10 thời điểm then chốt trong cuộc xung đột Israel – Hamas
Trong hơn 15 tháng, cuộc xung đột giữa Israel và Hamas đã xảy ra hàng loạt biến cố lớn không chỉ ở Dải Gaza mà còn trên cả khu vực.
Cảnh đổ nát ở Dải Gaza sau hơn 15 tháng xung đột. ẢNH: REUTERS
Sau khi nhóm chiến binh Hamas thực hiện cuộc tấ.n côn.g vào Israel hôm 7.10.2023 khiến khoảng 1.200 người thiệ.t mạn.g và bắt giữ hơn 250 con tin, Israel đã phát động một chiến dịch quân sự tàn khốc ở Dải Gaza để đáp trả.
Chiến dịch trên không và trên bộ đã khiến ít nhất 46.707 người thiệ.t mạn.g, theo AFP dẫn số liệu từ cơ quan y tế tại vùng lãnh thổ do Hamas điều hành, được Liên Hiệp Quốc coi là đáng tin cậy.
Dưới đây là những thời điểm then chốt trong hơn 15 tháng qua:
10 thời điểm then chốt trong cuộc xung đột Hamas-Israel
Hamas tấ.n côn.g
Rạng sáng ngày 7.10.2023, hàng trăm chiến binh Hamas bất ngờ thâm nhập sang Israel. Họ giế.t dân thường trên đường phố, trong nhà và tại một lễ hội âm nhạc, cũng như tấ.n côn.g quân đội trong các căn cứ quân sự.
Hamas bắt giữ 251 con tin và đưa họ trở về Gaza. Hiện tại vẫn còn 94 người bị giam giữ ở đó, bao gồm 34 người mà quân đội Israel cho rằng đã chế.t. Cuộc tấ.n côn.g khiến hơn 1.200 người thiệ.t mạn.g, đa số là dân thường.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu thề sẽ tiê.u diệ.t Hamas, tổ chức bị Mỹ, Liên minh châu Âu và Israel coi là khủn.g b.ố.
Israel tấ.n côn.g trên bộ
Israel bắt đầu né.m bo.m và bao vây Gaza. Vào ngày 13.10.2023, họ kêu gọi dân thường ở phía bắc Gaza di chuyển về phía nam. Theo Liên Hiệp Quốc, phần lớn người dân Gaza đã phải di dời trong suốt cuộc xung đột.
Vào ngày 27.10.2023, Israel phát động một cuộc tấ.n côn.g trên bộ.
Theo cơ quan y tế tại Gaza, chiến dịch của Israel đã khiến ít nhất 46.707 người thiệ.t mạn.g và 109.731 người bị thương, đa số là dân thường.
Đình chiến và trao đổi tù nhân
Vào ngày 24.11.2023, lệnh ngừng bắ.n kéo dài một tuần giữa Israel và Hamas có hiệu lực. Hamas thả 105 con tin để đổi lấy 240 người Palestine bị giam giữ trong các nhà tù của Israel.
Khi xung đột tiếp diễn, Israel mở rộng hoạt động của mình vào phía nam Gaza.
Giẫm đạp chế.t người
Vào ngày 29.2.2024, lực lượng Israel đã n.ổ sún.g vào người dân ở phía bắc Gaza, những người đang lao về phía đoàn xe tải chở thực phẩm cứu trợ, khiến 120 người thiệ.t mạn.g và hàng trăm người khác bị thương.
Từ đầu tháng 3.2024, một số quốc gia, bao gồm cả Mỹ, đã thả hàng cứu trợ xuống Gaza, nơi mà Liên Hợp Quốc cho biết đang phải đối mặt với nạn đói.
Vào ngày 1.4.2024, nhóm 7 nhân viên cứu trợ từ tổ chức từ thiện World Central Kitchen của Mỹ thiệ.t mạn.g trong một cuộc không kích của Israel, mà quân đội Israel sau đó cho biết là một “sai lầm bi thảm”.
Iran tấ.n côn.g Israel
Vào ngày 13.4.2024, Iran tấ.n côn.g Israel bằng máy bay không người lái (UAV) và tên lửa để trả đũa cho cuộc tấ.n côn.g chết người vào ngày 1.4.2024 vào lãnh sự quán Damascus (Syria) của Iran mà nước này đổ lỗi cho Israel.
Vào ngày 20.7, Israel né.m bo.m cảng Hodeida của Yemen, sau một cuộc tấ.n côn.g bằng UAV vào Tel Aviv của lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn. Houthi đã tấ.n côn.g tàu thuyền ở biển Đỏ và vịnh Aden kể từ tháng 11.2023 để bày tỏ tinh thần đoàn kết với Gaza.
Lãnh đạo chính trị Hamas thiệ.t mạn.g
Tại biên giới Israel-Li Băng, các cuộc đấu sún.g diễn ra gần như hàng ngày kể từ tháng 10.2023 giữa quân đội Israel và lực lượng Hezbollah của Li Băng.
Israel trả đũa bằng một số cuộc tấ.n côn.g, bao gồm một cuộc tấ.n côn.g giết chế.t ông Fuad Shukr, một chỉ huy cấp cao của Hezbollah.
Vào ngày 31.7.2024, nhà lãnh đạo chính trị Hamas Ismail Haniyeh đã thiệ.t mạn.g trong một cuộc tấ.n côn.g ở Iran. Israel nhận trách nhiệm nhiều tháng sau đó.
Bạo lực lan vào Li Băng
Vào ngày 17 và 18.9.2024, hàng trăm máy nhắn tin và bộ đàm do Hezbollah sử dụng phát nổ trong một chiến dịch của Israel. Theo chính quyền Li Băng, sự việc khiến 39 người thiệ.t mạn.g và hàng ngàn người bị thương.
Israel tăng cường chiến dịch không kích ở Li Băng và vào ngày 27.9.2024 đã giế.t chế.t thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah tại một vùng ngoại ô của Beirut.
Hình ảnh cố thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh (phải), cố thủ lĩnh Hezbollah Sayyed Hassan Nasrallah (trái) vào dịp 5 năm ngày mất của tướng Iran Qassem Soleimani tại Iran hôm 2.1. ẢNH: REUTERS
Vài ngày sau, Israel phát động một cuộc tấ.n côn.g trên bộ ở miền nam Li Băng nhằm vào các thành trì của Hezbollah, trong khi tiến hành né.m bo.m dữ dội trên khắp đất nước.
Đến ngày 1.10.2024, Iran phóng 200 tên lửa vào Israel để đáp trả vụ á.m sá.t 2 nhân vật Nasrallah và Haniyeh.
Thủ lĩnh mới của Hamas thiệ.t mạn.g
Vào ngày 16.10.2024, thủ lĩnh mới của Hamas là ông Yahya Sinwar, bị Israel cáo buộc là chủ mưu vụ tấ.n côn.g ngày 7.10.2023, thiệ.t mạn.g trong một chiến dịch của Israel ở miền nam Gaza.
Mười ngày sau đó, Israel tiến hành các cuộc không kích vào các mục tiêu quân sự ở Iran để đáp trả vụ tấ.n côn.g bằng tên lửa ngày 1.10.2024.
Đến ngày 21.11.2024, Tòa án Hình sự Quốc tế đã ban hành lệnh bắt giữ đối với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant, cũng như chỉ huy quân sự của Hamas là Mohammed Deif.
Ngừng bắ.n ở Li Băng
Một lệnh ngừng bắ.n có hiệu lực vào ngày 27.11.2024, sau 2 tháng xung đột dữ dội giữa Israel và Hezbollah. Hơn 4.000 người thiệ.t mạn.g ở phía Li Băng kể từ tháng 10.2023, theo Bộ Y tế Li Băng.
Lệnh ngừng bắ.n mong manh này đã bị vi phạm nhiều lần khi cả 2 đổ lỗi cho nhau.
Kể từ khi Tổng thống Syria Bashar al-Assad bị lật đổ vào tháng 12.2024, Israel đã tiến hành hàng trăm cuộc không kích vào các địa điểm quân sự của Syria, mà họ cho là để ngăn chặn vũ khí của nước này rơi vào tay chính phủ lâm thời.
Israel cũng đã kiểm soát vùng đệm do LHQ tuần tra ở Cao nguyên Golan.
Từ cuối năm 2024, lực lượng Houthi ở Yemen đã tăng cường các cuộc tấ.n côn.g bằng tên lửa và UAV vào Israel, quốc gia này đã đáp trả bằng các cuộc tấ.n côn.g mới vào Yemen.
Lệnh ngừng bắ.n mới
Sau nhiều ngày nỗ lực ngoại giao căng thẳng tại Doha (Qatar), phía Qatar ngày 15.1 cho hay Israel và Hamas đã đạt được thỏa thuận ngừng bắ.n tại Gaza có hiệu lực từ ngày 19.1 và thỏa thuận trao đổi con tin với tù nhân, trong một động thái được các nhà lãnh đạo thế giới hoan nghênh.
Bài học cho Israel từ những sai lầm trong các cuộc tấ.n côn.g trên bộ trước đây ở Liban
Không có trận chiến nào giống với trận chiến nào, ngay cả khi hai bên tham chiến trên cùng một địa hình.
Nhưng các bên vẫn có thể gặp phải những thách thức tương tự như họ đã từng đối mặt.
Khói bốc lên sau cuộc tấ.n côn.g của Israel tại Marjeyoun, Liban, ngày 23/9/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Theo trang The Guardian (Anh), chỉ huy quân sự cấp cao nhất của Israel đã tuyên bố với các binh sĩ nước này rằng các cuộc không kích sẽ tiếp tục diễn ra bên trong Liban, khi quân đội Israel chuẩn bị cho một chiến dịch trên bộ có thể xảy ra. Giới quan sát nhận định nếu lực lượng của Israel vượt qua biên giới phía bắc, họ có thể sẽ phải đối mặt với những trở ngại mà họ đã từng gặp phải trước đây.
Khi xe tăng Israel tiến vào miền Nam Liban năm 2006, họ đã gặp phải một đối thủ đã thay đổi đáng kể, kể từ khi Tel Aviv rút khỏi Liban sáu năm trước đó.
Chỉ trong thời gian ngắn đó, phong trào Hezbollah đã tổ chức và phát triển năng lực mạnh mẽ. Trong khu vực biên giới cằn cỗi được bao quanh bởi những dãy núi đá dốc, các đường hầm chiến đấu đã được chuẩn bị. Những chiến thuật và vũ khí mới cũng được điều chỉnh để gây khó khăn cho lực lượng Israel khi họ tiến vào.
Xe tăng thường dễ bị tên lửa chống tăng bắ.n trúng. Các binh sĩ của Hezbollah và nhóm đồng minh của họ là phong trào Amal đã bắ.n sún.g cối vào các đơn vị bộ binh Israel đang tiến quân, khi họ tìm đường vượt qua các lùm cây và những cánh đồng thuố.c l.á bát ngát.
Đối với những người chứng kiến cuộc chiến ở cự ly gần, thì đây là một bài học kinh nghiệm đắt giá.
Trong cuộc chiến năm 2006 - cũng như cuộc chiến hiện tại - máy bay phản lực và thiết bị bay không người lái của Israel đã kiểm soát không phận, tấ.n côn.g cơ sở hạ tầng và các vị trí của Hezbollah mà không gặp phải sự kháng cự nào. Các tàu chiến của Israel hàng ngày đã pháo kích bờ biển, đ.e dọ.a tuyến đường cao tốc ven biển chính. Nhưng khi đến gần biên giới, cuộc giao tranh lại là một bức tranh rất khác.
Cảnh đổ nát sau một vụ tấ.n côn.g tên lửa tại Kibbutz Saar, miền bắc Israel, ngày 25/9/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Trong cuộc trao đổi với các binh sĩ hôm 25/9, Tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), Trung tướng Herzi Halevi, dường như thừa nhận thực tế rằng bất kỳ cuộc tấ.n côn.g trên bộ nào, nếu được lệnh, cũng sẽ rất khó khăn và bị phản đối.
"Chúng ta đang chuẩn bị tiến hành một cuộc diễn tập, nghĩa là quân đội của các bạn, quân đội cơ động của các bạn, sẽ tiến vào lãnh thổ của kẻ thù, tiến vào các ngôi làng mà Hezbollah đã chuẩn bị làm tiề.n đồn quân sự lớn, với cơ sở hạ tầng ngầm, điểm tập kết và bệ phóng vào lãnh thổ của chúng ta để tấ.n côn.g người dân Israel", ông Halevi nói với các binh sĩ của IDF.
Ông cho biết thêm rằng trong cuộc tiến công vào những khu vực đó bằng vũ lực, cuộc chạm trán với các tay sún.g Hezbollah, các binh sĩ của Israel cần cho kẻ thù thấy thế nào là đối mặt với một lực lượng chuyên nghiệp, có kỹ năng cao và giàu kinh nghiệm chiến đấu.
"Bạn sẽ tiến vào mạnh mẽ hơn nhiều và có nhiều kinh nghiệm hơn họ. Bạn sẽ tiến vào, tiê.u diệ.t kẻ thù ở đó và phá hủy cơ sở hạ tầng của họ một cách quyết đoán", ông kêu gọi.
Phóng viên Peter Beaumont của trang The Guardian nhận định thực tế là bất kỳ chiến dịch trên bộ nào cũng sẽ là một nỗ lực phức tạp hơn nhiều so với các cuộc tấ.n côn.g do tình báo chỉ huy, mà Israel đã tiến hành trong vụ nổ loạt thiết bị liên lạc và các cuộc không kích sau đó.
Trong cuộc chiến năm 2006, những thất bại, bài học kinh nghiệm của Tel Aviv đều đã được nêu ra trong Ủy ban Winograd - Cơ quan điều tra chính thức về cuộc chiến của Israel chống lại Hezbollah ở Liban vào thời điểm đó. Những thất bại đó có một phần trách nhiệm của các nhã lãnh đạo thời chiến thiếu kinh nghiệm của Israel khi đó - gồm Tổng tham mưu trưởng Dan Halutz, cựu phi công chiến đấu đã phải vật lộn để điều phối các hoạt động trên bộ, cùng cựu Thủ tướng Ehud Olmert và Bộ trưởng Quốc phòng khi đó là Amir Peretz.
Năm 2016, một thập kỷ sau cuộc chiến, phóng viên quân sự của Haaretz Amos Harel đã viết: "Các sư đoàn IDF đã di chuyển xung quanh một cách vô định. Trong khi đó, chính phủ và quân đội không có khả năng xác định cuộc điều động nào sẽ giành được thế thượng phong".
Và trong khi IDF đã cải thiện hệ thống giáp để phòng thủ tốt hơn trước các vũ khí chống tăng di động và chuẩn bị cho cuộc chiến ở Liban, thì vẫn chưa rõ liệu cuộc tấ.n côn.g trên bộ của Israel có thể tránh được những cạm bẫy tương tự hay không. Hoặc liệu mục tiêu của họ có thực tế hơn không.
Hơn nữa, Hezbollah ở thời điểm hiện tại đã được trang bị vũ khí tốt hơn nhiều so với năm 2006. Các tay sún.g của họ đã có nhiều kinh nghiệm chiến đấu hơn sau nhiều năm chiến đấu ở Syria, nhưng Israel dường như đang rơi vào cùng một cái bẫy khái niệm là hiểu sai bản chất của phong trào này.
Trong khi cuộc tấ.n côn.g máy nhắn tin và các cuộc không kích của Israel đã thành công trong việc "loại bỏ" loạt lãnh đạo, chỉ huy của Hezbollah, thì bản chất của phong trào này với tư cách là một lực lượng của Liban, cuối cùng vẫn còn nguyên vẹn.
Về bản chất, Hezbollah vẫn là một lực lượng rải rác tại địa phương, phân bổ khắp các thành phố, làng mạc và vùng nông thôn với nhiệm vụ duy nhất và được hiểu rõ - chống lại quân đội Israel.
Hezbollah đã phải trải qua những thời khắc "bất ngờ và kinh hoàng" trong các cuộc tấ.n côn.g máy nhắn tin và bộ đàm, cùng các cuộc không kích sau đó. Trong khi đó, Israel cũng có những thách thức phải đối mặt. Những thách thức này không chỉ là sự quá tải về năng lực quân sự, mà còn là sự kiệt quệ ngày càng tăng trong xã hội Israel sau một năm chiến tranh.
Nhiều đơn vị của Israel chiến đấu ở Gaza đã được điều động về phía bắc. Một cuộc khủng hoảng sâu sắc hơn ở Bờ Tây cũng đang làm cạn kiệt nguồn lực của Tel Aviv khi cuộc xung đột ở Gaza vẫn chưa có dấu hiệu chấm dứt.
Hệ thống phòng không Israel đán.h chặn các tên lửa phóng từ Liban ngày 25/9/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Lực lượng Phòng vệ Israel từ lâu luôn tự hào về khả năng chiến đấu trên nhiều mặt trận, nhưng chiến dịch kéo dài và ảm đạm chống lại Hamas vẫn chưa hoàn thành và không có kế hoạch rõ ràng hàng ngày. Chiến dịch đó cũng đã chứng minh những thiếu sót trong tư duy quân sự của Israel, đặc biệt là quan niệm cho rằng chiến tranh cơ động có thể đán.h bại các tác nhân phi nhà nước - đôi khi hành động giống như các lực lượng thông thường, nhưng cũng có thể chuyển thành cuộc chiến không theo quy ước.
Israel từng tấ.n côn.g Liban quy mô lớn vào năm 1978 và 1982, bao vây phía tây thủ đô Beirut để đán.h bật Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) của Yasser Arafat. Họ kiểm soát miền Nam Liban từ năm 1982 đến năm 1985, và hoàn toàn rút quân khỏi Liban năm 2000. Vào năm 2006, một cuộc chiến tranh khác đã nổ ra giữa lực lượng Hezbollah và Israel. Cuộc chiến kéo dài một tháng trước khi hai bên chấp nhận đình chiến theo nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
Và nếu lịch sử có thể để lại cho chúng ta những bài học đắt giá, thì bất kỳ chiến dịch tấ.n côn.g trên bộ nào cũng có nhiều khả năng không đạt được mục tiêu.
Israel đưa ra các điều kiện mới cho thỏa thuận ngừng bắ.n ở Gaza Trích dẫn các nguồn tin, hãng tin Reuters cho biết Israel có ý định thay đổi kế hoạch thỏa thuận ngừng bắ.n với phong trào Hamas của Palestine. Cảnh đổ nát sau cuộc không kích của Israel xuống Gaza. Ảnh: THX/TTXVN Theo nguồn tin, tại các cuộc đàm phán tổ chức tại Cairo vào đầu tháng 7, giới chức Israel đã áp đặt...