3 dịch bệnh quái ác “ngóc đầu” trở lại khi thế giới đang quay cuồng vì Covid-19

Tác động của dịch Covid-19 đang khiến lao phổi – căn bệnh quái ác khiến hơn 1,5 triệu người trên thế giới tử vong mỗi năm có nguy cơ bùng phát trở lại. Cùng với đó, dịch sốt rét và HIV cũng dần “ngóc đầu”, New York Times cảnh báo.

Tiến sĩ Pedro L. Alonso – Giám đốc Chương trình phòng chống sốt rét toàn cầu của WHO – cho rằng, dịch Covid-19 đã kéo lùi những nỗ lực ngăn ngừa bệnh sốt rét quay lại thời điểm cách đây 20 năm.

Trong cuộc phỏng vấn với New York Times, hơn 20 quan chức và chuyên gia y tế đều cho rằng, Covid-19 đang đánh lạc hướng thế giới khỏi 3 mối nguy sức khỏe lớn: Lao phổi, sốt rét và HIV.

Nỗi sợ Covid-19 và việc đóng cửa nhiều phòng khám khiến nhiều người trên khắp thế giới không được chăm sóc y tế khi bị nhiễm HIV, lao và sốt rét. Trong khi đó, những gián đoạn về thương mại mùa dịch bệnh cũng khiến việc vận chuyển thuốc trở nên khó khăn hơn.

Khoảng 80% các chương trình phòng chống lao phổi, HIV và sốt rét toàn thế giới đã báo cáo về việc họ bị thiếu thuốc điều trị trong dịch Covid-19.

Ở Ấn Độ – nơi chiếm 27% tổng số ca mắc lao toàn cầu – hoạt động chẩn đoán lao đã giảm 75% kể từ khi dịch Covid-19 bắt đầu bùng phát. Ở Nga, nhiều phòng khám HIV được chuyển thành nơi xét nghiệm Covid-19.

Dịch Covid-19 khiến thế giới sao nhãng việc phòng chống các dịch bệnh nguy hiểm khác (ảnh: NY Times)

Dịch sốt rét đang hoành hành dữ dội ở Tây Phi – nơi chiếm 90% số ca tử vong vì sốt rét toàn cầu. Tuy nhiên, việc phòng chống sốt rét ở khu vực này gặp phải nhiều hạn chế do các lệnh phong tỏa, cách ly xã hội bởi dịch Covid-19.

Các chuyên gia cho rằng, dịch Covid-19 có thể kéo cuộc chiến chống lao phổi, sốt rét và HIV của thế giới lùi lại hàng thập kỷ. Ước tính, thế giới cần 28,5 tỷ USD để giảm thiểu tác động của Covid-19 đối với các chương trình phòng chống lao phổi, sốt rét và HIV, nhưng đây dường như là con số không tưởng.

“Đối với bệnh sốt rét, chậm trễ trong chẩn đoán có thể khiến người bệnh tử vong chỉ sau 36 giờ từ khi bị sốt. Đó là căn bệnh không thể nói từ đợi chờ”, ông Alonso nói.

WHO đang cân nhắc việc cấp thuốc trị sốt rét cho toàn bộ người dân ở Tây Phi. Đây là biện pháp cuối cùng của WHO nếu dịch sốt rét trở nên mất kiểm soát.

Bệnh lao phổi, sốt rét và HIV quay lại đe dọa thế giới trong đại dịch (ảnh: NY Times)

Nhiều quốc gia đang biến các cơ sở chẩn đoán HIV và lao thành nơi xét nghiệm Covid-19.

“Đừng quá ưu tiên chống dịch Covid-19 hơn bệnh lao và HIV”, Tiến sĩ Lucica Ditiu, người đứng đầu Hiệp hội phòng chống lao phổi, cảnh báo.

Dịch Covid-19 cũng khiến việc xét nghiệm bệnh lao giảm mạnh ở nhiều quốc gia. Theo WHO, tỷ lệ xét nghiệm lao ở Indonesia đã giảm 70% trong đại dịch, 50% ở Mozambique, Nam Phi và 20% ở Trung Quốc.

Nhiều công ty dược toàn cầu cũng thu hẹp sản xuất các bộ xét nghiệm lao và HIV trong đại dịch. Sản xuất bộ dụng cụ xét nghiệm Covid-19 mang lại lợi nhuận cao hơn nhiều.

Theo WHO, ít nhất 121 quốc gia đã chứng kiến sự sụt giảm số bệnh nhân lao và HIV tới khám và xét nghiệm trong bệnh viện kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát toàn cầu.

WHO cũng cảnh báo xuất hiện các dạng kháng thuốc của bệnh lao và HIV khi nguồn cung thuốc điều trị cho bệnh nhân bị gián đoạn.