1001 thắc mắc: Loài cá nào chỉ mất 20 ngày để chuyển giới từ cái thành đực?

Cá bàng chài cái khi chuyển giới thành con đực hormone nữ tắt trong 1 – 2 ngày, mọc tinh hoàn và sẵn sàng giao phối với cá cái khác.

Nhà nghiên cứu Erica Todd ở Đại học Otago, New Zealand, và cộng sự thu thập một số con cá bàng chài đầu xanh đực tại vài địa điểm ở rạn san hô ngoài đảo Key Largo ở Florida để thúc đẩy cá cái chuyển giới. Sau đó, họ bắt những con cá cái đang chuyển giới và xem xét những gì diễn ra bên trong cơ thể chúng.

Các nhà nghiên cứu phát hiện việc mất con đực khiến một số con cái căng thẳng. Chúng trở nên hung dữ hơn và bắt đầu thể hiện hành vi tán tỉnh thường thấy ở con đực. Ở những cá thể nổi trội trong đàn, gene gắn liền với hormone nữ tắt trong 1 – 2 ngày, màu sắc của chúng bắt đầu thay đổi. Thông thường, cá cái có màu vàng hoặc nâu trong khi cá đực có màu xanh lá cây và xanh dương.

Cùng lúc, mô sản sinh trứng trong buồng trứng của cá bàng chài đầu xanh cái bắt đầu thu nhỏ và bị thế chỗ bởi mô sản sinh tinh trùng. Chỉ sau 8 – 10 ngày, buồng trứng ở cá trưởng thành biến đổi thành tinh hoàn, con cá có thể giao phối với cá cái khác và sinh sản.

Sau 20 ngày, con cá có đủ màu sắc của cá đực và quá trình chuyển giới hoàn tất. “Cá bàng chài đầu xanh gây ấn tượng về tốc độ. Những loài khác mất thời gian lâu hơn”, Todd nhận xét.

Khoảng 500 loài cá có thể chuyển giới. Phổ biến nhất là cá cái chuyển giới thành cá đực nhưng ở một số loài như cá hề, con đực có thể chuyển giới thành con cái. Ít nhất một loài là cá diều hâu ở phía nam Nhật Bản, con cái không chỉ có khả năng chuyển giới thành con đực mà còn quay trở lại giới tính ban đầu được nếu cần.

Loài động vật ăn thịt

Họ Cá bàng chài (danh pháp khoa học: Labridae) là một họ cá biển với nhiều loài có màu sặc sỡ. Họ này lớn và đa dạng, với khoảng 500 loài trong 60 chi.

Chúng nói chung là các loài cá nhỏ, chủ yếu dài không quá 20 cm, mặc dù loài lớn nhất, cá mó đầu gù, có thể dài tới 2,5 m. Chúng là các loài động vật ăn thịt có hiệu quả, tìm kiếm các nguồn thức ăn chủ yếu là các động vật không xương sống nhỏ. Nhiều loài cá bàng chài nhỏ bơi theo các đàn cá lớn hơn để kiếm ăn, bắt các động vật không xương sống bị chúng làm náo động.

Các loài cá bàng chài có miệng có thể kéo dài ra được, thường với các răng quai hàm tách biệt thò ra ngoài. Nhiều loài có thể dễ dàng nhận biết nhờ các môi dày của chúng, với phần mé trong gập nếp một cách kỳ dị, một nét đặc biệt mà nhờ đó chúng có tên gọi khoa học là “cá môi”.

Những loại cá có khả năng chuyển đổi giới tính

Cá hề (clownfish) có cơ thể màu da cam với ba vạch màu trắng. Chúng là động vật lưỡng tính với khả năng sinh sản giống cả con đực và con cái, theo Mother Nature Network. Tuy nhiên, cá hề không sản xuất trứng và tinh trùng cùng lúc. Chúng sinh ra với một giới tính nhưng có thể chuyển sang giới tính khác nếu cần thiết.

Cá hawkfish sống thành đàn nhưng chỉ có duy nhất một con cá đực đồng thời cũng là con cá lớn nhất trong đàn. Khi con cá đực chết hoặc mất tích, một trong số các con cá cái sẽ biến đổi thành con đực để thay thế vị trí đó.

Những con cá vược đực sống trên nhiều con sông trên khắp nước Mỹ có những bộ phận cơ thể giống con cái. Ví dụ, các nghiên cứu cho thấy khoảng 70 – 90% số lượng cá vược đực ở khu vực đông nam nước Mỹ bây giờ là động vật lưỡng tính. Chúng có tế bào trứng chưa trưởng thành phát triển trong tinh hoàn.

Trong khi hầu hết các loài cá chình moray được sinh ra là con đực hoặc con cái và duy trì giới tính này cho đến hết đời, tuy nhiên có một số ít là loài lưỡng tính. Ví dụ, loài cá chình moray ruy băng (ribbon moray) trong hình ở trên có thể chuyển đổi từ đực sang cái.

ĐỖ HỢP (T/H)