4 căn bệnh lây qua nụ hôn

Theo dõi VGT trên

Bệnh giang mai, herpes miệng, viêm nướu, bệnh nụ hôn có thể lây truyền qua đường miệng.

Thể hiện tình cảm bằng những nụ hôn đôi khi lại gây ra những tác hại xấu đối với sức khỏe. Những bệnh truyền nhiễm, bệnh tình dục có thể lây nhiễm qua nụ hôn bất cứ lúc nào.

Bệnh nụ hôn

Bệnh bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng còn được gọi là bệnh nụ hôn do virus Epstein-Barr (EBV) gây ra. Ngoài hôn, bệnh có thể lây truyền qua ho, hắt hơi, dùng chung bàn chải đánh răng hoặc kính…

Các triệu chứng khi nhiễm bệnh bao gồm mệt mỏi cực độ, đau họng, sốt, chán ăn và sưng hạch bạch huyết. Bệnh ảnh hưởng đến người từ 15 đến 30 tuổi.

Virus EBV có thể tồn tại trong nước bọt của một người trong nhiều tháng sau khi bị nhiễm. Do đó, người bệnh tránh hôn, chia sẻ thức ăn hoặc đồ uống với người khác cho đến khi cơn sốt hết hẳn.

4 căn bệnh lây qua nụ hôn - Hình 1

Khi hôn, vi khuẩn và virus có thể xâm nhập từ đường miệng và lây nhiễm nhiều căn bệnh. Ảnh: DAW

Herpes miệng

Bệnh herpes miệng thường được gọi là vết loét lạnh do virus herpes simplex type 1 (HSV-1) gây ra. Theo các chuyên gia, đó là bệnh nhiễm trùng phổ biến nhất lây lan qua hôn. Phụ nữ dễ bị nhiễm virus này hơn nam giới.

Video đang HOT

Nguy cơ lây truyền bệnh cao hơn nếu có bất kỳ vết loét nào ở miệng hoặc trên môi. Các chuyên gia y tế khuyên bạn nên kiểm tra khu vực miệng như mụn nước và mụn lở liên quan đến herpes trước muốn khi hôn ai đó.

Giang mai

Bệnh giang mai không những lây nhiễm qua đường tình dục mà còn có thể truyền qua cử chỉ thân mật ôm và hôn. Khi hôn sâu và mạnh, miệng có thể bị trầy xước, các xoắn khuẩn giang mai từ đó xâm nhập lây nhiễm cho người không bị bệnh.

Triệu chứng ban đầu của bệnh thường là những vết loét, không đau, không ngứa. Sau một thời gian, người bệnh có thể bị phát ban, sốt, đau đầu, chán ăn và cơ thể suy nhược.

Viêm nướu

Viêm nướu răng là một dạng bệnh nướu nhẹ. Vi khuẩn gây viêm có thể lây truyền qua tiếp xúc với nước bọt của người bị nhiễm bệnh. Người bình thường có thể mắc bệnh khi hôn một người bệnh về nướu hoặc vi khuẩn gây sâu răng.

Nên duy trì vệ sinh răng miệng thật tốt bằng cách đánh răng hai lần một ngày, dùng chỉ nha khoa… Đây là cách tốt nhất để tự bảo vệ mình chống lại những loại vi khuẩn này.

Theo Vnexpress

Những bệnh có thể lây truyền qua nụ hôn

Một nụ hôn có thể chứa hàng tỉ vi khuẩn thuộc 278 loài khác nhau. Nhưng thật may mắn, 95% những vi khuẩn từ nụ hôn trao nhau là vô hại.

Tuy nhiên, theo một nghiên cứu đăng trên tờ The American Journal of Medicine,một số sinh vật có thể lây truyền qua nụ hôn có vẻ như vô hại và chúng có thể gây ra nhiều bệnh nhiễm trùng và nhiễm vi-rút.

Bệnh bạch cầu đơn nhân là một trong những thủ phạm phổ biến nhất. Được gọi là căn bệnh từ nụ hôn, không ngạc nhiên khi căn bệnh thường do vi-rút Epstein-Barr lây truyền chủ yếu qua tuyến nước bọt. Tuy nhiên, đây không phải là căn bệnh lây truyền duy nhất bạn có thể mắc phải từ nụ hôn. Dưới đây là những căn bệnh khác có thể lây truyền qua nụ hôn.

Herpes miệng

Loét miệng là dấu hiệu đầu tiên cảnh báo bạn có thể bị lây bệnh qua nụ hôn đơn giản lên môi. Herpes miệng lây truyền từ khu vực bị nhiễm của vùng da tổn thương hoặc dọc theo màng nhầy. Hơn 50% số người Mỹ trưởng thành bị herpes miệng. Khi bạn bị nhiễm vi-rút này, nó lưu lại trong cơ thể mãi mãi và chờ dịp bùng phát, tuy nhiên, ở một số người, nó có thể không hoạt động.

Khi bị phát bệnh, các triệu chứng trung bình kéo dài 8-10 ngày và vết loét có thể tự lành. Theo Hiệp hội Sức khỏe tình dục Mỹ, các triệu chứng xuất hiện quanh miệng như vết phỏng nước chứa dịch đơn lẻ hoặc mọc thành cụm. Các vét loét thậm chí có thể phát triển ở trong miệng, sau họng, có thể khiến cho hạch cổ sưng lên.

Những bệnh có thể lây truyền qua nụ hôn - Hình 1

Viêm màng não do vi-rút

Bạn có thể bị viêm màng não do vi-rút khi tiếp xúc với nước bọt của người khác trong khi hôn, ngoài ra bạn cũng có thể bị nhiễm nó qua đờm hoặc phân của người bệnh. Căn bệnh lây truyền cao gây viêm ở nội mạc bao phủ tủy sống và não

Trước tiên, các triệu chứng gồm đau đầu, sốt, ớn lạnh, mệt mỏi, buồn nôn, đau cổ và lú lẫn. Vì hiện tại chưa có phương pháp điều trị dứt điểm viêm màng não do vi-rút, các chuyên gia y tế cố gắng mang đến cảm giác dễ chịu cho bệnh nhân nhiều nhất có thể khi căn bệnh tiến triển. Điều quan trọng là bạn cần đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt khi các triệu chứng xuất hiện.

Nhiễm vi-rút cytomegalo

Vi-rút cytomegalo (CMV) là loại vi-rút thuộc nhóm Herpes. Khi có nụ hôn đầu tiên bạn đã có thể bị nhiễm loại vi-rút này. Nó lây lan qua dịch cơ thể như nước bọt, nước tiểu hoặc máu. Khi một người bị nhiễm CMV, nó sẽ ở lại trong cơ thể suốt đời.

Nhiễm CMV thường không gây bệnh nghiêm trọng, tuy nhiên, trẻ em, phụ nữ mang thai và những người bị suy giảm hệ miễn dịch có nguy cơ phát triển viêm phổi, viêm gan hoặc phát ban. Trẻ em có nguy cơ bị các rối loạn về thần kinh và phát triển nếu chúng tiếp xúc với vi-rút, đặc biệt nếu chúng bị nhiễm bệnh khi còn nằm trong bụng mẹ. Trong khi đó, thanh thiếu niên và người lớn có nhiều triệu chứng đơn lẻ gồm mệt mỏi, đau cơ, đau đầu, sốt và sưng gan và lách kéo dài tới 3 tuần.

Quai bị

Bệnh này lây lan qua những giọt dịch nhỏ trong không khí từ mũi hoặc họng của người nhiễm. Nó chủ yếu ảnh hưởng tới 3 cặp tuyến nước bọt xung quanh tai, đó là lý do tại sao một trong những dấu hiệu đầu tiên của quai bị thường là sưng mang tai dễ nhận thấy. Mặc dù đã có vắc-xin phòng quai bị nhiều năm nay, hiện vẫn có những người không tiêm vắc-xin này vì lo sợ chúng gây ra rối loạn phổ tự kỷ - một mối lo ngại đã nhiều lần bị bác bỏ.

Bệnh quai bị phổ biến ở Mỹ cho tới khi việc tiêm chủng được tiến hành. Tuy nhiên, dịch vẫn xuất hiện ở nhóm không tiêm chủng và gây sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi và chán ăn.

Cúm

Bệnh hô hấp này có thể dễ dàng lây lan từ người này sang người khác qua đờm hoặc nước bọt. Thậm chí, chỉ cần đứng gần người bệnh đang hắt hơi hoặc ho, bạn cũng có nguy cơ bị nhiễm các chủng: A, B, C (Chủng cúm A và B là chủng lây nhiễm nguy hiểm nhất).

Các triệu chứng phổ biến gồm đau cơ, đau đầu, loét họng, sốt cao và sổ mũi. Tuy nhiên, hàng năm ở Mỹ có khoảng 3.000-49.000 ca tử vong vì cúm. Con số thay đổi phụ thuộc vào chủng cúm gây dịch, mặc dù số ca nhập viện vẫn ở mức 200.000 ca mỗi năm.

Bại liệt

Virus này lây lan qua tiếp xúc miệng-miệng và thậm chí qua thức ăn và nước bị ô nhiễm. Không có cách chữa bại liệt nhưng căn bệnh này có thể phòng ngừa hiệu quả qua tiêm chủng định kỳ cho trẻ.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, các triệu chứng của bại liệt gồm sốt, đau chân tay, nôn, mệt mỏi, đau đầu, cứng cổ. Tuy nhiên, khi vi-rút này tới ruột, nó có thể xâm nhập vào hệ thần kinh và gây bại liệt và thường là vĩnh viễn.

Theo Sức khỏe & Đời sống

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Vụ gần 1 tấn chả chứa chất độc: Chuyên gia "mách nước" phân biệt thực phẩmVụ gần 1 tấn chả chứa chất độc: Chuyên gia "mách nước" phân biệt thực phẩm
22:04:25 02/01/2025
Từ cơn nuốt nghẹn, người đàn ông bàng hoàng phát hiện mắc cả 2 bệnh ung thưTừ cơn nuốt nghẹn, người đàn ông bàng hoàng phát hiện mắc cả 2 bệnh ung thư
22:16:08 02/01/2025
Tác hại của gạo lứt đối với sức khỏe có thể bạn chưa biếtTác hại của gạo lứt đối với sức khỏe có thể bạn chưa biết
20:53:43 02/01/2025
Eo thon, bụng phẳng nhờ uống ba loại nước này vào buổi tốiEo thon, bụng phẳng nhờ uống ba loại nước này vào buổi tối
08:40:17 02/01/2025
Những người nên ăn rau tầm bóp thường xuyênNhững người nên ăn rau tầm bóp thường xuyên
12:05:35 02/01/2025
8 dấu hiệu cảnh báo bạn đang ăn quá nhiều tinh bột8 dấu hiệu cảnh báo bạn đang ăn quá nhiều tinh bột
10:16:41 03/01/2025
Người đàn ông đau nhức, phải đến viện do sai lầm nhiều người hay mắc khi lấy ráy taiNgười đàn ông đau nhức, phải đến viện do sai lầm nhiều người hay mắc khi lấy ráy tai
09:28:24 02/01/2025
Loại cỏ dại từng phổ biến ở vùng nông thôn, giờ được coi như 'sâm quý', có thể chữa ho, hen suyễn và chống ung thưLoại cỏ dại từng phổ biến ở vùng nông thôn, giờ được coi như 'sâm quý', có thể chữa ho, hen suyễn và chống ung thư
21:00:06 02/01/2025

Tin đang nóng

Vụ đánh ghen, lột đồ ở Cần Thơ: Nữ nhân viên ngân hàng điều trị tại cơ sở y tếVụ đánh ghen, lột đồ ở Cần Thơ: Nữ nhân viên ngân hàng điều trị tại cơ sở y tế
21:43:38 03/01/2025
Vợ cũ Hoài Lâm tung tin nhắn riêng tư 5 năm trước, tiết lộ 1 chi tiết sốc về lý do ly hôn?Vợ cũ Hoài Lâm tung tin nhắn riêng tư 5 năm trước, tiết lộ 1 chi tiết sốc về lý do ly hôn?
19:52:47 03/01/2025
Tuổi xế chiều cô quạnh của 'Võ Tắc Thiên' Tư Cầm Cao OaTuổi xế chiều cô quạnh của 'Võ Tắc Thiên' Tư Cầm Cao Oa
20:27:08 03/01/2025
Lời giải thích từ phía tài tử Hạ Cánh Nơi Anh sau 3 lần "gây chuyện" với mỹ nhân SNSD khiến nhiều người bức xúcLời giải thích từ phía tài tử Hạ Cánh Nơi Anh sau 3 lần "gây chuyện" với mỹ nhân SNSD khiến nhiều người bức xúc
19:44:30 03/01/2025
Nhan sắc giả dối của Lưu Diệc PhiNhan sắc giả dối của Lưu Diệc Phi
21:50:51 03/01/2025
Sốc: Không riêng Triệu Lộ Tư bị sếp đánh, hàng loạt các sao lớn như Dương Tử, Triệu Lệ Dĩnh cũng là nạn nhânSốc: Không riêng Triệu Lộ Tư bị sếp đánh, hàng loạt các sao lớn như Dương Tử, Triệu Lệ Dĩnh cũng là nạn nhân
21:40:28 03/01/2025
Cú trượt tay làm "bại lộ" buổi đi chơi của Son Ye Jin - Hyun Bin và quý tử 2 tuổi dịp năm mớiCú trượt tay làm "bại lộ" buổi đi chơi của Son Ye Jin - Hyun Bin và quý tử 2 tuổi dịp năm mới
22:47:07 03/01/2025
Bức ảnh nóng bỏng gây chấn động MXH của Địch Lệ Nhiệt BaBức ảnh nóng bỏng gây chấn động MXH của Địch Lệ Nhiệt Ba
21:26:50 03/01/2025

Tin mới nhất

3 món ăn sáng bổ dưỡng lành mạnh nhất giúp giảm cân

3 món ăn sáng bổ dưỡng lành mạnh nhất giúp giảm cân

14:01:30 03/01/2025
Do đó, bữa sáng rất quan trọng, đặc biệt với người có kế hoạch giảm cân. Một bữa sáng lành mạnh và đủ chất sẽ giúp bạn no lâu, giảm cảm giác thèm ăn vặt trong ngày và tăng cường quá trình trao đổi chất.
Ung thư đại trực tràng gia tăng toàn cầu, 3 dấu hiệu đáng chú ý

Ung thư đại trực tràng gia tăng toàn cầu, 3 dấu hiệu đáng chú ý

13:54:36 03/01/2025
Nếu một người, trong nhiều năm, đi tiêu đều đặn và sau đó đột nhiên gặp khó khăn khi đi đại tiện, điều đó đáng để kiểm tra, TS Parul Shukla, bác sĩ phẫu thuật đại trực tràng tại Northwell Health, nhấn mạnh.
Loại thực phẩm nào tốt nhất giảm táo bón?

Loại thực phẩm nào tốt nhất giảm táo bón?

13:49:05 03/01/2025
Chất xơ hòa tan trong các loại đậu hấp thụ nước trong ruột, giúp thức ăn dễ dàng đi qua hơn. Các loại đậu hoạt động như một chất prebiotic, nuôi dưỡng các vi khuẩn đường ruột có lợi, giúp tăng cường sức khỏe đường ruột và tiêu hóa tốt.
Hoảng sợ khi ngủ, một tác dụng phụ cần lưu ý của thuốc

Hoảng sợ khi ngủ, một tác dụng phụ cần lưu ý của thuốc

13:47:10 03/01/2025
Thuốc kháng histamin thế hệ mới (như cetirrizin và lotaradine) có nguy cơ gây ác mộng do thuốc thấp hơn so với diphenhydramine, thuốc kháng histamin thế hệ cũ.
6 bước xử trí cơn hen phế quản

6 bước xử trí cơn hen phế quản

13:44:42 03/01/2025
Những triệu chứng báo trước một cơn khó thở do hen phế quản sắp xuất hiện là ngứa họng, ngứa mũi, hắt hơi, ho, chảy nước mắt, nước mũi.
Cây 'rác' mọc dưới mương hôi rình, nay là 'lộc trời' giúp kiếm bộn tiền

Cây 'rác' mọc dưới mương hôi rình, nay là 'lộc trời' giúp kiếm bộn tiền

12:33:21 03/01/2025
Ngoài ra, mao lương còn chứa một lượng độc tố. Nếu ăn phải có thể gây triệu chứng rát miệng, khó thở, phồng da và niêm mạc, thậm chí nếu nghiêm trọng có thể gây tử vong.
6 nhóm người không nên ăn tỏi

6 nhóm người không nên ăn tỏi

12:24:04 03/01/2025
Mặc dù tỏi thường được coi là an toàn và lành mạnh đối với hầu hết mọi người, thì vẫn có một số người nên tránh ăn tỏi. Tham khảo thông tin về nhóm người không nên ăn tỏi vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe.
Cách nấu thức ăn tốt nhất cho sức khỏe

Cách nấu thức ăn tốt nhất cho sức khỏe

12:18:04 03/01/2025
Rau củ nên rửa sạch dưới vòi nước thay vì ngâm quá lâu để hạn chế mất vitamin B, C và các khoáng chất dễ hòa tan. Với trái cây, không nên gọt vỏ quá sâu vì phần vỏ chứa nhiều chất dinh dưỡng và hoạt chất sinh học tốt cho sức khỏe.
Việt Nam có loại gia vị chỉ ăn 1 tép mỗi sáng cũng bổ dưỡng ngang nhân sâm

Việt Nam có loại gia vị chỉ ăn 1 tép mỗi sáng cũng bổ dưỡng ngang nhân sâm

12:13:39 03/01/2025
Ngoài ra, đặc tính kháng khuẩn của tỏi có thể chống lại vi khuẩn có hại trong ruột, giúp cải thiện sức khỏe tiêu hóa và giảm nguy cơ mắc các vấn đề về đường tiêu hóa.
Tiêm vắc xin cúm bảo vệ sức khỏe bố mẹ - quà Tết hơn vạn lời chúc

Tiêm vắc xin cúm bảo vệ sức khỏe bố mẹ - quà Tết hơn vạn lời chúc

10:20:41 03/01/2025
Bà Thục An cho biết, bảo vệ sức khỏe tốt cho bản thân là cách giúp các con cháu vơi bớt nỗi lo. Mỗi dịp Tết đến xuân về, cả gia đình được đoàn tụ, cùng nhau ăn bữa cơm đầu năm, được lì xì mừng tuổi cho con cháu với bà là niềm vui.
Điều gì xảy ra khi bạn uống nước ấm mỗi sáng?

Điều gì xảy ra khi bạn uống nước ấm mỗi sáng?

10:18:32 03/01/2025
Tuần hoàn máu tốt hơn hỗ trợ cung cấp chất dinh dưỡng cho tế bào da, trong khi hydrat hóa duy trì độ đàn hồi và ngăn ngừa tình trạng khô da.
Đu 'trend' ăn kẹo trên mạng, cô gái 19 tuổi nhập viên vì gãy xương hàm

Đu 'trend' ăn kẹo trên mạng, cô gái 19 tuổi nhập viên vì gãy xương hàm

10:14:44 03/01/2025
Xương hàm, bao gồm xương hàm trên và xương hàm dưới, là bộ khung vững chắc nâng đỡ phần trước và dưới của khuôn mặt chúng ta. Khi một lực mạnh tác động vào, xương hàm có thể bị gãy, làm gián đoạn cấu trúc liền mạch vốn có của nó.

Có thể bạn quan tâm

Máy bay đâm xuống tòa nhà có hơn 100 người làm việc ở quận Cam của Mỹ

Máy bay đâm xuống tòa nhà có hơn 100 người làm việc ở quận Cam của Mỹ

Thế giới

23:21:00 03/01/2025
Một chiếc máy bay nhỏ đã đâm xuyên qua mái của một tòa nhà sản xuất đồ nội thất lớn ở thành phố Fullerton trong quận Cam thuộc bang California của Mỹ hôm 2.1.
Jun Phạm ra sao sau cơn sốt 'Anh trai vượt ngàn chông gai'?

Jun Phạm ra sao sau cơn sốt 'Anh trai vượt ngàn chông gai'?

Nhạc việt

23:11:39 03/01/2025
Sau chương trình Anh trai vượt ngàn chông gai , Jun Phạm không muốn ngủ quên ở vùng an toàn mà luôn nỗ lực làm mới bản thân.
Sắc vóc 'chị đẹp' Han Ji Min ở tuổi 43

Sắc vóc 'chị đẹp' Han Ji Min ở tuổi 43

Phim châu á

23:03:17 03/01/2025
Han Ji Min trẻ trung và năng động ở tuổi 43. Nữ diễn viên trở lại màn ảnh nhỏ với vai diễn trong phim Thư ký hoàn hảo của tôi .
Leonardo DiCaprio chưa muốn kết hôn, không tham gia 'Squid Game 3'

Leonardo DiCaprio chưa muốn kết hôn, không tham gia 'Squid Game 3'

Sao âu mỹ

22:58:59 03/01/2025
Diễn viên đoạt giải Oscar Leonardo DiCaprio vừa tròn 50 tuổi vào tháng trước, đang hẹn hò với siêu mẫu Vittoria Ceretti (26 tuổi) và hạnh phúc với mối quan hệ này , người trong cuộc cho biết.
Nguyên Vũ kể chuyện bị 'cấm diễn' vì phá hoại tài sản đoàn hát

Nguyên Vũ kể chuyện bị 'cấm diễn' vì phá hoại tài sản đoàn hát

Tv show

22:54:27 03/01/2025
Là khách mời chương trình Kính đa chiều , ca sĩ Nguyên Vũ bồi hồi kể lại thời điểm huy hoàng của sân khấu lưu động, khán giả đến xem đông đúc.
Cô gái trẻ lên tiếng về tin đồn hẹn hò NSND Việt Anh

Cô gái trẻ lên tiếng về tin đồn hẹn hò NSND Việt Anh

Sao việt

22:50:30 03/01/2025
Mình xác nhận mình và anh Việt Anh đang quen nhau. Còn về các vấn đề khác cho phép mình không chia sẻ , cô gái vướng tin đồn hẹn hò diễn viên Mai cho hay.
Bắt khẩn cấp người đàn ông cầm dao đuổi đánh nhóm shipper ở TPHCM

Bắt khẩn cấp người đàn ông cầm dao đuổi đánh nhóm shipper ở TPHCM

Pháp luật

22:39:00 03/01/2025
Tối 3/1, Công an quận 1, TPHCM, ra quyết định bắt khẩn cấp đối với Vũ Mạnh Hà (SN 1963, quê Hải Phòng) để điều tra về hành vi Gây rối trật tự công cộng.
Đêm nay, Việt Nam đón mưa sao băng cực đại đầu tiên của năm 2025

Đêm nay, Việt Nam đón mưa sao băng cực đại đầu tiên của năm 2025

Lạ vui

22:30:07 03/01/2025
Người yêu thiên văn tại Việt Nam sẽ có cơ hội quan sát mưa sao băng Quadrantids cực đại diễn ra trên bầu trời vào đêm nay (3/1) và rạng sáng mai (4/1).
Xuân Son thăng hoa giúp Tuyển Việt Nam thăng tiến ở bảng xếp hạng FIFA

Xuân Son thăng hoa giúp Tuyển Việt Nam thăng tiến ở bảng xếp hạng FIFA

Sao thể thao

22:22:56 03/01/2025
Màn trình diễn ấn tượng của Nguyễn Xuân Son đã góp công lớn giúp Đội tuyển Việt Nam không chỉ tiến gần chức vô địch AFF Cup 2024 mà còn thăng tiến trên bảng xếp hạng FIFA.
1 sao nữ Vbiz khoe visual đỉnh chóp khi mang bầu, dân tình nô nức "xin vía"

1 sao nữ Vbiz khoe visual đỉnh chóp khi mang bầu, dân tình nô nức "xin vía"

Hậu trường phim

22:10:38 03/01/2025
Chiều ngày 3/1, ekip bộ phim Nhà Gia Tiên của Huỳnh Lập đã có mặt tại sự kiện họp báo công bố dự án sau khi tạo được sự chú với đoạn teaser thú vị đầu tiên.
Lý do Faker được gọi là "chủ tịch", còn dàn game thủ T1 được săn đón như idol Kpop!

Lý do Faker được gọi là "chủ tịch", còn dàn game thủ T1 được săn đón như idol Kpop!

Mọt game

21:57:24 03/01/2025
Nếu như giao diện game thủ với áo đấu, tai nghe đã quá quen thuộc thì hình ảnh họ diện vest bảnh bao lên nhận giải danh giá đã khiến nhiều fan phải rửa mắt .