10 điều bạn chưa biết về cầu Quỷ ở Đức

Phan Hằng07:26 31/01/2021

Cầu Quỷ là một trong những công trình kiến trúc ấn tượng và xứng tầm kỳ quan thế giới.

Đức là một đất nước xinh đẹp đầy bí ẩn và hấp dẫn. Một trong những điểm tham quan ngoạn mục nhất chính là cầu Quỷ. Đây không phải là một công trình bình thường mà là một tác phẩm nghệ thuật, xứng tầm kỳ quan thiên nhiên thế giới và đằng sau nó có rất nhiều sự thật đáng kinh ngạc.

1. Cầu Quỷ được đưa vào hoạt động năm 1860

Năm 1860, một người đàn ông có tên là Friedrich Hermann Rotschke, sống ở Kromlau, rất yêu thiên nhiên và muốn tạo ra một cây cầu bất chấp luật lệ. Công trình hoàn toàn bằng thủ công này được thực hiện bởi những người giỏi nhất vào thời điểm đó. Ước tính, cầu Quỷ đã 160 năm tuổi và chưa có dấu hiệu hư hại.

2. Tên chính thức là Rakotsbrucke

Mặc dù mọi người gọi nó là cầu Quỷ, nhưng tên chính thức của nó ở Đức là Rakotsbrucke. Không rõ tên cụ thể này xuất phát từ đâu, vì “brucke” có nghĩa là cây cầu, nhưng “rakots” không có bản dịch. Mọi người nghĩ rằng, nó sẽ được gọi là Teufelbrucke, vì theo nghĩa đen “ teufel” là tên của ma quỷ trong tiếng Đức.

3. Được gọi là cầu Quỷ vì người ta nói do Quỷ Satan xây

Trước đây, người ta cho rằng, bất cứ thứ gì trái với quy luật tự nhiên đều do Quỷ Satan làm ra. Nhiều giả thuyết cho rằng, các kiến trúc sư đã giao ước với ma quỷ, sau đó sẽ lấy linh hồn người đầu tiên bước qua cây cầu.

Có những người nói rằng, họ vượt qua ma quỷ bằng cách đưa một con chó đi cùng băng qua cầu. Hay như một số người tin rằng, nếu chèo thuyền bên dưới cầu sẽ được ban cho sức mạnh, hoặc nhìn sang một bên sẽ thấy được khuôn mặt của ma quỷ.

4. Sự phản chiếu tạo ra một vòng tròn hoàn hảo

Lý do tại sao cây cầu này lại có được sự chú ý như vậy là nó tạo thành một hình tròn hoàn hảo với hình ảnh phản chiếu trong nước. Nếu đến thăm, bạn sẽ không thể rời mắt khỏi khung cảnh ngoạn mục khi chiêm ngưỡng kiệt tác trước mắt mình. Thiên nhiên xung quanh cây cầu này càng làm tăng thêm sự hấp dẫn, khiến bạn không muốn rời khỏi nơi này.

5. Cầu Quỷ có thể tìm thấy ở nhiều quốc gia khác

Đức không phải là quốc gia duy nhất biết đến những cây Quỷ. Có một số quốc gia châu Âu khác có phiên bản riêng của cây cầu này. Có một số cây cầu tương tự ở Anh và Ý, nhưng không có nơi nào thu được lượng người theo dõi lớn như cây cầu này ở Đức.

6. Có 49 cây cầu Quỷ khác

Có rất nhiều cầu Quỷ được xây dựng ở các quốc gia khác trên thế giới.

7. Có thể nhìn nhưng không chạm được vào cầu Quỷ

Tất cả mọi người đều muốn đi bộ qua cây cầu, nhưng thật không may, nó không còn mở cửa cho phép công chúng qua lại. Nguyên nhân là chính quyền muốn bảo tồn cho các thế hệ sau và họ cũng đang cải tạo lại cây cầu.

Video đang HOT

8. Nên đến thăm cầu Quỷ vào mùa thu

Khi cây cầu được mở cửa trở lại, bạn nên cân nhắc đến thăm nó vào mùa thu, vì vẻ đẹp của nơi này rất ngoạn mục. Mùa thu khiến lá cây đổi màu, kết hợp với sương khói ở đây, tạo ra ảo ảnh rất đẹp. Nếu đến gần, bạn sẽ nhìn thấy bóng nó hiện trên mặt nước như một bức tranh.

9. Nằm ở công viên Kromlau

Friedrich Hermann Rotschke không chỉ xây dựng một cây cầu, mà ông xây dựng cả một công viên. Đây là lý do tại sao nơi đặt cây cầu được gọi là công viên Kromlau, ở Saxony, Đức.

Nếu bạn là người yêu thích thực vật, đừng bỏ qua công viên nơi có những cây đỗ quyên, hoa tulip nở rộ rất đẹp. Đây cũng là nơi có rất nhiều đám cưới được tổ chức.

10. Cầu Quỷ kết hợp giữa thiên nhiên và kiến trúc Gothic

Cầu Quỷ được xây dựng theo phong cách kiến trúc Gothic, chủ yếu bao gồm đá bazan. Những tảng đá này được cố định bằng các thanh xà bằng gỗ, mất 10 năm để hoàn thành công trình này và mong cuối thành quả trông gần như hòa vào thiên nhiên.

Cầu đường sắt, kỳ quan thế giới trên cao

Một trong những con đường chủ đạo xưa nay của thế giới cho phép chở người, hàng hóa đi lại khắp nơi là đường sắt.

Không chỉ thấy ở trên mặt đất, nơi địa hình bằng phẳng, nó còn băng qua các hẻm núi, vực sâu, sông biển, và để đỡ cho con đường cứng cáp, an toàn, liên tục, tới được điểm như ý, bắt buộc phải có những cây cầu đặc biệt, gọi là cầu đường sắt, với cấu tạo, hình thức và chức năng rất độc đáo, lạ mắt.

Cầu đường sắt ở trên cao là những kỳ quan của hôm nay và mai sau.

Để làm được cầu đường sắt, cần có khá nhiều nguyên liệu và kỹ thuật cầu kỳ. Về nguyên liệu, thường có gỗ, đá, bê tông và sắt. Ở châu Á, châu Âu, cầu thường được xây bằng đá và bê tông, nhưng tại châu Mỹ và một số nơi thuộc châu Phi lại từ gỗ hoặc thép. Song tựu trung, đều có các loại sau: cầu giàn khung, cầu đúc hẫng, cầu trụ đỡ (trestle), cầu vòm cuốn, cầu đòn xà, cầu treo võng và cầu dây văng. Chúng có thể tồn tại độc lập hoặc kết hợp lẫn nhau.

Cầu giàn khung là một cầu đường sắt rất giản dị, song lại có mặt ở mọi nơi. Công trình được dựng từ những khung thép rắn với những thanh thẳng dài, dạng nén hoặc căng, bắt hình tam giác, giúp phân tán trọng lượng.

Chúng đã xuất hiện từ những năm 1840 và phát triển thành nhiều kiểu như kiểu Bollman và kiểu Fink. Hai kiểu này rất thích hợp để neo đậu qua những khoảng trống vừa phải của đồi núi, cùng những chiếc xe lửa thế hệ đầu tiên khá nhẹ và chạy chậm.

Tuy nhiên, nếu xe chạy nhanh thì cầu sẽ rất rung lắc nên cuối thế kỷ 19 đã không được dùng nữa và thay bằng các kiểu như Schwedler, Pegram, Kellogg, Whipple, Lenticular... và đến nay là Warren, Petit và Pratt, nhờ sự đơn giản, dễ chế tạo và bảo dưỡng. Có khá nhiều ví dụ về cầu giàn khung nổi tiếng, mà đơn cử là cầu Jiujiang Yangtze (Trung Quốc), một cầu đường sắt - đường bộ phức hợp, có dàn chữ V liên tục dài nhất thế giới tới 1.314m.

Cầu Jiujiang Yangtze (Trung Quốc).

Gần giống cầu giàn khung, nhưng không phụ thuộc nhiều vào hai chân cầu ở đôi bờ nữa, mà dồn cả vào đoạn giữa sông là cầu đúc hẫng. Công trình có thành phần chính là những mút chìa, cấu kiện chỉ được giữ một đầu, còn đầu kia cho nhô ra ngoài theo chiều ngang. Nó cũng chứa các xà dầm (đối với cầu nhỏ) và khung giàn lớn hoặc hộp sắt, bê tông dự ứng lực nếu cầu đại.

Vào cuối thế kỷ 19 mới có loại cầu này, đáp ứng nhu cầu sàn dài hơn so với trước, khi bắc qua các con sông hoặc vực rộng, và một công trình có thể bằng hai cây cầu chập lại ở giữa.

Cầu High ở Kentucky (Mỹ).

Tiền thân của nó là những cây cầu có các khớp nối ở nhịp trung tâm, chẳng hạn như cầu Hassfurt trên sông Main (Đức) năm 1866 hay cầu High ở Kentucky (Mỹ) năm 1877. Cầu Hassfurt chỉ có sải trung tâm dài 38m, song đã là đáng kể lúc ấy, và chỉ sau đó 24 năm đã có một cây cầu khác vượt bậc với sải giữa lên tới 520m là cầu Firth of Forth Scotland. Tuy nhiên, danh hiệu này giờ đã thuộc về cầu Ponte de Quebec của Canada, với 549m trên tổng chiều dài 987m.

Sau khi thực hiện cầu vắt ngang sông rộng, người ta tiếp tục một loại cầu mới xuyên qua vực thẳm với kỹ thuật dùng các trụ đỡ, giá đỡ liên tiếp là cầu trụ đỡ. Nó không có những sải dài, mà chỉ gồm các sải ngắn, được đỡ bởi hàng loạt các trụ sắt, gỗ/bê tông. Ngày xưa, nguyên liệu chỉ có gỗ nên họ dùng rất nhiều gỗ, cưa xẻ tạo nên các cột, giá hùng vĩ, một lúc tới hàng trăm cây cột.

Cầu Goat Canyon ở California (Mỹ).

Nhưng đến thế kỷ 20, phần lớn đã được thép hóa và bê tông hóa nên số trụ đã ít hơn. Loại cầu này giống với cầu cạn, tức viaduct, có nhiều vòm cuốn (nhịp vong) để đỡ đường ray, song linh hoạt hơn vì không đúc khối mà cách rời, với mỗi trụ có từ 3 đến 5 cột cách quãng, nếu cầu nhỏ thì từ 4m đến 5m, còn cầu lớn từ 15m đến 30m.

Một cây cầu gỗ lớn nhất hiện nay là cầu Goat Canyon ở California (Mỹ), dài 229m, cao 61m. Cầu sắt thép hoành tráng nhất là cầu Lethbridge Viaduct tại Alberta (Canada), dài 1.623m, cao 96m, bằng 12.436 tấn thép, 328.000 đinh tán cùng 29.000 lít sơn.

Đã ra đời từ thời La Mã, với những nhịp cong cánh cung, cầu vòm cuốn, cũng gọi nhịp cuốn, là một loại cầu đẹp nhất trái đất, nhìn từ đâu cũng hấp dẫn vì cứ như một cái cổng bước vào thiên đàng, và càng ấn tượng hơn khi đó là một cầu đường sắt, ngày nào cũng thấy tàu kéo còi, nhả khói nghi ngút trên cao.

Cầu Ella ở Sri Lanka.

Nói chung, nó có thể được xây rất đa dạng từ đá, gạch, xi măng, sắt thép, song luôn nèn chặt và có một hay nhiều vòm cung, cá biệt như cầu Ella ở Sri Lanka 9 nhịp, phân tán trọng lượng. Do như đúc nên với cầu thép, người ta phải xử lý việc dãn nở của thép bằng các khớp co dãn, đảm bảo cầu sẽ không bị nứt gãy.

Cầu Dom Luiz ở Oporto (Bồ Đào Nha).

Cầu Maria Pia (Porto, Bồ Đào Nha).

Cầu Hellgate (New York, Mỹ).

Đến cuối thế kỷ 19, cầu sắt thép đã phổ biến khắp châu Âu, mà lôi cuốn nhất, đạt kỷ lục cầu vòm cuốn có nhịp dài nhất thế giới là cầu Dom Luiz ở Oporto (Bồ Đào Nha) với nhịp chính lên tới 172m, cầu Maria Pia (Porto, Bồ Đào Nha) 160m và cầu Garabit Viaduct (St. Flour, Pháp) 165m.

Danh hiệu này được giữ tới năm 1915, khi cầu Hellgate (New York, Mỹ) xuất hiện với một sải tới 298m. Tuy nhiên, đến nay công trình dài nhất lại là cầu Chenab (Kashmir, Ấn Độ), dài 467m/1.315m và cao 359m.

Cầu Chenab (Kashmir, Ấn Độ).

Lâu đời nhất, có lẽ từ thời thượng cổ là cầu đòn xà hay xà dầm, một kiến trúc rất mộc mạc giống như một cái cây đổ và cắt ngang dòng nước cho người bước qua. Một công trình được ghi chép sớm nhất là Pons Sublicius, một cây cầu thời La Mã, ở trên sông Tiber vào thế kỷ 7 trước Công nguyên. Thế nhưng, ngoài phần xà, cầu xà dầm cũng còn phải cần thêm một số trợ lực khác, thì mới đi lại an toàn được, và đặc biệt là các chân cầu để đỡ lấy thanh đòn phía trên, và cho trọng lượng dồn hết lên chân, mà hôm nay là các cột trụ bằng bê tông dự ứng lực đóng vào lòng sông.

Loại cột này bắt đầu xuất hiện vào năm 1950, khi Pháp và Đức thử nghiệm làm các sải cầu dài chịu tải trọng lớn. Muốn cầu vững chắc, dầm cầu phải rất cứng rắn, chịu nén, co giãn, và nếu bằng thép thì thường có 3 dạng: hộp, chữ I và chữ L. Vì sự thanh nhã nên có khá nhiều cầu xà dầm ở cả năm châu, mà kỳ vĩ nhất phải kể tới là cầu Grand Tianjin ở Trung Quốc, với chiều dài 48,1km chỉ để mang ray và cho một tuyến đường sắt siêu tốc Bắc Kinh - Thượng Hải vượt biển.

Không chỉ nằm gối đầu lên các trụ cột, nhiều cây cầu còn được treo móc cố định hoặc lủng lẳng trên cao, thuộc về cầu treo móc, dây võng. Để có nó, người ta phải xây hai cái cột lớn hoặc tháp sắt, bê tông cốt thép và từ đó nối những dây cáp, ròng xuống đỡ lấy thân cầu, tức mặt sàn, khi ấy cũng có những hàng dây thẳng đứng, kết nối với nhiều sợi cáp nói trên, để tạo nên sự ràng buộc chắc chắn cho cầu và giúp đường đi thăng bằng.

Với những cây cầu nhỏ, dùng cáp nhỏ, thép mỏng vẫn có cảm giác chòng chành-chao đảo, song nếu là cầu lớn, cáp đại từ 30cm đến 60cm hoặc hơn, lại đổ bê tông trên mặt đường thì độ rung rất thấp. Ngoài việc bị treo cao, đa số cầu dây võng còn tọa lạc trên những địa hình chót vót như trên các hẻm núi - thung lũng, để từ núi này băng qua núi kia ngoạn mục. Mới đầu, nó chỉ được xây để làm các con đường tắt, nhưng cách sông, cách núi phục vụ đi lại và du lịch trong vùng, nhưng dần dần đã vươn xa, vượt biển và xuyên lục địa.

Một cây cầu như vậy là tuyến đường sắt Seto-O hashi hay cầu Honshu-Shikoku ở Nhật Bản với việc băng qua nhiều đảo vào năm 1988. Cùng với đi xa, cầu treo cũng có những sải dài hơn. Ví dụ như cầu Tsing Ma Trung Quốc vào năm 1997 đã trở thành cầu có sải chính dài nhất, tới 1,377m. Nó mang theo hai tuyến đường sắt ở tầng dưới và 6 làn đường bộ ở tầng trên.

Đến nay, kỷ lục này đã thay đổi nhiều, khi kỹ thuật cầu đường càng tiến bộ và có nhiều cây cầu mới dài hơn. Thế nhưng, người ta vẫn không thể quên được cây cầu treo hiện đại đầu tiên, cầu thác Niagara Ontario-Canada.

Cầu thác Niagara Ontario-Canada.

Kế thừa cầu dây võng là cầu dây thẳng, căng, xiên, hay cầu dây văng. Đây cũng là cầu treo, có cột/tháp cho phép ròng dây xuống dưới, song gắn trực tiếp vào mặt cầu. Dây thẳng căng và tạo nên những hình rẽ quạt thú vị hoặc tia nắng xuyên từ trên không. Cầu dây văng thường có nhiều cột ở giữa, giúp néo dây và bắt vào nhiều đoạn thân, chứ không nhất thiết cả chiều dài, nên từ xa cũng thấy như những kim tự tháp nhấp nhô bồng bềnh.

Cây cầu dây văng đầu tiên của đường sắt là cầu Cassagagne năm 1909 với sải 156m, phục vụ cho tuyến đường sắt xuyên qua vùng núi Đông Pyreness, Pháp. Từ đây, người ta đã học hỏi để xây nên nhiều công trình đa dạng, phức hợp, trong đó có cầu Gisclard (Pyréneés-Orientales, Pháp), cầu Galata (Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ), cầu Sava (Belgrade, Serbia), cầu High Speed (California, Mỹ), cầu North Am (Vancouver, Canada), cầu Metro Northwest (Sydney, Australia), cầu Sannai-Maruyama (Aomori, Nhật Bản), cầu Gaojiahuayuan (Trùng Khánh, Trung Quốc)...

Cầu Gisclard (Pyréneés-Orientales, Pháp)

Cầu Galata (Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ)

Cầu Metro Northwest (Sydney, Australia)

Cầu Gaojiahuayuan (Trùng Khánh, Trung Quốc).

Những điểm đến kỳ dị trên thế giới Trên khắp hành tinh luôn tồn tại những địa điểm kỳ bí, gây tò mò với tín đồ du lịch khắp nơi. Đó là rừng Nghiêng (Ba Lan), thác Máu (Nam Cực), cầu Quỷ (Đức)... Thác Máu (Nam Cực): Vết nứt từ sông băng Taylor trong thung lũng khô McMurdo, Nam Cực, xuất hiện dòng chảy đỏ như máu hay còn gọi là...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Màn ra mắt nhà bạn gái khiến 1 người rơi lệ, 5 triệu người ngồi cười00:43

Thảm đỏ hot nhất hôm nay: Chi Pu sang chảnh như tiểu thư tài phiệt, Phương Oanh - Shark Bình "bám dính" không rời nửa bước03:09

Tắc đường 2 tiếng trên đường về quê ăn Tết, người phụ nữ có hành động ít ai ngờ00:16

Chu Thanh Huyền khóc đỏ mắt, than "trời không cho ai tất cả", Quang Hải đầy lo lắng, chuyện gì đây?00:38

Đoạn clip 22 giây ghi lại khoảnh khắc cậu bé phi nhanh như mũi tên bắn hot rần rần, netizen xúc động mãi không thôi00:22

Tóm dính cặp đôi Vbiz bí mật chờ nhau ra về ở sự kiện, "bà hàng xóm" khui tin đã về ra mắt gia đình?00:22

Thông tin mới nhất vụ cô gái bị bắt cóc đòi chuộc 150 triệu đồng02:01

Hà Nội: Thông tin chính thức về sự cố rơi drone gây cháy tại lễ tổng duyệt ở Mỹ Đình03:19

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Những ngọn núi được nhiều người lựa chọn du Xuân đầu năm

09:35:43 28/01/2025

Fansipan (Lào Cai), Bà Đen (Tây Ninh), Bà Nà (Đà Nẵng), Ba Đèo (Quảng Ninh), Đọi Sơn (Hà Nam) thu hút nhiều du khách trải nghiệm cảnh đẹp, cầu may mắn dịp đầu năm.

Khám phá vẻ đẹp kỳ bí của 'cổng Trời' ở Quảng Ninh

09:30:03 28/01/2025

Hang Trống còn được gọi là cổng Trời , một điểm khám phá đầy thú vị dành cho những người đam mê khám phá, ưa chủ nghĩa xê dịch.

Những điểm đến du xuân tại xứ Đài

09:12:39 28/01/2025

Mùa xuân tại Đài Loan (Trung Quốc) không chỉ rực rỡ với sắc hoa và thiên nhiên mà còn mang đến những trải nghiệm văn hóa độc đáo, kết nối sâu sắc với lịch sử và con người.

Hành trình khám phá hang Va hang động đặc biệt nhất thế giới

09:06:58 28/01/2025

Hang Va có hơn 1.000 thạch nhũ, kích thước đồng đều, hầu như không thể tìm thấy ở đâu khác. Hang Va thuộc hệ thống quần thể di sản Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng

Nghìn người chen chân check-in đường hoa Nguyễn Huệ

09:02:42 28/01/2025

Đường hoa Nguyễn Huệ (TPHCM) thu hút hàng nghìn người tới tham quan, ngắm cảnh trong đêm khai mạc 27/1. Đường hoa gây ấn tượng ngay từ khu vực cổng chào với các hình tượng Kim Tỵ và Ngân Tỵ uống lượn.

Vẻ đẹp khó cưỡng của đầm nước lợ lớn nhất Đông Nam Á

09:19:00 26/01/2025

Phá Tam Giang được biết đến là đầm nước lợ lớn nhất Đông Nam Á với thảm thực vật vô cùng phong phú và đặc biệt. Phá Tam Giang thuộc hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai

Ngắm vẻ đẹp của tháp Nhạn ở Phú Yên - nơi thờ phụng tiên nữ

09:12:38 26/01/2025

Tháp Nhạn tọa lạc tại TP Tuy Hòa (Phú Yên), được xây dựng vào cuối thế kỷ XI, đầu thế kỷ XII - nơi người Chăm xưa xây dựng để thờ phụng tiên nữ Thiên Y Ana.

Thơ mộng ngôi làng cổ bên dòng sông chảy ngược

09:04:30 26/01/2025

Làng Kon K Tu (thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum) nằm yên bình bên dòng sông Đăk Bla. Nơi đây còn lưu giữ nhiều nét cổ kính, mộc mạc và những giá trị văn hóa có tuổi đời hàng trăm năm.

Trải nghiệm cuộc sống hòa mình với thiên nhiên ở suối nước Moọc

08:48:02 26/01/2025

Suối nước Moọc đẹp như tiên cảnh chính là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất ở Quảng Bình. Cách trung tâm thành phố Đồng Hới khoảng 70km về phía Tây Bắc

Du hành Đồng Tháp Mười

08:41:40 26/01/2025

Đồng Tháp Mười gồm Long An, Tiền Giang, Đồng Tháp. Diện tích Đồng Tháp Mười là 697.000ha, gần gấp 10 lần Singapore. Nơi đây mênh mông cây tràm, dây leo và các loại cây ngập nước.

'Nam thanh nữ tú' xứ Huế check-in chùa Từ Hiếu dịp giáp Tết

08:35:22 26/01/2025

Giáp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, chùa Từ Hiếu (phường Thủy Xuân, quận Thuận Hóa, thành phố Huế) là điểm đến được nhiều bạn trẻ trong xúng xính áo dài

Kon Tum: Rực rỡ sắc xuân trên cao nguyên

09:17:12 25/01/2025

Mỗi dịp Tết đến xuân về, chợ hoa Tết lại trở thành điểm đến không thể thiếu của người dân và du khách. Tại thành phố và các huyện tại địa bàn tỉnh Kon Tum, những sắc hoa rực rỡ khoe sắc

Có thể bạn quan tâm

Quang Hùng lộ nơi ở thời mới lập nghiệp khiến fan sốc, chung mâm Phan Mạnh Quỳnh

Sao việt

10:26:40 28/01/2025

Để có được thành công như ngày hôm nay, Quang Hùng MasterD đã trải qua không ít khó khăn, thử thách, thậm chí là ngủ bờ ngủ bụi vì không có tiền thuê phòng ngày mới vào TPHCM lập nghiệp.

Hai loại cá vừa ngon vừa bổ, nên thêm vào thực đơn

Sức khỏe

10:04:41 28/01/2025

Thịt cá rô phi cung cấp protein, vitamin B12 và selen dồi dào. Protein hỗ trợ xây dựng và sửa chữa mô, vitamin B12 giúp duy trì tế bào thần kinh và hồng cầu khỏe mạnh, còn selen đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi stre...