Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) đang xúc tiến chủ trương thành lập Trung tâm quốc gia Đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao, dự kiến tại ba miền của Việt Nam.

Mô hình Trung tâm Quốc gia này phải là các trung tâm chất lượng cao về đào tạo nghề, có tính chất dẫn dắt, lan tỏa đối với các cơ sở GDNN...

Đây là thông tin được đưa ra tại Hội thảo chuyên đề: Kinh nghiệm quốc tế trong thành lập các trung tâm đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao do Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (GDNN) phối hợp với Chương trình Đổi mới Giáo dục nghề nghiệp tại Việt Nam (GIZ-TVET) tổ chức chiều ngày 10/9.

Yêu cầu cấp bách

Theo TS Phạm Vũ Quốc Bình, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục GDNN Việt Nam, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã tác động tới mọi mặt của đời sống xã hội, dẫn tới sự thay đổi của các chính sách, trong đó có các chính sách về GDNN. Việc tái cơ cấu lại các cơ sở GDNN, hình thành mạng lưới các trường chất lượng cao, thành lập các trung tâm nghề xuất sắc, các Viện nghiên cứu và thực hành GDNN... được coi là một trong những thay đổi mang tính đột phá góp phần vào thành công của hệ thống GDNN của các nước phát triển.

Để thực hiện các chủ trương của Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần nâng cao năng suất lao động và tăng năng lực cạnh tranh quốc gia trong tình hình mới thì việc ưu tiên, tập trung đầu tư các dự án về đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao có tính chất liên vùng là một yêu cầu cấp bách.

Ảnh minh hoạ (Nguồn: Trường CĐ Cơ điện Hà Nội)

Theo ông, hiện nay, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) đang xúc tiến chủ trương thành lập Trung tâm quốc gia Đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao, dự kiến tại ba miền của Việt Nam. Mô hình Trung tâm Quốc gia này phải là các trung tâm chất lượng cao về đào tạo nghề, có tính chất dẫn dắt, lan tỏa đối với các cơ sở GDNN; đổi mới công nghệ và kỹ thuật số, thúc đẩy sáng tạo và đi đầu trong phương pháp thiết kế và chuyển giao các chương trình giảng dạy mới.

Việc thành lập và phát triển mô hình trung tâm quốc gia về đào tạo và thực hành chất lượng cao tại Việt Nam là rất cần thiết và đúng thời điểm. Tuy nhiên, đối với một hệ thống GDNN còn nhiều bất cập và trong bối cảnh hiện nay, ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 tới thực tại và tương lai việc làm, việc thành lập và phát triển mô hình trung tâm quốc gia về đào tạo và thực hành chất lượng cao tại Việt Nam sẽ là một thách thức không nhỏ đối với Việt Nam.

Chức năng chính của các Trung tâm quốc gia và các trường Cao đẳng đào tạo chất lượng cao là: Đào tạo các cấp trình độ GDNN; đào tạo, tổ chức thực hành ngành nghề mới, tương lai, vượt trội; đào tạo giảng viên giáo viên; tổ chức đánh giá kỹ năng nghề quốc gia đổi mới sáng tạo; đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ kỹ năng nghề cho lao động theo yêu cầu của cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ người lao động; nghiên cứu ứng dụng các kỹ thuật công nghệ nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo hợp tác liên kết tổ chức đào tạo, tổ chức sản xuất, kinh doanh...

Kinh nghiệm từ quốc tế

Tham dự Hội thảo, các diễn giả, các chuyên gia đã chia sẻ những mô hình về các trung tâm chất lượng cao hay các mô hình tương tự.

TS. Juergen Hartwig, Giám đốc Chương trình Đổi mới ĐTN Việt Nam đã giới thiệu về Mô hình Trung tâm đào tạo và thực hành nghề liên doanh nghiệp (Trung tâm) của CHLB Đức. Trung tâm này thường thuộc sở hữu và vận hành của các Phòng TM&CN và hiệp hội nghề nghiệp. Trung tâm sẽ đào tạo chuyên sâu về một số ngành nghề xác định, cung cấp các xưởng thực hành kỹ thuật với các công nghệ mới nhất, bổ sung cho hợp phần đào tạo qua công việc (on-the-job) trong hệ thống GDNN kép. Người học trong hệ thống GDNN kép được đào tạo tại Trung tâm khoảng 2 tháng mỗi năm.

Bà Sabrina Loi, Giám đốc, Bộ phận Chất lượng cao & Hợp tác quốc tế của ITE, Singapore trình bày về Mô hình "One system ITE, Three colleges - Một hệ thống, ba trường cao đẳng" của Singapore. ITE là cơ sở đào tạo giáo dục kỹ thuật và nghề nghiệp sau trung học và thực hiện hoạt động phát triển tiêu chuẩn và chứng chỉ kỹ năng nghề Quốc gia của Singapore. Điểm nổi bật của ITE là một chương trình giảng dạy năng động và một hệ thống tương ứng, cung cấp trải nghiệm giáo dục toàn diện, tăng cường hợp tác chiến lược và phát triển cán bộ; xây dựng các giá trị đằng sau sự chuyển đổi để tạo ra những người trẻ có kỹ năng ứng dụng và sự lạc quan... giúp họ có được một công việc tốt, tiếp tục học hỏi trong cuộc sống và cống hiến cho đất nước.

Ông John Tucker, Tổng giám đốc, Học viện SkillsTech thuộc TAFE Queensland chia sẻ về Mô hình trường Cao đẳng nghề công lập chất lượng cao của Úc. TAFE Queensland là đơn vị cung cấp dịch vụ giáo dục và đào tạo nghề do chính phủ sở hữu và điều hành với một lịch sử đáng tự hào kéo dài hơn 135 năm. TAFE Queensland luôn đổi mới chương trình đào tạo chuyên nghiệp, phù hợp với ngành để đáp ứng nhu cầu của hơn 129.000 sinh viên hàng năm, với 81% sinh viên tốt nghiệp có việc làm hoặc học lên cao. Chương trình đào tạo được phát triển với sự hợp tác của ngành nhằm đáp ứng nhu cầu về kỹ năng để đảm bảo sinh viên tốt nghiệp có kỹ năng và kiến thức sẵn sàng làm việc cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. TAFE có hơn 60 địa điểm ở Queensland. Năm 2019, TAFE Queensland được trao giải Đơn vị cung cấp quốc tế của năm - Giải thưởng về đào tạo của Úc.

Ông Ji-Hyeon Noh, Giám đốc Bộ phận hợp tác Phát triển NNL toàn cầu, Viện GIFTS Hàn Quốc cũng giới thiệu mô hình Viện GIFTS (Viện chuyển giao kỹ năng toàn cầu) Hàn Quốc. GIFTS có nhiệm vụ tìm kiếm và bồi dưỡng những nghệ nhân của Hàn Quốc trong tương lai thông qua việc thực hiện các chương trình chuyển giao kỹ năng, chương trình cố vấn và tuyền đạt kinh nghiệm kỹ năng; đào tạo các kỹ thuật viên lành nghề thông qua việc tổ chức cuộc thi kỹ năng nghề và tham gia Cuộc thi Kỹ năng Nghề Thế giới; hỗ trợ khởi nghiệp cho các kỹ thuật viên; hợp tác quốc tế để thúc đẩy công nhận lẫn nhau về văn bằng chứng chỉ cũng như tổ chức các khóa đào tạo mời các quan chức cấp cao, cán bộ GDNN và giảng viên, kỹ thuật viên tham gia để chia sẻ kinh nghiệm phát triển, kiến thức và kỹ năng kỹ thuật của Hàn Quốc.

Kết thúc Hội thảo, các chuyên gia đã đưa ra một số khuyến nghị ban đầu đối với hệ thống GDNN Việt Nam. Cụ thể như: Đào tạo lý thuyết và thực hành theo nhu cầu ở mọi trình độ và loại hình (không chính quy/ngắn hạn, sơ cấp, trung cấp, cao đẳng trở lên - đến mức tiêu chuẩn quốc tế cao nhất); Đào tạo theo hình thức hợp tác (kết hợp ĐT tại cơ sở GDNN và đào tạo qua công việc (on-the-job) tại doanh nghiệp); Đào tạo lại và đào tạo nâng bậc kĩ năng cho người lao động và người tìm việc về các kỹ năng công nghệ, kỹ thuật số và kỹ năng chuyển đổi (transferrable skills); Đào tạo nâng cao cho đội ngũ giáo viên GDNN và cán bộ đào tạo tại doanh nghiệp (cả thực hành và phương pháp sư phạm); Đào tạo cho các cuộc thi dạy nghề giỏi...