3 người “đi tè bị đổ tội cướp” được minh oan

Vụ án này báo Pháp Luật TP.HCM từng kiên trì phân tích, chỉ ra những cái sai cơ bản trong khởi tố, truy tố và kết tội ba thanh niên. Đến nay thì VKSND huyện Bình Chánh, TP.HCM đình chỉ, xác định họ bị oan.

Chiều qua (13-12), Trần Văn Uống và Ong Văn Sệt đã đến VKSND huyện Bình Chánh, TP.HCM để nhận quyết định đình chỉ vụ án, đình chỉ bị can vì hành vi không cấu thành tội phạm (theo khoản 2 Điều 107 BLTTHS). Điều này có nghĩa là các cơ quan tố tụng huyện Bình Chánh đã bắt tạm giam, khởi tố, truy tố và kết án oan họ.

Người bị oan còn lại là Khưu Khánh Sỹ không đến nhận quyết định được vì anh còn bận đi làm mướn kiếm tiền trả nợ từ hồi bị bắt oan, nếu nghỉ một ngày sợ bị mất việc.

“Bị hại” yếu bóng vía, cơ quan tố tụng lao theo

Từ ba năm trước, báo Pháp Luật TP.HCM đã có nhiều bài viết chỉ ra những uẩn khúc và những vi phạm tố tụng nghiêm trọng trong vụ án này (như các bài “Nhậu xong đi tè bị quy tội cướp”, “Chỉ là vụ cướp tưởng tượng”, “Hủy án vì có nhiều uẩn khúc”…).

Nội dung vụ án được tóm tắt như sau: Đêm 5-12-2012, một người đi chơi về, nhác thấy bóng người bên vệ đường Trần Đại Nghĩa (xã Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh, TP.HCM) bèn quay đầu xe, chạy đến chốt dân phòng KCN Lê Minh Xuân báo tin “đoán là cướp”. Rồi anh này (về sau cơ quan tố tụng xác định là người bị hại) dẫn đoàn người gồm công an xã và dân phòng kéo đi bắt. Lúc đó Sệt, Uống và Trần Văn Đen đang hóng mát và đi tè sau chầu lai rai. Sỹ cũng vừa chạy từ cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi ra kêu các bạn vào ca. Đoàn người ập đến. Cả bốn chạy né đi vì tưởng đám cướp. Sau đó Sỹ và Uống bị bắt dù cả hai liên tục kêu oan.

VKSND huyện Bình Chánh cho rằng bốn người này âm mưu cầm cây đứng rình người đi đường ngang qua để cướp xe. Sệt và Đen chạy thoát nên sẽ bắt sau…

Ngày 15-7-2014, TAND huyện Bình Chánh đã kết tội Sỹ và Uống cướp tài sản với mức án một năm bảy tháng chín ngày tù giam (bằng thời gian tạm giam) và trả tự do cho hai bị cáo tại tòa.

Ong Văn Sệt(mặc áo sậm)và Trần Văn Uống tại buổi nhận quyết định đình chỉ. Ảnh: hoàng giang

Uống kháng cáo kêu oan. Xử phúc thẩm, TAND TP.HCM đã hủy án sơ thẩm với nhận định vụ án được điều tra theo định hướng có tội, lập biên bản phạm tội quả tang là để hợp thức hóa hành vi phạm tội theo lời khai của người bị hại.

Sau đó, Công an huyện Bình Chánh đã dấn thêm bước nữa: Về Sóc Trăng bắt Sệt khi tết cận kề. Ấy vậy nhưng không hiểu sao Sệt vẫn có những bản khai nhận tội, sau đó bị truy tố tội cướp cùng với Uống và Sỹ.

TAND huyện Bình Chánh sau khi nghiên cứu hồ sơ đã hai lần mở phiên tòa, đưa vụ án ra xử sơ thẩm lần hai nhưng sau đó đều hoãn. Suốt quá trình tố tụng, người được cho là người bị hại chưa từng xuất hiện tại tòa.

Tháng 5-2016, Sệt được VKSND huyện Bình Chánh thả sau 15 tháng tạm giam. Và hôm qua (13-12), cả Uống, Sệt và Sỹ được VKSND huyện này trao quyết định đình chỉ, xác định cả ba bị oan.

Tết này là tết đoàn tụ!

Từ khi được trả tự do tại tòa, Uống tranh thủ làm ngày làm đêm để có được hơn 8 triệu đồng/tháng cùng cha trả nợ. Uống chỉ cười hiền khi biết mình được minh oan. Sau bốn năm mang nỗi mặc cảm oan ức, hôm qua Uống đã nở nụ cười trên môi dù những cơn hoảng sợ bất chợt khi nhác thấy bóng công an vẫn còn đeo đẳng.

“Nó là đứa nhút nhát, học hành dang dở nhất nhà. Vợ nó bỏ nó, đem con đi từ khi nó bị bắt đi tù. Tết này nhà tui ăn tết lớn” – cha của Uống, ông Trần Văn Huỳnh, hào hứng xen lẫn ngậm ngùi.

Ông Huỳnh là người luôn sát cánh bên con từ khi bị bắt vì con ông “nào giờ trái ớt, trái cà nhà người ta chưa từng dám ngắt”. “Hôm nay tôi được đối đãi rất đàng hoàng, đã được ngồi phòng máy lạnh, được mời nước, con tôi được gọi bằng em chứ không phải bị can, bị cáo. Tết này nhà tôi ăn tết lớn” – ông Huỳnh tươi cười khi đọc lại quyết định đình chỉ.

Chiều qua, dưới làn mưa dai dẳng do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới, ông Huỳnh dắt xe ra về. “Vậy là xong, từ nay con tôi được làm người” – tiếng ông át cả tiếng mưa.

Còn Sệt thì cười bối rối khi nhớ lại những tháng ngày làm thuê trong cơ sở sản xuất thức ăn gia súc. “Em đi chợ mua đồ ăn mà thấy người ta né mình. Thì ra do mùi hôi của chỗ làm thức ăn gia súc ám vào người, tắm hoài không hết mùi. Chắc phải bỏ ra 2 triệu đồng trong số 7,2 triệu đồng tiền lương tháng để mua sữa tắm may ra mới hết hôi” – Sệt cười bẽn lẽn.

Từ khi được tại ngoại, Sệt theo anh rể đi lắp thang máy cho các công trình. Cha Sệt đã đột ngột qua đời sau khi Sệt bị bắt đi không lâu, Sệt chỉ biết tin này khi anh được cho tại ngoại. Người mẹ của anh một mình trong căn nhà vách tranh, nền đất, phía trước là vuông tôm mênh mông nước. “Tết này mẹ sẽ bớt lẻ loi. Tiền làm thuê thời gian qua em sẽ học một nghề để về quê làm và ở với mẹ luôn” – Sệt tâm sự.

Cả Sệt và Uống đều đã nộp đơn yêu cầu xin lỗi công khai tại UBND thị trấn Tân Túc. Buổi xin lỗi phải có mặt đại diện lãnh đạo TAND huyện Bình Chánh, nơi đã kết án oan cho Uống và Sệt. “Còn chuyện bồi thường oan thì tính sau” – cha của Uống cho hay.

“Sẽ rút kinh nghiệm để tránh làm oan”

. Phóng viên: Thưa ông, bản án kết tội của TAND huyện Bình Chánh bị cấp phúc thẩm hủy để điều tra lại. Khi đó vụ án phải được xem xét, họp bàn kỹ lưỡng. Vậy tại sao VKSND huyện Bình Chánh vẫn phê chuẩn các quyết định để dấn tới bước nữa là bắt thêm anh Sệt, để làm oan cho cả ba người?

Ông Võ Gia Bình , Phó Viện trưởng VKSND huyện Bình Chánh: Khi đó tôi chưa luân chuyển về đây, đồng thời mảng này do một phó viện trưởng khác phụ trách.

. Qua vụ án oan này, VKSND huyện Bình Chánh rút ra được bài học gì không?

Cá nhân tôi cũng phụ trách một mảng của hình sự

, tôi thấy mình rút tỉa được những kinh nghiệm trong những quyết định phê chuẩn về tố tụng để tránh gây oan, ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của công dân.

. Hình thức xử lý các cán bộ gây oan, quyết định xử lý đã có hay chưa?

VKSND TP.HCM đã chỉ đạo từ khi thấy vụ án có dấu hiệu oan. VKSND TP.HCM cũng đã chỉ đạo tổ chức họp kiểm điểm, rút kinh nghiệm nghiêm túc việc làm oan này tại Bình Chánh. Tôi không thể trả lời hình thức xử lý cán bộ gây oan có hay chưa vì không được viện trưởng VKSND huyện Bình Chánh ủy quyền.

. Việc xin lỗi, bồi thường sẽ được giải quyết thế nào?

Khi nhận quyết định đình chỉ, Uống và Sệt chưa có yêu cầu. Nếu sau này các anh có yêu cầu thì chúng tôi sẽ thực hiện theo quy định…

. Xin cám ơn ông.

Lẽ phải đã được bảo vệ

Ba luật sư (LS) bào chữa miễn phí cho các bị cáo là LS Trịnh Công Minh, LS Phạm Công Hùng và LS Huỳnh Kim Ngân cho biết họ rất vui mừng vì sự thật và lẽ phải đã được bảo vệ, người vô tội đã được minh oan. “Những cán bộ làm oan phải bị xử lý nghiêm để ngăn chặn những vụ án oan làm khổ sở cho những người vô can và gia đình họ. Trước mắt, chúng ta cần ghi nhận tinh thần cầu thị của VKSND huyện Bình Chánh” – LS Hùng và LS Minh cùng nhận định.

Góp phần minh oan cho Uống, Sỹ, Sệt còn có LS Nguyễn Ngọc Khuể. Tiếc là LS Khuể đã đột ngột qua đời sau khi tòa phúc thẩm vừa hủy án…

Theo Phương Loan – Hoàng Giang

Pháp luật TP Hồ Chí Minh