1,5 triệu người chết mỗi năm vì ô nhiễm không khí

Trí Đỗ20:08 29/11/2024

Theo AFP dẫn nghiên cứu trên tạp chí y khoa The Lancet ngày 28.11, khoảng 1,53 triệu ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu có liên quan ô nhiễm không khí từ cháy rừng.

Nhóm nghiên cứu đã xem xét dữ liệu sẵn có về các vụ hỏa hoạn, bao gồm những đám cháy trong tự nhiên và theo kế hoạch như đốt có kiểm soát trên đất nông nghiệp.

Cháy rừng ở New York (Mỹ) ngày 13.11. ẢNH: AFP

Theo nghiên cứu, hơn 90% số ca tử vong nêu trên xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình, trong đó khu vực châu Phi cận Sahara chiếm gần 40%. Số ca tử vong được dự báo sẽ tăng trong những năm tới vì biến đổi khí hậu. Các tác giả kêu gọi hành động khẩn cấp, đồng thời cần hỗ trợ nhiều hơn về tài chính và công nghệ cho những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Điểm nóng về ô nhiễm không khí: Vì sao Nam Á?

Tình trạng ô nhiễm 'mãn tính' tại châu Á và cái giá đắt về sức khỏe

Tiếp xúc với ô nhiễm không khí từ khi còn nhỏ có thể làm tăng nguy cơ suy yếu sức khỏe, dẫn đến đột quỵ và ung thư.

Tuy nhiên, nhiều quốc gia tại châu Á vẫn chưa đạt được mục tiêu về không khí sạch.

Khói mù ô nhiễm bao phủ dày đặc tại New Delhi, Ấn Độ. Ảnh: ANI/TTXVN

Kênh DW (Đức) đưa tin, 100 thành phố ô nhiễm nhất thế giới đều nằm ở châu Á. Hiện nay, ô nhiễm không khí nghiêm trọng vẫn tiếp diễn trên khắp Nam Á. Vào tháng 11 này, cư dân của các thành phố lớn của Ấn Độ, bao gồm thủ đô New Delhi, và một số khu vực của Pakistan được khuyến cáo nên ở trong nhà. Nhiều trường học, công trình xây dựng ngoài trời đã phải tạm đóng cửa do ô nhiễm.

Trong khi đó, người dân có nguy cơ tiếp xúc với không khí ô nhiễm ở mọi nơi, từ những người đi bộ, người điều khiển xe mắc kẹt trong tắc đường giờ cao điểm hay ở vùng nông thôn phụ thuộc vào đốt củi để sưởi ấm.

Tuy nhiên, đối với nhiều người dân ở những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trên thế giới, việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa để tránh không khí kém chất lượng lại là bài toán khó.

Nguyên nhân gây ô nhiễm

New Delhi, với 20 triệu dân, đứng đầu danh sách những thành phố ô nhiễm nhất thế giới, phải chịu đựng chất lượng không khí nguy hiểm từ tháng 10 đến nay do hoạt động đốt rơm rạ sau vụ thu hoạch, ô nhiễm từ phương tiện giao thông...

Theo kênh Aljazeera, chất lượng không khí kém ở Nam Á thường là do khí thải công nghiệp, đốt rác thải nông nghiệp và hỏa táng. Việc đốt nhiên liệu rắn để nấu ăn và sưởi ấm, đặc biệt là trong những tháng nhiệt độ thấp, làm tăng thêm ô nhiễm không khí.

Ô nhiễm không khí đôi khi không có giới hạn về biên giới, trong mùa đốt rơm rạ sau thu hoạch, khói từ Ấn Độ, Nepal và Pakistan có thể tràn sang Bangladesh.

Smog là từ ghép của "smoke" (khói) và "fog" (sương mù). Hiện tượng này hình thành khi các chất gây ô nhiễm ở mặt đất, như các hạt vật chất nhỏ, sulfate, nitrate và các hóa chất độc hại khác kết hợp với sương mù dưới ánh nắng Mặt trời.

Trong khói là các hạt vi mô hình thành từ các phản ứng hóa học giữa những chất chúng ta đã đốt. Các hạt này được chia theo kích cỡ. Ví dụ, PM10 là hạt có kích thước 2,5-10 micromet, PM2.5 cho các hạt có kích thước 2,5 micromet trở xuống và PM0.1 cho các hạt siêu mịn có kích thước nhỏ hơn 100 nanomet. Do kích thước siêu nhỏ nên khi con người hít phải các hạt hóa chất này, chúng có thể dễ dàng được hấp thụ vào máu, từ đó gây ra tác hại lâu dài.

Ảnh hưởng của smog và ô nhiễm không khí đối với sức khỏe

Khói mù ô nhiễm bao phủ dày đặc tại New Delhi, Ấn Độ. Ảnh: ANI/TTXVN

Từ lâu, việc hít phải các hạt vật chất và không khí ô nhiễm được coi có liên quan đến sức khỏe kém và một loạt các bệnh tật, rối loạn. Tiếp xúc trong thời gian ngắn có thể làm trầm trọng thêm các bệnh cấp tính như hen suyễn cũng như vấn đề về hô hấp, đồng thời gây suy yếu chức năng phổi. Tiếp xúc về lâu dài có thể phát sinh các bệnh mãn tính, bao gồm ung thư, đột quỵ, bệnh tim... Điều này có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, nhưng trẻ em và những người trên 65 tuổi đặc biệt dễ bị tổn thương.

Vào tháng 5/2024, một nghiên cứu về các khu vực phát thải thấp ở Đức phát hiện ra rằng trẻ em tiếp xúc với không khí sạch từ khi thụ thai đến năm đầu đời sẽ phải dùng ít thuốc hơn trong giai đoạn từ 0 đến 5 tuổi, so với những trẻ sống ở môi trường ô nhiễm.

Nhiều nghiên cứu trước đây cũng chỉ ra rằng trẻ em tiếp xúc với ô nhiễm trong thời gian đầu đời có kết quả học tập kém hơn ở trường, đạt điểm kiểm tra thấp hơn và có thu nhập trung bình thấp hơn khi trưởng thành.

Biện pháp xử lý có thể áp dụng

DW cho biết hầu như không có biện pháp hiệu quả để bảo vệ bản thân khỏi khói bụi, ngoài việc tránh xa khói bụi càng nhiều càng tốt. Tại một số thành phố ô nhiễm cao như New Delhi (Ấn Độ) và Lahore (Pakistan), chính quyền địa phương đã ban hành hạn chế đối với các hoạt động ngoài trời. Các thành phố dễ bị smog và ô nhiễm không khí cao cũng có thể khuyên người dân sử dụng thiết bị lọc không khí.

IQAir - một tổ chức giám sát không khí của Thụy Sĩ - đề xuất các chính phủ cần đầu tư mạnh hơn vào sáng kiến năng lượng tái tạo, cải thiện cơ sở hạ tầng và cấm tập quán đốt nông nghiệp.

New Delhi đã cấm các phương tiện cũ vào năm 2018, dẫn đến giảm 35% số lượng ô tô trên đường. Tuy nhiên, vào tháng 11/2023, một dự án hợp tác giữa chính quyền New Delhi và Viện Công nghệ Kanpur cho kết quả là khí thải của các phương tiện vẫn là nhân tố chính dẫn đến ô nhiễm không khí trong thành phố.

Iran tính di dời thủ đô: Bước ngoặt hay thử thách lớn? Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian đang thúc đẩy kế hoạch di dời thủ đô khỏi Tehran. Mặc dù đây là sáng kiến đầy tham vọng, nhưng việc triển khai không hề dễ dàng do chi phí khổng lồ, sự phản đối từ dư luận và những thách thức trong xây dựng cơ sở hạ tầng mới. Quang cảnh đường phố tại Tehran, Iran,...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Thực hư tin Campuchia điều binh sĩ tới biên giới với Thái Lan sau vụ đối đầu08:43

Sự cố chấn động điền kinh: VĐV bị đối thủ vụt gậy vào đầu, nghi vỡ hộp sọ02:05

Xung đột Nga - Ukraine trước bước ngoặt08:59

Vụ trộm bồn cầu làm bằng 98 kg vàng: nghi phạm ra tay trong 5 phút09:08

Báo Mỹ: Ông Trump "khó chịu" vì trang phục của ông Zelensky01:28

Ông Trump khen ông Zelensky dũng cảm, không cam kết hỗ trợ lực lượng châu Âu tại Ukraine08:00

Phát sốt đoạn phim ông Trump, ông Netanyahu nhâm nhi cocktail ở bãi biển Gaza08:01

Không chỉ Mỹ, Pháp cũng đàm phán về khoáng sản quan trọng với Ukraine09:14

Xe mất thắng lao xuống rãnh ven đường, ít nhất 18 người thiệt mạng tại Thái Lan01:07

Chi tiết màn tranh cãi "đốt nóng" cuộc gặp giữa ông Trump và ông Zelensky01:38

Ông Tập Cận Bình nói kinh tế Trung Quốc đang đối mặt nhiều thách thức08:09

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Ai Cập và Saudi Arabia thảo luận về Gaza, Syria

08:26:41 11/03/2025

Hai bên đã bàn về những nỗ lực thúc đẩy hòa bình trong khu vực và đảm bảo cung cấp đầy đủ và an toàn viện trợ nhân đạo khẩn cấp cho vùng lãnh thổ ven Địa Trung Hải của Palestine mà không gặp trở ngại.

Tấn công mạng quy mô lớn nhằm vào nền tảng truyền thông xã hội X

08:21:07 11/03/2025

Bên cạnh đó, ông Musk cũng cho rằng một cuộc tấn công mạng như vậy sẽ đòi hỏi nguồn lực khổng lồ và đưa ra giả thuyết đây là hành động của một quốc gia hoặc một nhóm lớn có tổ chức.

Khu tự trị người Kurd chấp thuận sáp nhập vào chính quyền Syria

08:18:52 11/03/2025

Thông báo nhấn mạnh thỏa thuận này là lời khẳng định rằng cộng đồng người Kurd là một bộ phận không thể tách rời của đất nước Syria, với các quyền công dân được quy định trong Hiến pháp nước này.

Bốn trụ cột của quốc phòng của châu Âu và cuộc đua với thời gian

07:49:50 11/03/2025

Nhưng đã quá lâu, châu Âu bỏ bê việc phòng thủ của chính mình. Khi Mỹ có dấu hiệu thu hẹp cam kết an ninh, châu Âu đứng trước thách thức lớn trong việc bảo vệ thành quả và xây dựng một mặt trận thống nhất, mạnh mẽ.

Gìn giữ và phát triển nghề làm ô giấy tại Lào

07:37:24 11/03/2025

Việc phát triển các sản phẩm hàng hóa thủ công mỹ nghệ không chỉ là thế mạnh ở Lào, mà còn tạo ra giá trị gia tăng và có sức cạnh tranh trong khu vực cũng như quốc tế.

Các bên phát biểu gì trước đàm phán Kiev - Washington tại Saudi Arabia?

07:31:17 11/03/2025

Trong khi đó, về phía Mỹ thành phần các quan chức tham dự được nhận định là gồm: Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Trung Đông Steve Witkoff, Ngoại trưởng Marco Rubio và Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz.

Ukraine tấn công nhà máy lọc dầu chuyên cấp nhiên liệu cho chiến đấu cơ và oanh tạc cơ Nga

07:28:35 11/03/2025

Một nhà máy lọc dầu tại tỉnh Samara, nơi sản xuất nhiên liệu cho các máy bay chiến đấu và máy bay ném bom của Nga, đã bị UAV của tình báo quân sự Ukraine tấn công trong đêm.

Nga thừa nhận chặng đường khôi phục quan hệ với Mỹ còn nhiều khó khăn

05:50:00 11/03/2025

Phát biểu tại buổi họp báo, ông Peskov cho biết Nga và Mỹ đang ở giai đoạn đầu của quá trình khôi phục quan hệ song phương, thừa nhận con đường phía trước sẽ rất dài và khó khăn .

Vườn thú 'nguy hiểm nhất' Nhật Bản sắp đóng cửa

05:44:06 11/03/2025

Theo chính quyền thành phố Sapporo, vì toàn bộ khuôn viên của vườn thú North Safari Sapporo nằm trong khu vực kiểm soát đô thị hóa nên cần phải xin phép trước để xây dựng các công trình như cơ sở nuôi động vật.

Trung Quốc đưa môn AI vào trường tiểu học và trung học cơ sở

05:43:36 11/03/2025

Các trường phải đáp ứng được tối thiểu 8 giờ giáo dục AI mỗi năm và có thể tổ chức các khóa học độc lập hoặc tích hợp chúng vào chương trình giảng dạy hiện tại như các lớp công nghệ thông tin và khoa học.

Iran tham vấn với Nga, Trung Quốc về chương trình hạt nhân

04:24:12 11/03/2025

Một ngày sau, Iran cho biết sẽ cân nhắc thảo luận với Mỹ về vấn đề hạt nhân nếu các cuộc đàm phán chỉ giới hạn trong phạm vi về quan ngại liên quan đến việc quân sự hóa.