16 ca t.ử v.ong và một hội nghị nặng tính phong trào
Hội nghị gần như mang tầm quốc gia, do bộ trưởng cùng hai thứ trưởng bộ Y tế chủ trì, được kỳ vọng sẽ gợi mở nhiều vấn đề giữa lúc bệnh TCM vẫn diễn biến phức tạp và khó lường. Nhưng rốt cuộc hội nghị gây thất vọng cho không ít người tham dự.
Chỉ mới bước qua 3 tháng đầu năm 2012, nhưng bệnh tay chân miệng (TCM) đã khiến 21.295 ca mắc và cướp đi sinh mạng 16 t.rẻ e.m (tính đến ngày 25/3).
“Phải kéo giảm số t.ử v.ong đến mức thấp nhất vì t.ử v.ong t.rẻ e.m do TCM thực sự là điều nhức nhối cho cả xã hội, ngành y tế và gia đình”, bộ trưởng bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến mở đầu như thế tại hội nghị Tăng cường các biện pháp giảm t.ử v.ong do bệnh TCM tổ chức ngày 5/4 vừa qua tại TPHCM.
Bác sĩ bệnh viện đa khoa Sa Đéc đang thăm khám cho trẻ bị mắc bệnh tay chân miệng. Ảnh: Ngọc Tùng
Nghe nhau báo cáo
Hội nghị gần như mang tầm quốc gia, do bộ trưởng cùng hai thứ trưởng bộ Y tế chủ trì, được kỳ vọng sẽ gợi mở nhiều vấn đề giữa lúc bệnh TCM vẫn diễn biến phức tạp và khó lường nhưng đáng tiếc đầu tiên là toàn bộ thời gian hội nghị chỉ dành để… nghe nhau báo cáo. Song những báo cáo nghiêm túc, có tính khoa học cao không nhiều. Đơn cử là hai báo cáo của cục Y tế dự phòng và cục Quản lý khám và chữa bệnh. Ở đây, các nhà quản lý chủ yếu dông dài về những chuyện đã triển khai, từ việc ban hành các văn bản cho đến cử đoàn xuống địa phương giám sát – một công việc hết sức tự nhiên vì là nhiệm vụ bắt buộc của họ.
Thật ra hội nghị cũng có một số báo cáo chất lượng. Ví dụ như phân tích 153 ca bệnh TCM t.ử v.ong trong năm 2011 và ba tháng đầu năm 2012 do bệnh viện Nhi Đồng 1 thực hiện. Đây thật sự là một nghiên cứu khoa học có giá trị khi chỉ rõ nguyên nhân vì sao bệnh nhi mắc TCM phải t.ử v.ong một cách đ.au x.ót như: chẩn đoán nhầm của bệnh viện tuyến trước (23 ca), chuyển viện không an toàn (24 ca), bệnh nhân tự đến trong tình trạng nặng (54 ca). Từ đó đề xuất những biện pháp khắc phục.
Video đang HOT
Đã vậy, các chuyên gia của bộ vẫn chưa làm rõ tại sao dù chưa bước vào chu kỳ bùng phát hàng năm, nhưng chỉ trong ba tháng đầu năm 2012 bệnh TCM đã xuất hiện khắp ở mọi tỉnh, thành với số ca mắc gấp chín lần cùng kỳ năm trước.
Trong khi chưa lý giải được chuyện này, các nhà quản lý y tế luôn nhấn mạnh tỷ lệ mắc TCM/100.000 dân của nước ta thấp hơn nhiều so với Singapore, quốc gia phát triển nhất Đông Nam Á (23,8 so với 73,5).
Thực hư như thế nào? Tại hội nghị sơ kết công tác phòng chống bệnh TCM ở trường học TPHCM một ngày trước đó, bác sĩ Nguyễn Đắc Thọ, phó giám đốc trung tâm Y tế dự phòng TPHCM, khẳng định số ca bệnh TCM mà ngành y tế phát hiện được chỉ là “phần nổi tảng băng, còn phần không phát hiện được ngoài cộng đồng mới rất lớn”.
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, bệnh viện Nhi Đồng 1 (TPHCM) cũng thừa nhận ở các quốc gia tiên tiến người ta có hệ thống giám sát dịch bệnh cộng đồng rất chặt, vì thế số bệnh nhân của họ là “số thật”. Ngược lại, con số này ở nước ta là “số ảo” vì chỉ dựa vào bệnh nhân đến khám và nhập viện. Vậy các nhà quản lý y tế tại sao lại so sánh để “tự hào”?
Đồng thuận với báo cáo!
Thật ra mục đích lớn nhất của hội nghị lần này để các địa phương rút kinh nghiệm về t.ử v.ong TCM. Bởi theo thống kê trong 16 ca t.ử v.ong từ đầu năm đến nay, 13 ca xảy ra ở tuyến tỉnh, chỉ có 3 ca ở tuyến trung ương. Điều này đồng nghĩa với việc điều trị TCM ở tuyến trước đang gặp vấn đề và có không ít ca t.ử v.ong TCM oan uổng. Nhưng rút kinh nghiệm làm sao đạt hiệu quả cao nhất khi ban tổ chức không dành thời gian cho các đại biểu tham gia thảo luận, dù chương trình có nội dung này.
Khi đồng hồ gần điểm 12 giờ trưa, một đại diện của bộ Y tế vui vẻ gút: “Bây giờ đã gần đến giờ “nhạy cảm”. Theo luật Khám chữa bệnh thì ngoài việc lo cho bệnh nhân còn phải lo cho cả thầy thuốc, vì thế nếu không đại biểu nào có ý kiến khác với các báo cáo thì chúng ta dừng lại ở đây…”.
Tham dự nhiều hội nghị phòng chống TCM, một bác sĩ từ xa đến than thở: “Lại thêm một hội nghị do bộ Y tế tổ chức mang tính phong trào, quá lãng phí thời gian và công sức. Tại sao các đại biểu bỏ công sức đến dự mà ban tổ chức không dành cho họ cả một ngày để vừa nghe báo cáo, vừa thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm với nhau…? Tôi không biết mình thu hoạch được bao nhiêu điều có ích từ hội nghị lần này”.
Theo Phan Sơn
Sài Gòn tiếp thị
Phòng chống tay-chân-miệng: Y tế “đ.ánh xuôi”, giáo dục “thổi ngược”
Trong khi ngành Y tế ra sức tuyên truyền vận động cộng đồng tham gia phòng chống dịch tay chân miệng mỗi ngày một "nóng" thì nhiều trường mầm non trên địa bàn thành phố đang thực hiện theo kiểu đối phó thậm chí giấu ca bệnh không báo cáo.
Theo thống kê của Sở Y tế TPHCM, tính từ đầu năm đến nay trên địa bàn đã có 1.836 trẻ mắc bệnh tay chân miệng (TCM) trong đó có 2 ca t.ử v.ong. Hiện loại bệnh này đã xuất hiện ở gần 70% phường xã, tập trung chủ yếu tại các quận huyện vùng ven như Thủ Đức, Bình Chánh, Hóc Môn, quận 12... Tuy nhiên, những con số nói trên mới chỉ là bề nổi của tảng băng chìm bởi số ca mắc bệnh không được đưa đến bệnh viện hoặc chưa được khai báo, thống kê còn nhiều trong cộng đồng.
Ông Lê Mạnh Hùng, Phó phòng Nghiệp vụ y, Sở Y tế cho biết: "Bệnh TCM đang tấn công chủ yếu vào đối tượng trẻ dưới 5 t.uổi, trong đó số trẻ đi học mắc bệnh có xu hướng tăng cao. Đây là điều đáng cảnh báo bởi nếu không ngăn chặn được nguồn lây bệnh thì số ca mắc TCM sẽ tăng theo cấp số nhân" nhưng trên thực tế việc phòng chống, giám sát bệnh TCM của ngành giáo dục mầm non đang mang tính đối phó.
Tại buổi làm việc giữa ngành Y tế và ngành Giáo dục trong công tác phòng chống bệnh TCM (ngày 4/4), nhiều hạn chế đã được vạch ra. Cụ thể, trong thời gian từ ngày 10/2 - 23/3 Trung tâm Y tế Dự phòng thành phố đã tiến hành kiểm tra, giám sát bệnh TCM tại 10 trường mầm non trên địa bàn, đã phát hiện 41 trường hợp trẻ mắc bệnh tại 16 lớp học, nhiều trường có "chùm bệnh" như trường mầm non 19/5 (quận 7) có 5 ca bệnh trong 4 lớp trường mầm non Bông Sen (Q. 8) có 5 ca bệnh trong 3 lớp mầm non Sơn Ca (quận 5) có 5 ca bệnh trong một lớp...
Khảo sát về kiến thức phòng chống bệnh tay chân miệng trên Dantri.com.vn cho thấy, sự hiểu biết về bệnh này khá tốt. Cụ thể:
- 75% (33.510 vote) tin rằng rửa tay và khử khuẩn đồ dùng, đồ chơi sạch sẽ sẽ giúp phòng bệnh.
- 8% (3.700 vote) cho rằng nên cho trẻ hạn chế tiếp xúc với nhau để ngăn ngừa sự lây lan bệnh tay chân miệng trong cộng đồng.
- 17% cho rằng chẳng có cách nào thực sự hiệu quả.
Công tác phòng chống dịch càng trở nên khó khăn khi nhiều giáo viên chủ nhiệm lớp không nắm được cách phòng bệnh. Biện minh cho vấn đề này, nhiều trường lấy lý do giáo viên được tập huấn đã lâu nên quên, hoặc giáo viên mới nhận về trường nên chưa qua tập huấn. Trong khi ngành Y tế "bỏng cổ" kêu gọi tăng cường rửa tay bằng xà phòng và vệ sinh khử khuẩn hàng ngày nơi các bé học tập và vui chơi thì nhiều trường "bỏ ngoài tai" với lý do thiếu hóa chất khử khuẩn hoặc "xà phòng rửa tay bị đ.ánh cắp"...
Nhưng nguy hiểm hơn cả là hiện tượng các trường giấu ca bệnh không báo cáo cho ngành y tế để khoanh vùng xử lý dịch. Phân tích của bác sĩ Nguyễn Đắc Thọ, Phó giám đốc Trung tâm Y tế Dự phòng, chỉ ra: "Nếu báo cáo ca bệnh, nhà trường sẽ buộc phải đóng cửa lớp học để xử lý dịch, vấn đề này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến việc dạy và học của nhà trường, chưa kể đến tâm lý hoang mang của phụ huynh và học sinh".
Thiếu đồng bộ trong công tác phòng chống khiến bệnh TCM khó kiểm soát
Nhiều khó khăn khác nhà trường đang phải đối mặt đó là tình trạng học sinh mắc bệnh nhưng vẫn được phụ huynh đưa đến trường vì nhiều lý do khác nhau như "con tôi không mắc bệnh TCM", "Bệnh nhẹ không sao"... hoặc không báo cáo mà vẫn âm thầm gửi con để đi làm. Trong khi đó, nhiều giáo viên không nhận biết được những biểu hiện của bệnh khiến nguy cơ lây nhiễm TCM trong môi trường học đường tăng cao.
Trước vấn đề này, bà Nguyễn Thị Minh Nguyệt, Phó phòng Giáo dục và Đào tạo quận 3, quận vừa có một trẻ t.ử v.ong tại trường Mần non 9, cho biết: "Nhiệm vụ của ngành giáo dục là việc dạy và học, nhưng thời gian vừa qua chúng tôi đã phải gánh thêm cả việc phòng chống dịch bệnh. Giáo viên phải tăng ca để làm những công việc ngoài trách nhiệm của mình nhưng không được hưởng bất kỳ khoản trợ cấp nào, trong khi nhân viên ngành y tế tham gia phòng chống dịch thì lại được hưởng.... Việc thanh kiểm tra liên tục của ngành y tế sau khi có ca bệnh xảy ra trên địa bàn đã ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý của giáo viên và học sinh".
Công tác phòng chống TCM của ngành Y tế đang vấp phải lực cản lớn khi đối mặt với những cuộc tranh luận nảy lửa của ngành giáo dục về vấn đề song song giữa "quyền lợi và nghĩa vụ". Trước vấn đề này, ông Nguyễn Tấn Bỉnh, Phó giám đốc Sở Y tế, đề nghị Trung tâm y tế, Phòng giáo dục tại các quận huyện cần sớm có đề xuất lên UBND các cấp để xin thêm kinh phí phục vụ cho công tác phòng chống dịch.
Vân Sơn
Theo Dân trí
Xác định nguồn lây bệnh Tay chân miệng Số trẻ 3-5 t.uổi đi học mắc bệnh tay chân miệng là 11,5% trong tổng số trẻ mắc bệnh. Ngoài ra, trong hai ca t.ử v.ong của TP.HCM từ đầu năm đến nay có một trẻ là học sinh một trường mầm non (Q.3). Tại TP.HCM, trong tháng 1 không có trường học nào có từ hai trẻ mắc bệnh tay chân miệng...