1001 thắc mắc: Vì sao có ốc đảo giữa sa mạc mênh mông cát?

Trên sa mạc đầy cát, khô khốc bỗng xuất hiện ốc đảo xanh ngắt với thảm thực vật đa dạng. Tại sao lại có cây xanh, hồ nước , dù những nơi đó rất ít mưa?

Ốc đảo vốn là vùng đất biệt lập có thực vật trên sa mạc, thường hiện diện xung quanh một mạch nước hay nguồn nước. Ốc đảo là nơi ngụ cư của muông thú và con người nếu diện tích đủ rộng.

Ốc đảo giữ vị trí cực kỳ quan trọng đối với các tuyến đường đi lại và buôn bán ở các vùng sa mạc. Các đoàn lữ khách hay hành hương đều phải đi ngang qua các ốc đảo để được bổ sung nước uống và thực phẩm.

Do đó, việc kiểm soát các ốc đảo về chính trị hay quân sự trong nhiều trường hợp sẽ đồng nghĩa với việc nắm quyền kinh doanh tại một tuyến đường đặc biệt, chẳng hạn như các ốc đảo Awjila, Ghadames, và Kufra ở nước Libya đã nhiều lúc đóng vai trò sống còn đối với giao thương Bắc-Nam và Đông-Tây của Sa mạc Sahara .

Đa số các ốc đảo đều dựa vào núi cao, hướng ra sa mạc. Vào mùa đông, băng tuyết đọng lại trên đỉnh núi. Đến mùa hè, băng tan ra, chảy thành sông.

Do địa thế dốc nên nước chảy xiết, mang theo bùn đất, thậm chí cả các tảng đá lớn từ trên núi. Nhưng khi đến cửa sông, địa thế đột nhiên bằng phẳng, bùn đất lắng đọng lại hai bên bờ, tích tụ dần thành những khu vực đất đai màu mỡ.

Đa số các dòng nước không đủ mạnh để chảy ra biển, mà chỉ chảy một đoạn rồi thấm vào đất cát thành các mạch nước ngầm . Ở hai vùng bờ sông, gần các mạch nước ngầm, cây cối mọc xanh tươi. Đó chính là các ốc đảo.

Những ốc đảo vô cùng ấn tượng trên thế giới

Công viên quốc gia Lenóis Maranhenses (Brazil)

Là công viên quốc gia từ tháng Sáu, 1981, Lenóis Maranhenses nằm cách thành phố São Lúis 260km. Toàn bộ vẻ đẹp nguyên sơ này rộng đến 1550km2. Ở vị trí ngay bên ngoài lưu vực sông Amazon, mặc dù công viên có lượng mưa dồi dào vào thời điểm đầu năm nhưng lại không có sự phát triển của hệ thực vật.

Khu công viên đặc trưng bởi những cồn cát rộng lớn, trắng xóa, với những hồ nước ngọt rải rác khắp nơi. Các đầm phá này giữ được nước nhờ vào một lớp đá không thấm dày đặc nằm ngay bên dưới cát.

2. Wadi Bani Khalid (Oman)

Nằm cách Muscat, Oman khoảng 203 km, Wadi Bani Khalid là thung lũng nổi tiếng nhất ở khu vực Sharqiyah, nơi có nhiều ốc đảo và các hồ nước tuyệt đẹp. Một đặc điểm của các ốc đảo này là chúng được bao quanh bởi rất nhiều cây xanh. Khu vực này cũng có rất nhiều hang động kì thú, trong đó có cả động ngầm Kahf Magal dưới lòng đất. Khi đến đây, du khách sẽ ngạc nhiên trước những thành tạo đá đầy màu sắc rực rỡ từ màu đỏ của quặng sắt đến màu xanh của oxít đồng.

3. Chebika (Tunisia)

Chebika là một ốc đảo núi cổ kỳ lạ được tìm thấy trong Tozeur Governorate của miền Tây Tunisia. Nó nằm dưới chân dãy núi Djebel el Negueb, và do điều kiện tiếp xúc liên tục với mặt trời, ốc đảo này được gọi với cái tên là Lâu đài của Mặt trời. Chebika là một địa điểm rất quan trọng về mặt lịch sử, nó không chỉ là một tiền đồn La Mã từ năm 30 trước công nguyên đến năm 640 sau công nguyên, mà nó còn là nơi ẩn náu tránh núi lửa cho người Berber. Chebika còn nổi tiếng với các fan hâm mộ điện ảnh. Nó là bối cảnh cho nhiều cảnh quay của bộ phim ” Bệnh nhân người Anh” và ” Chiến tranh giữa các vì sao” phần 4.

4. Ein Gedi (Israel)

Nằm trên biên giới phía đông của sa mạc Judean , bờ vịnh của biển Chết, Ein Gedi là một trong những viên ngọc quý của Israel và là một trong những ốc đảo đẹp nhất thế giới. Trải dài 14km2, Ein Gedi là nhà của rất nhiều động vật hoang dã như dê và báo sa mạc.

Từ quan điểm khảo cổ học, lịch sử của Ein Gedi có từ thời đồ đá mới. Các nhà khảo cổ đã tìm thấy rất nhiều đồ gốm, mũi tên, dụng cụ đá lửa nằm bên trong hang Mikyeh. Đây cũng là một khu vực tôn giáo lớn, nó được coi là nơi mà David đã che giấu vua Saul “trên những tả đá dốc nhất, nơi chỉ những con dê mới leo lên được”.

5. Hồ Bán Nguyệt (Trung Quốc)

Nằm 6km về phía nam của Dunhuang, tỉnh Cam Túc, Trung Quốc là một hồ có hình bán nguyệt, với diện tích 5,5km2, trong ốc đảo Yueyanquan. Cả hồ và sa mạc quanh nó đều là điểm thăm quan nổi tiếng của khu vực.

Năm 1960, độ sâu tối đa của hồ được ghi nhận ở mức 7,5m. Nhưng đến những năm 1990, nó đã thu hẹp xuống còn 1,3m, với độ sâu trung bình chỉ còn 0,9m. Lo ngại về vẻ đẹp này sẽ bị chìm sâu vào lớp cát, chính quyền Trung Quốc đã có những chính sách hỗ trợ và kể từ đó, chiều sâu và quy mô của hồ đã tăng lên từng năm.

6. Huacachina (Peru)

Huacachina là một ngôi làng nhỏ ở phía tây nam của Peru bao quanh bởi những cồn cát hùng vĩ. Ngôi làng được xây dựng xung quanh một ốc đảo nhỏ nhưng đẹp ngoạn mục. Nằm cách Lima năm giờ về phía nam, ngôi làng này có dân số khoảng 100 người nhưng lại là một điểm đến du lịch phổ biến, thu hút hàng chục ngàn khách mỗi năm. Vào những năm 1980, dòng nước bỗng ngừng chảy vào ốc đảo, đe dọa sự tồn tại của đầm. Tuy nhiên, đến năm 2015, nước bắt đầu được bơm vào đầm phá từ một trang trại gần đó, nâng mực nước lên hơn 3 mét

7. Ubari Oasis (Libya)

Ubari Oasis là một thị trấn ốc đảo tuyệt đẹp thuộc vùng Fezzan của sa mạc Sahara ở phía tây nam Libya. Nó có dân số khoảng 35.000 người, nằm trong một trong những vùng khô nhất và nóng nhất hành tinh, với nhiệt độ cao trung bình thường vượt quá 40C trong thời gian từ tháng 6 đến tháng 9.

Ốc đảo có rất ít mưa và đôi khi nó còn không có mưa trong suốt cả một thập kỷ. Nước ở đây không thích hợp để tắm hoặc uống. Tuy nhiên, vị trí độc đáo của nó cùng thực vật xung quanh khiến nơi đây là một ốc đảo đẹp như tranh vẽ, gợi nhớ đến những câu truyện cổ trong Đêm Ả rập.