Nâng chất cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp
Từ 1/9 tới đây, Nghị định 81/2020 sửa đổi bổ sung Nghị định 163/2018 về phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) chính thức có hiệu lực. Một số thay đổi đang được đ.ánh giá sẽ góp phần giúp thị trường này phát triển một cách có tổ chức.
Hạn chế tần suất phát hành trái phiếu cũng như giá trị phát hành trên vốn chủ sở hữu để bảo đảm thị trường trái phiếu DN phát triển lành mạnh và ổn định. Ảnh: Việt Dũng
Siết thời gian, giá trị phát hành trái phiếu
Nghị định mới theo đó quản lý chặt chẽ hơn tổng giá trị phát hành và tiến độ phát hành TP của các DN. Theo đó, DN phải đảm bảo dư nợ TPDN phát hành riêng lẻ tại thời điểm phát hành (bao gồm cả khối lượng dự kiến phát hành) không vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu theo báo cáo tài chính quý gần nhất tại thời điểm phát hành. Trước đây, khi không có giới hạn, thị trường không ít lần “hốt hoảng” với những DN có dư nợ phát hành gấp tới cả 100 lần vốn chủ sở hữu.
Đợt phát hành sau phải cách đợt phát hành trước tối thiểu 6 tháng. Theo quy định, mỗi đợt phát hành không được quá 100 nhà đầu tư (NĐT), trước đây các DN sẽ “lách luật” xé nhỏ các đợt phát hành để tiếp cận được lượng NĐT lớn hơn. Quy định kể trên cũng sẽ giới hạn đáng kể số lượng NĐT có thể mua TPDN phát hành riêng lẻ.
Video đang HOT
Nghị định ra đời trong bối cảnh cơ quan quản lý đang xây dựng các văn bản hướng dẫn Luật Chứng khoán sửa đổi (có hiệu lực từ ngày 1/1/2021) với mục đích tạo thêm nhiều cơ chế bảo vệ hơn cho các NĐT. Tuy còn có ý kiến khác nhau nhưng cả cơ quan quản lý lẫn các DN tư vấn, chuyên gia tài chính đều khá đồng thuận với quan điểm cần phải khống chế tần suất phát hành TP cũng như giá trị phát hành trên vốn chủ sở hữu để ngăn chặn nguy cơ vỡ nợ của DN, giảm thiểu rủi ro mất t.iền cho NĐT, đảm bảo thị trường TPDN phát triển lành mạnh và ổn định.
Hướng đến sự chuyên nghiệp của nhà đầu tư
Theo số liệu của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội, 6 tháng đầu năm có 130 DN phát hành TP, với giá trị trên 156.000 tỷ đồng. Ngân hàng và DN bất động sản là 2 nhóm phát hành TP nhiều nhất. Đến hết tháng 6, các ngân hàng đã phát hành thành công hơn 43.300 tỷ đồng TP, kỳ hạn bình quân 4,55 năm. Trong khi lượng TP phát hành của các DN bất động sản hơn 45.500 tỷ đồng, với kỳ hạn bình quân 3,84 năm.
Trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng chậm lại, lãi suất ngân hàng giảm, NĐT cá nhân có xu hướng gom TP. Hiện nay, quan sát trên thị trường, lãi suất bình quân huy động của nhóm DN BĐS cũng cao hơn mức lãi suất bình quân chung của thị trường, với khoảng trên 11%/năm, thậm chí nhiều DN chấp nhận trả lãi suất rất cao lên đến 14 – 15%.
Sự gia tăng của NĐT cá nhân, gồm cả NĐT cá nhân nhỏ lẻ trong khi chưa tiếp cận đầy đủ thông tin về mục đích phát hành, tình hình tài chính, khả năng trả nợ, đặc điểm của TP, đồng thời thiếu khả năng phân tích đ.ánh giá, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các NĐT này. Trường hợp DN phát hành gặp khó khăn trong sản xuất – kinh doanh, dẫn đến không thực hiện đầy đủ hoặc không thực hiện được các cam kết với NĐT thì phạm vi bị ảnh hưởng lớn, gây bất ổn cho thị trường tài chính và xã hội, ảnh hưởng đến lòng tin của NĐT đối với thị trường TPDN nói riêng, thị trường vốn nói chung.
Chưa kể, khi các DN BĐS chạy đua phát hành TP với lãi suất cao sẽ phá vỡ mặt bằng lãi suất trên thị trường t.iền tệ. Nếu không có sự kiểm soát tốt thì sẽ gây rủi ro cho thị trường cũng như ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế vĩ mô, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế đang còn nhiều khó khăn do đại dịch Covid-19 gây ra.
Với những quy định hiện nay, Bộ Tài chính đang muốn nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường TP. Nếu có nền tảng hạ tầng thị trường tốt như dịch vụ xếp hạng tín nhiệm chất lượng cao, hệ thống kiểm toán tin cậy, hệ thống đại lý định giá TP độc lập, hệ thống thông tin thị trường minh bạch, tính chuyên nghiệp của các DN phát hành và NĐT được nâng cao… thì sẽ giúp thị trường TP phát triển lành mạnh, hiệu quả. Đại diện Bộ Tài chính cũng cho biết, cơ quan quản lý còn chú trọng để thu hút NĐT tổ chức gồm các quỹ đầu tư trong nước và nước ngoài giải ngân vào thị trường TPDN Việt Nam.
“Bong bóng” trái phiếu bất động sản lên 2 tỷ USD trong 6 tháng, có rủi ro?
Trong nửa đầu năm nay, giá trị phát hành trái phiếu của nhóm bất động sản lên tới 2 tỷ USD, bỏ xa các lĩnh vực khác như dịch vụ, xây dựng, sản xuất, chứng khoán. Tuy có nhiều cảnh báo rủi ro trái phiếu bất động sản nhưng "bong bóng" vẫn phình to.
Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội vừa công bố thông tin tình hình phát hành trái phiếu doanh nghiệp 6 tháng đầu năm 2020. Nửa đầu năm nay ghi nhận tổng cộng 983 đợt đăng ký phát hành trái phiếu, với giá trị đăng ký 226 nghìn tỷ đồng. Số đợt phát hành thực tế đạt 818 đợt với giá trị phát hành 156 nghìn tỷ đồng.
Trong đó, các doanh nghiệp trong lĩnh vực bất động sản đã ồ ạt phát hành trái phiếu. Tổng giá trị phát hành của nhóm doanh nghiệp này đạt 45,59 nghìn tỷ đồng, tương đương khoảng 2 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 29,16%.
Giá trị phát hành trái phiếu của nhóm bất động sản bỏ xa các lĩnh vực khác như dịch vụ, xây dựng, sản xuất, chứng khoán,... và chỉ kém một chút so với các ngân hàng. Trong 6 tháng đầu năm nay, nhóm tổ chức tín dụng phát hành tổng cộng 47,34 nghìn tỷ đồng trái phiếu, chiếm tỷ trọng 30,29%.
Những năm trước đó, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đều chứng kiến nhóm tổ chức tín dụng chiếm tỷ trọng lớn. Mặc dù vậy, việc các doanh nghiệp bất động sản đẩy mạnh huy động vốn qua kênh trái phiếu đã khiến tỷ trọng nhóm này gia tăng mạnh. Đặc điểm của trái phiếu bất động sản thường là lãi suất cao, thu hút nhiều nhà đầu tư cá nhân bên cạnh nhà đầu tư tổ chức.
Ghi nhận của PV Đại đoàn kết, các doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu với lãi suất dao động trung bình từ 10,5%-12,5%/năm. Doanh nghiệp phát hành trái phiếu có lãi suất cao nhất thuộc về Công ty Cổ phần ầu tư IDJ Việt Nam là 13%/năm. Công ty Cổ phần Đầu tư Kinh doanh bất động sản Hà An phát hành với lãi suất cố định 11,5% cộng với biên độ lãi suất tham chiếu 4,35%. Trái phiếu của Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Golf Bình Hải có lãi suất cố định 10% cộng với biên độ 3%..
Trước tình hình thị trường trái phiếu doanh nghiệp ngày càng thu hút dòng t.iền đầu tư, thậm chí cạnh tranh với cả t.iền gửi tiết kiệm của ngân hàng, Bộ Tài chính đã nhiều lần đưa ra cảnh báo, nhắc nhở các nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân xem xét kỹ rủi ro trước khi quyết định mua trái phiếu.
Trong khi đó, chuyên gia kinh tế - tài chính TS Nguyễn Trí Hiếu cảnh báo, đổ t.iền v.ào trái phiếu, nhất là trái phiếu doanh nghiệp bất động sản thì rủi ro rất lớn. "Hiện các nhà đầu tư trái phiếu không có nhiều thông tin, không có phân tích về tín dụng, phân tích tài chính, họ mua trái phiếu vì lãi suất cao gấp đôi lãi suất ngân hàng", TS Hiếu nói.
Phân tích thêm về lãi suất trái phiếu bất động sản lên tới hàng chục %/năm hút các nhà đầu tư, TS Hiếu nhìn nhận, dù doanh nghiệp cam kết lãi tới hàng chục %/năm nhưng doanh nghiệp không có khả năng trả nợ thì vẫn có nguy cơ mất vốn.
"Vấn đề của Việt Nam là không có công ty chấm điểm tín dụng. Ở Mỹ có 3 công ty lớn chấm điểm tín dụng, các công ty này đưa ra những điểm tín dụng một cách khách quan. Bởi vậy, nên khi mua trái phiếu, cổ phiếu doanh nghiệp thì nhà đầu tư dựa trên chấm điểm tín dụng của các công ty này bên cạnh phân tích riêng. Ngay cả nhân tôi ở Mỹ, khi quyết định mua trái phiếu nào thì tham khảo chấm điểm tín dụng, nếu ở dạng đáng đầu tư thì tôi sẽ tìm hiểu tiếp. Còn ở Việt Nam không có những tổ chức đ.ánh giá độc lập này nên người mua nếu chỉ chạy theo lãi suất thì rủi ro rất lớn", TS Nguyễn Trí Hiếu chỉ rõ.
Doanh nghiệp phải công bố thông tin ít nhất 3 ngày trước đợt phát hành trái phiếu Nội dung trên được quy định tại Nghị định số 81/2020/NĐ-CP ngày 9/7/2020 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 163/2018/NĐ-CP ngày 04/12/2018 về phát hành trái phiếu doanh nghiệp, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/9/2020. Nghị định số 81/2020/NĐ-CP điều chỉnh giảm thời gian công bố thông tin của doanh nghiệp phát hành trái phiếu so...
