20 năm chưa nguôi nỗi đau “siêu bão” Linda

Cách đây tròn 20 năm, ngày 2.11.1997, cơn bão số 5 (tên gọi quốc tế là bão Linda) quét qua vùng biển các tỉnh Nam Bộ khiến hơn 3.000 ngư dân thiệt mạng và mất tích. Trong đó vùng biển Cà Mau là nơi chịu hậu quả nặng nề nhất. Đầu tháng 11 này, tỉnh Cà Mau sẽ tổ chức lễ tưởng niệm 20 năm đồng bào tử nạn vì bão Linda.

Dịp này, phóng viên Dân Việt đã về Cà Mau, gặp lại những “nhân chứng” sống để nghe họ chia sẻ về “ siêu bão thế kỷ” và hành trình 20 năm can trường, vượt qua mất mát, đau thương.

Cơn bão quá bất ngờ

Kênh Xáng Mới – nơi có hơn 140 người tử nạn vì bão Linda. Ảnh: H.Đ

778 người chết, 2.123 người mất tích Theo tài liệu của Ban chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai, đêm 31.10.1997, một vùng áp thấp ở khu vực Nam biển Đông (cách quần đảo Trường Sa khoảng 350km về phía Đông – Đông Nam) mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới với sức gió cấp 6, cấp 7, di chuyển theo hướng Tây. Trưa 1.11.1997, khi ở 8 độ vĩ Bắc – 111,9 độ kinh Đông, cách Côn Đảo khoảng 600km về phía Đông – Đông Nam, áp thấp nhiệt đới mạnh lên thành bão, cơn bão số 5 (Linda) với sức gió cấp 8, giật trên cấp 8.

Bão di chuyển nhanh (20km/giờ) chủ yếu theo hướng Tây và mạnh lên cấp 9, cấp 10, giật trên cấp 10. Đến 12 giờ ngày 2.11.1997 tâm bão đi qua phía Nam của Côn Đảo với sức gió cấp 10, giật cấp 11,12. Đến tối 2.11.1997, bão đi vào vùng bờ biển Cà Mau, Bạc Liêu và đổ bộ vào đất liền với sức gió mạnh nhất đạt cấp 8, cấp 9. Sáng 3.11.1997, bão đi sang vùng biển Cà Mau – Kiên Giang và đi về phía Tây vịnh Thái Lan.

Bão Linda gây thiệt hại tại 21 tỉnh, thành phố khu vực Nam Bộ làm: 778 người chết, 2.123 người mất tích, 1.232 người bị thương; 2.897 tàu bị chìm, 1.856 tàu thuyền bị hư hỏng, 316 tàu thuyền mất tích; 107.892 nhà đổ sập, 204.564 nhà bị hư hại, 1.424 phòng học bị hư hỏng, 5.727 phòng học đổ, sập; 136.334ha diện tích nuôi trồng thuỷ sản bị vỡ, ngập, 323.050ha diện tích lúa bị ngập hư hại. Thiệt hại vật chất ước tính gần 7.200 tỷ đồng.

Xã Khánh Hội, huyện U Minh là nơi chịu thiệt hại nặng nhất khi bão Linda quét qua. Tại cửa biển này, theo thống kê đã có trên 500 ngư dân tử nạn. Có những xóm ấp, có hàng chục người chết vì bão, nhiều nhất là kênh Xáng Mới, thuộc ấp 4.

Cửa biển Khánh Hội có vị trí trọng yếu, quy mô và tiềm năng đứng trong tốp đầu của tỉnh Cà Mau. Đồng thời, ngư trường Khánh Hội từng là niềm tự hào và nguồn sống của biết bao gia đình. Cũng chính vì vậy, người dân ở đây đa phần sồng nhờ biển, họ xem biển là nhà.

Nhiều người lớn tuổi tại đây kể rằng, cuộc sống nơi đây tuy vất vả nhưng khá êm đềm, và ít khi gặp phải những cơn bão lớn. Chính vì vậy, khi cơn bão Linda quét qua người dân trở tay không kịp, hầu như không có một sự chuẩn bị ứng phó nào.

Thậm chí, nhiều người đã thốt lên rằng, họ chưa từng thấy cơn bão nào kinh hoàng và kỳ lạ như Linda. Vài giờ trước khi bão áp sát đất liền, trời khá quang mây. Tuy nhiên, sau đó cơn bão với sức gió lên đến 100km/giờ và liên tục chuyển hướng đã gây thiệt hại nặng nề.

Chị Trần Thị Diệu (48 tuổi, ngụ kênh Xáng Mới, ấp 4, xã Khánh Hội), nghẹn ngào kể: “Mọi chuyện đến quá nhanh và bất ngờ, năm đó, gia đình tôi đau đớn đến cùng cực vì mất mát. Má tôi cùng lúc mất đi 3 người con trai, 2 người con rể và 2 đứa cháu ngoại, trong đó có chồng tôi”.

Chồng chị Diệu mất khi đứa con lớn mới 5 tuổi, đứa kế 3 tuổi, đứa nhỏ vừa tròn 3 tháng. Mọi người trong nhà chị ai cũng gần như điên loạn, rồi gượng dậy, tất tả theo dòng người đi khắp các cửa biển tìm xác người thân.

Đau thương chồng chất

Nhiều cư dân cửa biển Khánh Hội kể lại rằng, ngày đó, đến đây chỉ thấy đau thương bao trùm, đi từ đầu xóm đến cuối xóm chỉ nghe tiếng khóc. Mất mát quá lớn và bất ngờ khiến người ta khó chấp nhận sự thật.

Bà Trần Thị Lăng (57 tuổi, ngụ ấp 7, xã Khánh Hội), người có chồng chết trong cơn bão, kể lại: “Chồng chết, hai chiếc ghe biển cũng là công cụ mưu sinh của gia đình cũng không còn. Lúc này, một mình tôi phải lo cho 5 đứa con nhỏ dại, đứa lớn nhất mới 16 tuổi. Đau thương, mất mát tưởng đã đánh gục tôi, nhưng vì con tôi gượng đứng dậy, đi làm thuê đủ nghề kiếm sống”.

Bà Lăng bảo, đến giờ bà vẫn nhớ như in cái ngày đau thương của 20 năm về trước. Nỗi đau chồng chất nỗi đau, vừa mới nhận tin chồng mất tích, thì lại nhận tin con. Nhưng có lẽ trời còn chút thương bà nên 1 tuần sau, con bà trở về vì… người ta thông báo nhầm. “Niềm vui chưa nguôi thì thằng Húng con tôi lâm vào tình cảnh hoảng loạn, gia đình phải đưa đi điều trị tâm thần một thời gian. Có đến 5-6 năm sau đó nó không dám đi biển…” – bà Lăng nghẹn ngào kể.

Bà Lăng còn cảm thấy may mắn là các con của bà lớn lên đều ngoan, hiện đều đã lập gia đình, tuy không giàu có nhưng có cuộc sống ổn định. Và dù sau tai họa với gia đình, 4 người con trai của bà vẫn chọn biển làm ngôi nhà thứ 2.

Đối với chị Nguyễn Thị Phương (ngụ cùng ấp 7) lại là một câu chuyện đau thương khác. Khi cơn bão đến, chị chuyển dạ sinh con. Sáng hôm sau, niềm vui đón con chào đời chưa dứt thì chị hay tin chồng đã chết ngoài biển vì bão vùi dập… Đau đớn tột cùng, để khắc ghi thời điểm cay đắng ấy, chị đặt tên con là Nguyễn Bão Biển. Hoàn cảnh gia đình khó khăn, chị gửi lại con cho mẹ nuôi, rồi lên Bình Dương làm công nhân và tái giá. Bão Biển chỉ học hết lớp 7 thì nghỉ, lại ham chơi nên vô công rồi nghề, tương lai mờ mịt.

Riêng tỉnh Cà Mau, bão Linda đã làm 128 người chết, 1.164 người mất tích và 601 người bị thương. Làm sập, hư hỏng hơn 160.000 căn nhà và nhiều cơ sở vật chất khác. Tổng giá trị tài sản thiệt hại thời điểm đó là trên 2.700 tỷ đồng.

Bão tan, xác ngư dân tới tấp dạt về cửa biển Khánh Hội. Cũng ở ấp 7, có một câu chuyện tương tự trường hợp chị Nguyễn Thị Phương: Một thai phụ khác nhiều ngày trôi qua vẫn đau xót ngóng chờ nhưng không thấy tin tức gì của chồng. Rồi chị chuyển dạ. Một bé trai kháu khỉnh ra đời, chị đặt tên cho con là Trần Hận Biển. Giờ đây, tuy “Hận Biển” nhưng chàng trai ấy vẫn ở lại quê nhà, vẫn nối nghiệp bám biển như cha mình.

Ông Châu Minh Đảm – Phó Chủ tịch UBND xã Khánh Hội nói rằng: “Trước cơn bão Linda, ngư dân ít ai tin rằng vùng biển này lại có thể xảy ra bão lớn. Cũng vì vậy mà ý thức phòng tránh bão của ngư dân rất thấp. Đó cũng là một trong những nguyên nhân dẫn tới hậu quả tang thương, đau lòng mà chưa biết đến bao giờ quên được…”.

Thủ tướng gửi thư thăm hỏi, chia sẻHôm qua (30.10), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có thư gửi thân nhân các gia đình bị thiệt hại bởi thiên tai, chiến sĩ và các lực lượng phòng chống thiên tai, gửi lời thăm hỏi, chia sẻ về những mất mát do cơn bão số 5 (Linda) gây ra cách đây 20 năm.

Nội dung thư của Thủ tướng Chính phủ viết: Ngày 2.11.1997, cơn bão số 5 (Linda) rất mạnh, bất ngờ và dị thường đã đổ bộ vào ĐBSCL – vùng đất rất hiếm khi có bão. Bão đã gây thiệt hại rất nghiêm trọng về người và tài sản, đặc biệt đối với tỉnh Cà Mau. Rất nhiều ngư dân và tàu thuyền của đồng bào ta đã nằm lại nơi biển khơi. Nhà cửa và cơ sở hạ tầng bị thiệt hại nặng nề. Cả hệ thống chính trị cùng nhân dân, chiến sỹ và các lực lượng phòng, chống thiên tai đã nỗ lực ứng phó, khắc phục thiệt hại, giúp đồng bào vượt qua nỗi đau, khôi phục sản xuất và ổn định cuộc sống.

Sau hai thập kỷ, nỗi đau của các gia đình bị mất người thân vẫn còn đó. Vào ngày này, tất cả chúng ta đều xúc động và nhớ đến thời khắc đau thương đã xảy ra. Thay mặt Chính phủ, tôi gửi tới đồng bào, thân nhân các gia đình bị thiệt hại lời thăm hỏi, chia sẻ sâu sắc nhất. Đồng thời, tôi cũng ghi nhận những nỗ lực, cố gắng của chiến sĩ và lực lượng phòng, chống thiên tai.

… Với bài học đắt giá từ cơn bão Linda, tôi kêu gọi đồng bào, chiến sĩ và các lực lượng phòng, chống thiên tai cả nước, trong đó có các tỉnh ĐBSCL cần đề cao cảnh giác, sẵn sàng, chủ động ứng phó với thiên tai, hạn chế thấp nhất thiệt hại có thể xảy ra. L.S

Theo Danviet