18 tháng trong lòng Taliban

Hai nhà báo nổi tiếng của Pháp là Hervé Ghesquière và Stéphane Taponier vừa được trả tự do sau 547 ngày bị quân Taliban giam giữ.

Gia đình, bạn bè, đồng nghiệp của Ghesquière và Taponier vỡ òa niềm vui hôm 29.6 khi nhận được tin hai ông được thả ở Afghanistan. Ra đón hai nhà báo của Tập đoàn truyền thông France Télévision sáng 30.6 tại sân bay quân sự Villacoublay gần Paris, ngoài người thân còn có vợ chồng Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy và Ngoại trưởng Alain Juppé.

Ghesquière và Taponier cùng 3 người dẫn đường địa phương rơi vào tay Taliban ngày 30.12.2009 khi đang thực hiện một phóng sự tại tỉnh Kapisa cách thủ đô Kabul của Afghanistan khoảng 60 km về phía đông, theo tờ Le Monde.

23 giờ 45 phút/24 giờ

Bề ngoài hơi tiều tụy và có đôi chút vấn đề về sức khỏe nhưng cả Ghesquière lẫn Taponier đều tỏ ra vui vẻ và bình tĩnh để mô tả lại những tháng ngày bị Taliban giam giữ. Nhà báo Ghesquière kể trong cuộc họp báo đầu tiên sau khi về lại Pháp: “Chúng tôi bị nhốt 23 giờ 45 phút/24 giờ, với 2 lần đi vệ sinh vào sáng sớm và buổi chiều”. Bị nhốt trong một gian phòng vỏn vẹn 10m2, hai ông luôn tìm cách tránh rơi vào trạng thái buồn chán, tuyệt vọng. Và giải pháp duy nhất của họ là… tập thể dục. Ghesquière thường tập 45 phút mỗi ngày, còn Taponier hăng hơn, có hôm ông “huơ chân múa tay” đến 3 giờ. Đây cũng là cách để họ giải tỏa căng thẳng trong lúc chưa biết tương lai sống chết thế nào.

Ghesquière và Taponier cũng cho hay suốt 547 ngày, họ chỉ được ăn cơm và đậu đỏ. Cả hai đã dặn gia đình gạch tên hai món này ra khỏi thực đơn sắp tới… Ân huệ duy nhất mà những tay súng Taliban dành cho hai nhà báo là thỉnh thoảng được sử dụng radio. Nhờ vậy, họ mới có thể giữ niềm tin khi biết rằng ở Pháp, gia đình cùng đồng nghiệp đã thành lập hội vận động trả tự do cho mình.

Hai nhà báo kể dù điều kiện sống ở vùng đồi núi Afghanistan cực khổ trăm bề nhưng họ không bị đánh đập hay ngược đãi. Thậm chí, “thỉnh thoảng chúng tôi có những mối quan hệ khá thú vị với những kẻ bắt cóc, chẳng hạn trao đổi với họ về cuộc sống thường nhật hay quan điểm của Taliban về mối quan hệ nam nữ”, Ghesquière nói.

Hôm 29.6, hai ông được cho mặc bộ áo chùng trắng truyền thống của quân Taliban và dẫn đến chỗ hẹn với quân Pháp. Chỉ đến lúc đặt chân vào doanh trại quân đội của Pháp ở Afghanistan, cả hai mới dám tin mình đã tự do. Tại đây, các chuyên gia tình báo đã trao đổi kỹ lưỡng với Ghesquière và Taponier để ghi nhận tối đa thông tin về toán quân Taliban đã bắt cóc họ.

Stéphane Taponier (trái) và Herve Ghesquière được chào đón tại trụ sở France Télévision ở Paris hôm qua – Ảnh: AFP

Bí mật điều đình

Ghesquière và Taponier khẳng định đã rất cẩn thận trong lúc tác nghiệp chứ không “liều mạng săn tin nóng” như cáo buộc của một quan chức Pháp. Cả hai bị một người Afghanistan trong nhóm “bán đứng” cho Taliban.

Ngay sau khi vụ bắt cóc xảy ra, các nhân viên tình báo Pháp đã bắt tay tìm kiếm và liên lạc được với những kẻ bắt cóc. Để đổi lại sự tự do của Ghesquière và Taponier, Taliban đòi thả những tay súng của lực lượng này đang bị giam giữ, đồng thời trả thêm một khoản tiền chuộc. Theo truyền thông Pháp, Paris đã trả khoảng “vài trăm ngàn euro” (tờ Le Monde), thậm chí “hàng triệu euro” (Đài truyền hình BFM TV). Tuy nhiên, Ngoại trưởng Alain Juppé đã bác bỏ thông tin này.

Chính quyền Pháp vẫn chưa hé lộ thông tin gì về quá trình điều đình. Thông cáo chính thức duy nhất là từ Taliban hôm qua: “Chúng tôi đã đưa ra một số điều kiện thả 2 nhà báo với Pháp. (…) Một số chỉ huy của chúng tôi đã được trả tự do”. Theo một số nguồn tin, việc đàm phán kéo dài là do bất đồng nội bộ trong Taliban. Nhóm bắt cóc đòi thả các lãnh đạo địa phương của họ trong khi “trung ương” Taliban muốn đưa các thủ lĩnh ở một số vùng khác vào danh sách trao đổi. Ngoài ra, những phần tử Taliban bị quân đội Afghanistan và Mỹ bắt chứ không nằm trong tay quân Pháp. Không thể trông chờ vào Mỹ, trong khi Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai bị nhiều áp lực nên đến tận gần đây ông mới có thể can thiệp giúp việc trao đổi được thành công.

Từng đến Việt Nam

Hervé Ghesquière và Stéphane Taponier là những phóng viên chiến trường nổi tiếng tại Pháp. Ông Ghesquière, 48 tuổi, từng có mặt tại các mặt trận Kosovo, Bosnia, Croatia, Bắc Ireland, Rwanda, Iraq… Một trong những phóng sự do ông thực hiện tại Croatia đã được Tòa án Quốc tế về Nam Tư cũ tham khảo. Trước khi bị bắt, ông giảng dạy về báo chí tại Pháp và một số nước, trong đó có Việt Nam, theo tờ Le Figaro.

Nhà báo Taponier, 49 tuổi, cũng là “người quen” ở những điểm nóng trên thế giới như Afghanistan, Syria, Dải Gaza, Pakistan, Iraq và một số vùng giao tranh ở châu Phi.

Theo Thanh Niên