10 máy bay cảnh báo sớm hàng đầu thế giới

Máy bay cảnh báo sớm đóng vai trò quan trọng trong lực lượng không quân nhiều quốc gia. Dưới đây là danh sách 10 loại AWACS có số lượng nhiều nhất được trang Flightglobal thống kê.

1. Northrop Grumman E-2 Hawkeye – 96 chiếc đang hoạt động

Là loại máy bay cảnh báo sớm có số lượng lớn nhất đang hoạt động, E-2 Hawkeye hiện đang có trong biên chế không quân nhiều nước và vùng lãnh thổ như Ai Cập, Nhật Bản và Đài Loan, cũng như trên tàu sân bay của Pháp và Mỹ.

Tổng cộng có 96 chiếc đang hoạt động trong khi Hải quân Mỹ còn ít nhất 36 chiếc E-2D chuẩn bị được chuyển giao. Phiên bản mới này mở rộng khả năng phục vụ như là nền tảng quản lý tác chiến đường không.

2. Boeing E-3 Sentry AWACS – 63 chiếc đang hoạt động

Cụm từ AWACS (Airborne Warning And Control System) của chiếc E-3 Sentry đã trở thành từ phổ biến để mô tả các loại máy bay thực hiện nhiệm vụ cảnh báo và chỉ huy đường không.

Với chảo radar (có thể chứa radar Northrop APY-1/2) đặc trưng trên thân, chiếc Sentry hiện đang được sử dụng trong Không quân Mỹ (31 chiếc) và một số quốc gia như Pháp, Saudi Arabia và Anh (với tổng cộng 15 chiếc). Lực lượng AWACS đa quốc gia của NATO cũng có 17 máy bay loại này.

3. Ilyushin Il-76/Beriev A-50 – 29 chiếc đang hoạt động

Số liệu từ MiliCAS cho biết Không quân Nga hiện đang vận hành phi đội 21 máy bay cảnh báo sớm A-50 Beriev dựa trên khung thân vận tải cơ Il-76.

Ấn Độ hiện có 3 chiếc loại này cùng với 2 chiếc đang được đặt hàng. Trung Quốc cũng sử dụng khung thân Il-76 cho hệ thống của riêng mình, đặt tên là KJ-2000 và sở hữu phi đội gồm 5 chiếc.

4. Kamov Ka-31 – 26 chiếc đang hoạt động

Máy bay cảnh báo sớm triển khai trên hạm hoặc đất liền Ka-31 mang một radar xoay dưới bụng, cho phép quét khu vực xung quanh biên đội tàu mặt nước của mình nhằm cảnh báo sớm các mối đe dọa đường không và trên biển.

Mẫu trực thăng này chỉ được sử dụng trong Hải quân Ấn Độ (14 chiếc), Nga (3 chiếc) và Trung Quốc (9 chiếc).

5. Saab Erieye – 20 chiếc đang hoạt động

Vị trí thứ 5 là hệ thống và radar được phát triển bởi Thụy Điển, có thể điều chỉnh để lắp đặt trên 3 khung thân máy bay khác nhau.

Stockholm lần đầu tiên phát triển Erieye cho việc lắp đặt lên máy bay cánh quạt Saab 340 cho Không quân Thụy Điển. Nó còn đồng thời được lắp trên khung thân Embraer ERJ-145 và Saab 2000.

Có tổng cộng 20 máy bay cảnh báo sớm loại này đang hoạt động trong Không quân Thụy Điển, Brazil, Hy Lạp, Mexico, Pakistan, Thái Lan và UAE. Một loại ăng ten tương tự cũng đồng thời được phát triển độc lập bởi Ấn Độ và được lắp trên khung máy bay ERJ-145.

6. Boeing 737 – 13 chiếc đang hoạt động

Máy bay cảnh báo sớm dựa trên khung thân Boeing 737 có thể dễ dàng phân biệt với phiên bản chở khách thông thường nhờ radar Northrop Grumman MESA.

Australia hiện sở hữu phi đội lớn nhất gồm 6 chiếc, 1 chiếc đã thực hiện nhiệm vụ liên tục 16 giờ trong chiến dịch Operation Okra nhằm hỗ trợ hoạt động chống tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng do Mỹ dẫn đầu tại Iraq và Syria.

Hàn Quốc đã nhận 4 chiếc, Thổ Nhĩ Kỳ nhận 3 chiếc và Qatar đang có ý định mua 3 chiếc Boeing 737 AWACS.

7. Shaanxi Y-8 – 13 chiếc đang hoạt động

Với cùng số lượng như mẫu máy bay cảnh báo sớm dựa trên khung thân Boeing 737, phiên bản AWACS của máy bay Shaanxi Y-8 của Trung Quốc được định danh là KJ-200.

Không quân Trung Quốc đang sở hữu 7 chiếc còn hải quân là 3 chiếc. Không quân Pakistan đã nhận 3 chiếc và đặt mua thêm 4 chiếc, họ định danh là ZDK-03.

8. Westland Sea King/Sikorsky S-61 – 12 chiếc đang hoạt động

Có biệt danh “Baggers” vì phần hộp chứa radar Thales Searchwater 200, hệ thống cảnh báo và chỉ huy đường không Sea King 7 của Hải quân Hoàng gia Anh cung cấp khả năng cảnh báo sớm trên không trong khi triển khai từ tàu chiến.

Nó cũng đồng thời được triển khai rộng rãi với vai trò giám sát trên đất liền khi triển khai đến Afghanistan từ cuối năm ngoái, 10 chiếc máy bay loại này sẽ bị loại biên kể từ năm sau đến 2018.

Bộ quốc phòng Anh đã lựa chọn hệ thống thay thế có tên gọi Crowsnest trên 10 chiếc Agusta Westland AW101 Merlin HM2 săn ngầm. Hiện tại, Hải quân Tây Ban Nha vẫn đang vận hành 2 chiếc trực thăng cảnh báo sớm S-61.

9. Elta Systems CAEW – 6 chiếc đang hoạt động

Israel và Singapore hiện đang vận hành tổng cộng 6 chiếc máy bay chuẩn CAEW được chuyển đổi bởi công ty Israel Aerospace Industries’ Elta Systems từ loại máy bay phản lực Gulfstream G550. Italia cũng chuẩn bị nhận 2 chiếc loại này.

Hiếm hơn nữa là hệ thống Phalcon do IAI phát triển được tích hợp lên hệ thống cảnh báo sớm trên khung thân Boeing 707. Các nguyên mẫu này hiện có trong biên chế Không quân Israel và Chile.

10. Boeing E-767 – 4 chiếc đang hoạt động

Kinh nghiệm từ quá trình phát triển E-3 Sentry đã dẫn đến việc Boeing phát triển một hệ thống tương tự đặt trên khung thân Boeing 767 mới hơn. Nhật Bản là quốc gia duy nhất mua và vận hành cả 4 chiếc E-767 cùng với số lượng tương tự các máy bay tiếp dầu trên không KC-767.

Theo Trí Thức Trẻ