phải giúp Việt Nam thiết lập hoạt động điều hành độc lập.
Thứ tư, Mỹ nên chấm dứt lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Phạm vi và hình thức hỗ trợ quân sự trực tiếp vẫn có thể bị gắn với những yêu cầu “nhạy cảm:, nhưng bây giờ là lúc để bắt đầu bán vũ khí hạn chế rất hữu ích cho việc chống lại sự bức h.iếp bên ngoài. Những hệ thống như vậy có thể nâng cao năng lực bảo vệ bờ biển và tăng cường phòng thủ nếu có các phương tiện có khả năng gây sát thương đồng nghĩa với việc trừng phạt bất kỳ kẻ tấn công nào. Ngư lôi và tên lửa hành trình tầm ngắn sẽ tăng cường sức răn đe, và một kẻ xâm lược tiềm năng sẽ suy nghĩ hai lần trước khi sử dụng biện pháp ép buộc công khai hay sức mạnh hạn chế để thực hiện yêu sách của mình.
Thứ năm, Mỹ cần phải thúc giục Việt Nam và các thành viên ASEAN khác ủng hộ những quy định cụ thể cho việc duy trì trật tự trên biển và bảo vệ sự tự do chung trên biển Đông. Các bước cụ thể mà cuối cùng có thể là một phần của một Quy tắc ứng xử trên biển (CoC) cần được thúc đẩy và đưa vào thực hiện càng sớm càng tốt. Cần chấp nhận trọng tài quốc tế dựa trên quy định của UNCLOS.
Những bước này là minh họa của một bộ công cụ rộng lớn hơn ở cấp độ xử lý của các quan chức Việt Nam, Mỹ và khu vực để áp đặt cái giá phải trả của những hành vi xấu và cung cấp biện pháp bảo vệ cho việc tuân thủ các quy tắc thoả thuận song phương. Điều này là cần thiết vì Trung Quốc ngày càng gia tăng sự áp chế.
Anh Sơn
Theo Tin nóng
‘Bản chất ngầm’ của cuộc chiến Hải Dương?
Như vậy, giàn khoan Hải Dương 981 hay các giàn khoan khác, đảo nhân tạo tại Gạc Ma hay bãi Chữ Thập đang cho thấy bản chất "ngầm" thật sự hiện nay.
Khi các giàn khoan Trung Quốc đang tiến thêm vào thềm lục địa VN, khi cả thế giới đang bàn luận về một chính sách hung hãn hơn từ Bắc Kinh, khi những bước chân đang dồn dập theo tiếng gọi non sông trên đường phố Hà Nội, Đà Nẵng hay Sài Gòn, khi những tranh luận gay gắt về việc kiện Bắc Kinh ra tòa án quốc tế chưa ngã ngũ... thì có vẻ như, câu chuyện chính về biển Đông vẫn đang để ngỏ nhiều lời giải.
Câu chuyện đó có vẻ đang xoay quanh một cuộc chiến thầm lặng đang diễn ra mà tiêu điểm của nó đi ra ngoài các yếu tố quân sự đơn thuần. Điều chúng tôi muốn bàn trong phạm vi bài viết này, đó là "cuộc đấu" sức mạnh của tri thức và khoa học kỹ thuật biển, quanh chuyện giàn khoan Hải Dương 981.
Theo nguồn dẫn từ tờ Forbes, trong năm 2013 Trung Quốc đã vượt qua Đức trở thành quốc gia sở hữu số bằng sáng chế lớn thứ ba thế giới. Những bước chuyển đổi nền kinh tế từ "sản xuất tại Trung Quốc" sang "sáng chế tại Trung Quốc" đưa Trung Quốc từ vị trí thứ 6 (2008) lên vị trí thứ 3 khi chiếm 16% số lượng bằng sáng chế toàn cầu, đứng sau Mỹ (28%) và Nhật Bản (21%).
Bên cạnh đó, hai tập đoàn công nghệ Trung Quốc ZTE và Huawei cũng đạt được vị trí 2 và 3 trong bảng xếp hạng của Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO). Một trong những dấu hiệu khác cho thấy sự mạnh mẽ của Trung Quốc trong lĩnh vực đầu tư kinh tế công nghệ chính là con số hơn 6 tỷ USD đã được Trung Quốc "đổ" vào lĩnh vực công nghệ tại Mỹ.
Tốc độ phát triển thần kỳ này xuất phát từ sự hỗ trợ của phía Chính phủ, kể từ khi các nhà lãnh đạo nước này nhận thức được rằng cần phải phát huy sức mạnh tri thức. Đặc biệt, Trung Quốc giờ đây đã gia nhập nhóm các nước có thể tự xây dựng các giàn khoan có khả năng khai thác sâu dưới lòng biển. Khác với các nước trong nhóm, Trung Quốc là quốc gia duy nhất có vấn đề tranh chấp hàng hải nghiêm trọng với các nước láng giềng. Chính vì vậy, đây được xem như một công cụ hữu hiệu không chỉ trong giải quyết vấn đề an ninh năng lượng mà còn đóng vai trò chiến lược quan trọng.
Những phân tích này lý giải động cơ muốn thúc đẩy ngành khai thác năng lượng xa bờ của Trung Quốc và vạch ra những tác động của hành vi này tại khu vực biển Đông.
Giàn khoan Hải Dương 981 của TQ hạ đặt trái phép tại vùng đặc quyền kinh tế của VN
"Bản chất ngầm"?
Tổng công ty Dầu khí Hải Dương Trung Quốc (CNOOC) được Chính phủ thành lập vào tháng 2/1982 với mức vốn 95 tỷ NDT (48 tỷ USD). Một trong những mục tiêu ban đầu của tập đoàn này chính là xây dựng quy định về khai thác dầu xa bờ. Vì vậy, công bằng mà nói, CNOOC và các quy định về khai thác dầu xa bờ là cặp bài trùng đ.ánh dấu sự khởi đầu cho ngành công nghiệp khai thác xa bờ của Trung Quốc.
Giàn khoan nước sâu đầu tiên của Trung Quốc bắt đầu hoạt động gần quần đảo ở Biển Đông trong một động thái nhằm để khẳng định tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh.
Chủ tịch CNOOC từng tuyên bố "Giàn khoan nước sâu là vũ khí lãnh thổ di động mang tính chiến lược nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp dầu khí ngoài khơi của nước này." Công nghệ đi trước một bước thể hiện trong tuyên bố này. Khẳng định của quan chức trên cũng cho thấy, TQ xem giàn khoan như một phương thức hiệu năng nhất để tăng cường sự hiện diện trên các vùng biển, là chiến lược mà không gây ra những xung đột về mặt quân sự.
Cách chọn khu vực khai thác cho thấy, những gì mà Trung Quốc đang khẳng định đều không tồn tại trong Luật biển công nhận nền tảng cấu trúc hoặc là lãnh thổ có chủ quyền. Câu nói của chủ tịch CNOOC cũng cho thấy rằng Trung Quốc có ý định sử dụng các nền tảng CNOOC để từ từ giành quyền kiểm soát khu vực ngoài khơi bằng cách tạo ra một sự nhập nhằng về lập luận, cũng như mù mờ về bằng chứng pháp lý.
Giàn khoan "Nam Hải số 9" của Trung Quốc. Ảnh: Shipspotting
Cách thức "nối chủ quyền" này tiếp tục lặp lại một lần nữa khi các hình ảnh vệ tinh chứng thực những hòn đảo nhân tạo đang được Bắc Kinh nhào nặn. Theo nguồn tin từ tờ báo Đài Loan Want China Times, một cơ sở quân sự tại Gạc Ma mà Trung Quốc đ.ánh chiếm của Việt Nam năm 1988 đang được gấp rút hình thành. Cơ sở này được dự đoán mang hình hài của một sân bay quân sự mới với mục đích tăng cường khả năng triển khai lực lượng tại khu vực các vùng biển giáp quanh.
Một giáo sư Mỹ tại Đại học Nhân dân ở Bắc Kinh cho biết rằng kế hoạch biến Bãi Chữ Thập thành đảo nhân tạo đã được trình lên Trung Nam Hải xem xét. Chưa biết rõ bên trong kế hoạch đó sẽ bao gồm những công trình cụ thể gì, nhưng có thể dự đoán Bãi Chữ Thập sẽ được "tân trang" thành một cứ điểm quân sự với chức năng trung chuyển và tiếp liệu cho các tàu và máy bay xung kích. Tờ Global Times của Trung Quốc còn bật mí rằng đó có thể là đường băng và một bến tàu. Các dự án này đã được giới khoa học đại dương của Trung Quốc nghiên cứu và tính toán từ nhiều năm trước.
Như vậy, giàn khoan Hải Dương-981 hay các giàn khoan khác, đảo nhân tạo tại Gạc Ma hay bãi Chữ Thập đang cho thấy bản chất "ngầm" thật sự hiện nay.
Một bên đang áp đặt sức mạnh quân sự. Trong khí đó một bên lại đang chiếm lợi thế về lý lẽ chủ quyền, và được dư luận bên ngoài ủng hộ. Quan trọng hơn cả là cuộc cạnh tranh về mặt công nghệ và con người (theo hàm nghĩa chất xám và chuyên môn).
Việt Nam trong tư cách một quốc gia đang chiếm ưu thế về mặt dư luận và tính chính nghĩa, song nếu không cụ thể hóa những ưu thế này thành hành động, thì các yếu tố được xem là lợi thế sẽ không thể duy trì mãi.
Trong mặt trận khoa học kỹ thuật, đặc biệt những ngành nghề có liên quan trực tiếp đến nghiên cứu biển Đông, khoảng cách thực lực sẽ không thể rút ngắn, mà nó sẽ giãn ra theo thời gian. Tìm ra một ngành khoa học công nghệ biển "trọng điểm" và "đủ chuyên sâu" là câu hỏi của các nhà chính trị và giới khoa học nước nhà. Trong từng địa hạt, thị trường "ngách" đang là mặt trận mà các chiến sĩ học giả cần phải dấn thân.
Mọi căng thẳng đều có điểm chung: kẻ đối đầu và điểm dừng của kết quả. Nhưng cuộc chiến này là trường kỳ, và đối thủ chủ chốt sẽ là chính mình. Vượt qua bản thân mình là việc phải làm trong thời điểm này, dẫu có nhìn từ góc độ pháp lý, hay từ quyết tâm xây dựng một liên ngành khoa học "biển Đông" tinh nhuệ.
Vũ Quỳnh
Theo_VietNamNet
Chuyện người lính trở về từ hải chiến Gạc Ma mở quán phở mang tên Trường Sa Sau trận chiến Gạc Ma (Trường Sa) ngày 14.3.1988, đã có 9 chiến sĩ ta bị Trung Quốc bắt, rồi được trao trả trở về năm 1991. Một trong 9 người đó là cựu chiến binh Lê Minh Thoa. Anh đang sinh kế bằng quán phở Trường Sa (tại 5D Tăng Bạt Hổ, phường Lê Lợi, TP.Quy Nhơn, Bình Định). Lam lũ đời...
