200.000 người chết – phần nổi của ‘tảng băng chìm’ Covid-19 ở Mỹ

Thanh Tâm09:33 24/09/2020

Mỹ đã vượt ngưỡng 200.000 ca tử vong sau 8 tháng Covid-19 càn quét, nhưng nhiều chuyên gia nhận định quy mô đại dịch thực sự lớn hơn rất nhiều.

Số người tử vong từ lâu được xem là thước đo về mức độ nghiêm trọng của tai ương mà con người phải gánh chịu. Vài giờ sau vụ khủng bố 11/9, khi số người chết chưa được thống kê, thị trưởng New York Rudy Giuliani nói “số thương vong cuối cùng có thể vượt xa những gì chúng ta có thể chịu đựng”.

Covid-19 đã khiến người dân Mỹ một lần nữa phải trải qua điều “không thể chịu đựng” khi Đại học Johns Hopkins ngày 22/9 báo cáo số ca tử vong vì nCoV ở quốc gia này vượt ngưỡng 200.000, trong tổng số hơn 7 triệu ca nhiễm. Mỹ chỉ chiếm 4% dân số toàn cầu, nhưng số ca tử vong vì đại dịch chiếm tới 21%, biến quốc gia này trở thành vùng dịch chết chóc nhất thế giới.

Romelia Navarro (phải) khóc khi chứng kiến chồng sắp qua đời vì Covid-19 tại Trung tâm Y tế St. Jude ở Fullerton, bang California hôm 31/7. Ảnh: AP.

Mỹ lần đầu báo cáo ca tử vong vì Covid-19 vào ngày 29/2. Một tháng sau, người chết vì nCoV ở Mỹ vượt 2.977, số ca tử vong trong vụ khủng bố 11/9 cách đây 19 năm. Khi đó, tiến sĩ Anthony Fauci, giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia, dự báo số ca tử vong ở Mỹ có thể dao động 100.000 đến 200.000 người. Ngày 23/5 Mỹ vượt mốc 100.000 người chết. 8 tháng sau khi bùng phát, đại dịch đã cướp đi hơn 200.000 người Mỹ.

Tuy nhiên, Covid-19 chưa có dấu hiệu dừng lại, khi Mỹ tiếp tục báo cáo số ca nhiễm mới đáng lo ngại. Trong 7 ngày tính đến 22/9, Mỹ báo cáo trung bình hơn 43.300 ca nhiễm mới mỗi ngày, tăng 19% so với một tuần trước, theo phân tích của CNBC dựa trên số liệu của Đại học Johns Hopkins. Số ca tử vong trung bình mỗi ngày là hơn 750 người.

Dù bác sĩ đã có nhiều biện pháp để cứu chữa cho bệnh nhân Covid-19, các nhà dịch tễ học vẫn lo ngại số ca tử vong có thể tăng nhanh nếu nCoV tiếp tục bùng phát vào mùa đông như dự báo.

“Điều tồi tệ nhất vẫn chưa đến. Tôi không nghĩ đó là điều bất ngờ, dù biết nó là xu hướng tự nhiên khi chúng ta đang trong mùa hè ở Bắc bán cầu và nghĩ rằng đại dịch sẽ biến mất”, tiến sĩ Christopher Murray, giám đốc Viện Đo lường và Đánh giá Sức khỏe (IHME) thuộc Đại học Washington, nói đầu tháng này.

IHME từng dự đoán số người chết vì nCoV ở Mỹ chạm ngưỡng 410.000 người cho tới ngày 1/1/2021, với viễn cảnh về tháng 12 “chết chóc”. Tuy nhiên, khi chứng kiến số ca nhiễm và tử vong ở một số bang của Mỹ có xu hướng giảm, nhóm nghiên cứu đã hạ mức dự báo xuống 378.000 ca tử vong cho tới hết năm nay.

“Không chỉ riêng nạn nhân trực tiếp của Covid-19, đó còn là nhiều gia đình đang phải chịu đựng nỗi đau mất người thân hoặc phải chứng kiến họ gặp phải vấn đề lâu dài về sức khỏe vì từng nhiễm nCoV”, tiến sĩ Syra Madad, giám đốc cấp cao của chương trình mầm bệnh đặc biệt toàn hệ thống thuộc Hiệp hội Bệnh viện và Y tế thành phố New York, nói. “ Chúng ta chỉ đang thấy phần nổi của tảng băng chìm. Chúng ta chỉ mới bước vào tháng thứ 9 của đại dịch”.

Madad cho rằng số ca tử vong hiện tại không mang tới một bức tranh hoàn chỉnh về thực tế của đại dịch, bởi nhiều nhà nghiên cứu chỉ mới bắt đầu tìm hiểu về các biến chứng sức khỏe lâu dài do Covid-19 gây ra. Bà thêm rằng 200.000 ca tử vong có thể thấp hơn nhiều so với tổng số người chết trực tiếp và gián tiếp vì nCoV thực tế.

“Tôi tin rằng số người chết thực tế liên quan tới Covid-19 cao hơn rất nhiều”, Madad nói. Bà thêm rằng xét nghiệm Covid-19 đối với người chết trong vài tháng qua là cách tốt nhất để biết được chính xác tỷ lệ tử vong vì đại dịch, đồng thời giúp các nhà nghiên cứu hiểu hơn về nCoV.

Tiến sĩ này nhận định phản ứng “chắp vá” của Mỹ trong cuộc chiến với Covid-19 là yếu tố khiến đại dịch trở nên trầm trọng.

Video đang HOT

“Đại dịch là điều không thể tránh. Chúng sẽ xảy ra. Nhưng liệu nó có trở nên tệ tới mức này không?”, Madad nói. “Không, điều đó có thể tránh được. Chúng tôi đã phạm sai lầm và ở trong tình thế khó khăn ngay từ đầu”.

Sau khi New York, tâm dịch ban đầu của Mỹ, kiểm soát được Covid-19, nCoV đã bùng phát ở nhiều nơi khác. Trong mùa hè này, đại dịch đã xé toạc nhiều khu vực trên “Vành đai Rỉ sét” (Rust Belt), gồm một số bang đông dân nhất nước Mỹ như Florida, Texas, Arizona và California. Tuy nhiên, số ca nhiễm gần đây ở nhiều bang có xu hướng giảm.

“Chúng tôi đang thấy số ca nhiễm và nhập viện giảm xuống. Nó đang giảm nhưng chắc chắn chúng tôi không thể quay về mức kiểm soát như hồi tháng 4″, Catherine Troisi, nhà dịch tễ học bệnh truyền nhiễm tại Trường Y tế Cộng đồng UTHealth ở Houston, nói và thêm rằng tốc độ giảm tương đối chậm.

Troisi lo ngại rằng kế hoạch mở cửa trở lại có thể gửi đi thông điệp sai lầm tới người dân rằng nCoV không còn nguy hiểm. Bà khẳng định nếu người dân không tiếp tục tuân thủ biện pháp phòng chống dịch, cũng như các nhà hoạch định chính sách không ưu tiên đối phó với đại dịch, Covid-19 sẽ tiếp tục là mối đe dọa tiềm tàng đối với nước Mỹ.

“Chúng tôi chắc chắn đã có thể làm tốt hơn. Chúng tôi đã phạm sai lầm trên suốt chặng đường đã qua và đang tiếp tục mắc sai lầm”, bà nói và thêm rằng có nhiều thông điệp hỗn loạn từ liên bang và bang, cản trở thành công của cuộc chiến ngăn đại dịch.

“Chúng tôi có thể ngăn toàn bộ ca tử vong không? Không, đặc biệt là trong giai đoạn đầu và thậm chí ngay cả bây giờ, tôi chắc rằng vẫn có những cái chết không thể ngăn cản. Nhưng chúng tôi có thể ngăn chặn rất nhiều nếu chính phủ hành động nhanh hơn, nếu chúng tôi có chiến lược cấp quốc gia và không rút đầu tư vào y tế cộng đồng”, Troisi cho biết thêm.

Người phụ nữ đi qua bức tường tưởng niệm người chết vì Covid-19 ở nghĩa trang Green-Wood, hạt Brooklyn, thành phố New York hôm 28/5. Ảnh: AP.

45 ngày trước khi Mỹ báo cáo ca nhiễm đầu tiên, Chỉ số An ninh Sức khỏe Toàn cầu công bố đánh giá 195 nước về khả năng ứng phó với đợt bùng phát dịch bệnh lớn và Mỹ xếp đầu tiên, theo Time.

“Rõ ràng báo cáo này đã đánh giá Mỹ quá cao, khi không tính đến các vấn đề xã hội đã tích tụ ở quốc gia này trong vài năm qua, khiến họ không chuẩn bị tốt cho những gì sắp xảy ra”, Alex Fitzpatrick và Elijah Wolfson, hai biên tập viên của Time, viết trong bài phân tích về tình hình Covid-19 ở Mỹ.

Giới chuyên gia nhận định với hơn 200.000 người chết, Mỹ đang tiếp tục trượt dài trong thất bại khi đối đầu với “kẻ thù vô hình” Covid-19.

“Đây là một thực tế thảm khốc. Thật khó để vượt qua điều này”, Michael Lauzardo, phó giám đốc Viện Mầm bệnh mới xuất hiện tại Đại học Florida, nói. “Đằng sau con số này là 200.000 mạng sống, 200.000 gia đình, 200.000 nhóm người thân yêu và cộng đồng. Đó là một thảm họa rất lớn ở nhiều cấp độ”.

Gần 965.000 người chết vì nCoV toàn cầu

Thế giới ghi nhận gần 965.000 người chết vì nCoV trong hơn 31 triệu người nhiễm, dịch có dấu hiệu bùng phát trở lại ở châu Âu.

213 quốc gia và vùng lãnh thổ ghi nhận 31.216.861 ca nhiễm và 964.724 ca tử vong do nCoV, tăng lần lượt 243.569 và 3.898 ca sau 24 giờ, trong khi 22.811.677 người đã bình phục, theo thống kê của trang cập nhật dữ liệu thời gian thực Worldometers.

Mỹ, vùng dịch lớn nhất thế giới, ghi nhận 7.000.193 ca nhiễm và 204.113 người chết, tăng lần lượt 34.099 và 294 ca so với một ngày trước đó. Chính quyền Tổng thống Donald Trump ngày 18/9 thay đổi chỉ dẫn về xét nghiệm lần thứ hai, yêu cầu những người tiếp xúc với người nhiễm nCoV làm xét nghiệm dù không có triệu chứng. Hồi cuối tháng 8, Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống Dịch bệnh Mỹ (CDC) đã gây tranh cãi khi khuyến cáo người có triệu chứng không cần làm xét nghiệm.

Nhân viên y tế tại hạt Fresno, bang California, Mỹ, lấy mẫu xét nghiệm nCoV cho một người dân ngày 8/8. Ảnh: Reuters.

Các quan chức y tế chỉ ra rằng nCoV đang chuyển hướng tấn công người trẻ tuổi, khi 23% số ca nhiễm được báo cáo là từ 18 đến 29 tuổi.

Tổng thống Trump tuyên bố Mỹ sẽ có đủ vaccine Covid-19 cho tất cả người dân vào tháng 4/2021, tuy nhiên giới chuyên gia y tế tỏ ra thận trong hơn, cho rằng kịch bản mà ông chủ Nhà Trắng mong muốn chỉ có thể xảy ra sớm nhất vào giữa năm sau.

Ấn Độ, vùng dịch lớn thứ hai thế giới và lớn nhất châu Á, báo cáo thêm 87.382 ca nhiễm và 1.135 ca tử vong, nâng tổng số người nhiễm và chết vì Covid-19 lên lần lượt 5.485.612 và 87.909. Số ca nhiễm tại nước này tăng nhanh hơn bất kỳ quốc gia nào khác.

Chính phủ Ấn Độ hôm 15/9 cho biết ít nhất 17 thành viên quốc hội nước này đã dương tính với nCoV, thể hiện mức độ lây lan nhanh chóng của đại dịch. Bộ trưởng Y tế Ấn Độ Harsh Vardhan cho biết chính quyền đang làm tất cả những gì có thể nhằm kiềm chế virus, đồng thời đề nghị quốc hội hỗ trợ nâng cao nhận thức. "Cuộc chiến chống Covid-19 còn lâu mới kết thúc", Vardhan thừa nhận.

Brazil, vùng dịch lớn thứ ba thế giới, ghi nhận thêm 330 người chết vì Covid-19, nâng tổng số ca tử vong lên 136.895. Số người nhiễm nCoV tại Brazil tăng 16.282 trong 24 giờ qua, lên 4.544.629.

Giới chuyên gia Brazil nhận định các mô hình cho thấy nước này đã qua đỉnh dịch, nhưng vẫn cảnh báo tình hình có thể đột ngột xấu đi nếu chính quyền địa phương cho phép tái mở cửa kinh tế quá sớm, không siết chặt các biện pháp cách biệt cộng đồng.

Covid-19 tại Brazil gây tổn hại nặng nề đối với một số cộng đồng dễ bị tổn thương, đặc biệt là cư dân tại các khu ổ chuột nghèo khổ và người bản địa trong rừng Amazon. Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro, người hứng chỉ trích vì đánh giá thấp Covid-19, khẳng định thiệt hại kinh tế sẽ tồi tệ hơn đại dịch nếu siết chặt quy định phòng chống virus.

Nga, vùng dịch lớn thứ tư thế giới, báo cáo thêm 79 ca tử vong, nâng tổng số người chết lên 19.418. Số ca nhiễm tăng 6.148, lên 1.103.399. Nga nối lại đường bay với Belarus, Kyrgyzstan và Kazakhstan từ ngày 21/9 và với Hàn Quốc từ ngày 27/9.

Bộ Y tế Nga thông báo lô vaccine Sputnik V đầu tiên đã được đưa vào lưu hành. Viện virus học Vector tại Siberia đã hoàn thành thử nghiệm Giai đoạn hai đối với vaccine Covid-19 tiềm năng thứ hai của Nga, kết quả dự kiến công bố ngày 30/9. Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố vaccine thứ hai sẽ sẵn sàng trong tháng 9, bày tỏ hy vọng cả hai loại vaccine của Nga đều an toàn và hiệu quả.

Moskva đang trong các giai đoạn đàm phán khác nhau và đã nhận được yêu cầu cung cấp 1,2 tỷ liều vaccine cho hơn 10 nước ở châu Á, Nam Mỹ và Trung Đông. Đây là một bước tiến có thể mang tới cho Nga đòn bẩy kinh tế và chính trị vô cùng giá trị trên trường quốc tế.

Nam Phi, vùng dịch lớn thứ tám thế giới và là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch tại châu Phi, ghi nhận 661.211 ca nhiễm và 15.953 ca tử vong, tăng lần lượt 1.555 và 13. Số ca nhiễm tại nước này chiếm gần một nửa tổng số ca nhiễm ở châu Phi.

Các hạn chế về di chuyển và kinh doanh đã dần được nới lỏng tại nước này kể từ tháng 6, nhưng họ vẫn đóng biên để tránh ca ngoại nhập. Tổng thống Nam Phi thông báo nước này sẽ dỡ bỏ hầu hết hạn chế từ 20/9 và sẽ mở biên với hầu hết quốc gia từ 1/10.

Ca nhiễm mới ở Pháp tăng trở lại sau giai đoạn Covid-19 được kiềm chế. Nước này ghi nhận thêm 10.569 ca nhiễm nCoV, nâng tổng số lên 452.763, trong đó 31.285 người chết, tăng 11 trường hợp.

Chính quyền thủ đô kêu gọi người dân tránh tụ tập hơn 10 người, ở nơi công cộng cũng như tại nhà riêng. Thành phố Nice là một trong số các thành phố phải áp đặt hạn chế mới, bao gồm cho phép tụ tập tối đa 10 người trong công viên và trên bãi biển.

Anh, vùng dịch lớn thứ ba châu Âu, ghi nhận 390.358 ca nhiễm và 41.759 ca tử vong, tăng lần lượt 4.422 và 27 trường hợp. Thủ tướng Boris Johnson nói rằng Anh đang chứng kiến làn sóng lây nhiễm thứ hai.

Anh áp đặt các hạn chế mới với vùng Tây Bắc, miền Trung và Tây Yorkshire từ 15/9. Giới chức đã áp phong tỏa cực bộ với hơn 10 triệu và có thể ban hành thêm hạn chế đối với hàng triệu người khác.

Thủ tướng Johnson thông báo áp dụng mức phạt tiền lên tới 13.000 USD với những người không tự cách ly sau khi tiếp xúc với người dương tính nCoV. Thông báo trên được đưa ra trong bối cảnh nước này ghi nhận số ca nhiễm mới tăng trở lại. Anh trước đó chưa có hình phạt cho những người vi phạm biện pháp tự cách ly, chính phủ cho biết cảnh sát có thể được triển khai để giám sát tuân thủ quy định ở những khu vực có tỷ lệ lây nhiễm cao.

Iran báo cáo 24.301 người chết, tăng 83, tổng số ca nhiễm là 422.140, tăng 3.097. Số ca nhiễm và tử vong vì nCoV tại nước này đang có xu hướng gia tăng kể từ khi chạm mức thấp nhất trong vòng nhiều tháng hồi đầu tháng 9.

Thứ trưởng Y tế Iran Alireza Raisi hôm 15/9 cảnh báo về "sự trỗi dậy" của nCoV tại một số vùng của đất nước, do mức độ tuân thủ các biện pháp y tế giảm sút. "Một số ít người đã không thận trọng và đi du lịch trong những ngày nghỉ lễ gần đây. Đây được chứng minh là nguyên nhân dẫn tới sự trỗi dậy của đại dịch", ông nói.

Tại Đông Nam Á, Philippines là vùng dịch lớn nhất khu vực với 286.743 ca nhiễm và 4.984 ca tử vong, tăng lần lượt 3.331và 55 ca. Thủ đô Manila và các tỉnh lân cận áp đặt những biện pháp phòng dịch cho đến cuối tháng 9, hạn chế việc di chuyển không thiết yếu và cấm tụ tập đông người.

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hôm 14/9 cho biết sẽ ưu tiên mua vaccine Covid-19 do Nga hoặc Trung Quốc cung cấp, đồng thời bày tỏ lạc quan rằng nước này sẽ "trở lại bình thường" vào tháng 12.

Indonesia, vùng dịch lớn thứ hai khu vực, ghi nhận 244.676 ca nhiễm, tăng 3.989 so với hôm trước, trong đó 9.553 người chết, tăng 105 ca.

Thủ đô Jakarta từ 14/9 tiếp tục siết chặt những biện pháp hạn chế, giảm thiểu hoạt động của các doanh nghiệp, trung tâm thương mại và nơi thờ phụng. Người dân không được dùng bữa tại nhà hàng và tới quán cà phê.

Singapore là vùng dịch lớn thứ ba khu vực với 57.576 người nhiễm, tăng 18, và 27 người chết. Phần lớn các ca nhiễm mới vẫn là người lao động nhập cư sống trong các khu ký túc xá.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) lưu ý "tỷ lệ lây nhiễm đáng báo động" trên khắp châu Âu, khu vực từng là vùng dịch chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất hồi đầu năm. Số ca mắc mới tăng 39% ở Anh trong tuần qua, 22% ở Canada, 19% ở Pháp, 11% ở Brazil, 9% ở Mỹ và 8% ở Ấn Độ.

Nhà khoa học của WHO Soumya Swaminathan cảnh báo sẽ không có đủ vaccine để thế giới trở lại cuộc sống bình thường cho đến năm 2022. Bà dự đoán yêu cầu đeo khẩu trang và giãn cách xã hội sẽ tiếp tục vào năm sau.

Mỹ nới cảnh báo đi lại với Trung Quốc Bộ Ngoại giao Mỹ nới khuyến cáo đi lại với người dân nước này đang cân nhắc đến Trung Quốc hoặc Hong Kong với lý do "tình hình được cải thiện". Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 14/9 hạ khuyến cáo đi lại từ cấp cao nhất "không đi", ban hành hồi tháng 6, xuống "cân nhắc đi". Mỹ và Trung Quốc tháng trước...