Vụ cháy 56 người chết ở phố Khương Hạ: Hậu quả của việc buông lỏng quản lý

Theo bản án sơ thẩm, 7 bị cáo là cựu cán bộ UBND phường Khương Đình và quận Thanh Xuân phạm tội là lỗi vô ý nhưng để lại hậu quả đặc biệt lớn khi vụ cháy ở phố Khương Hạ đã làm 56 người tử vong.

Buông lỏng quản lý, tiếp tay sai phạm

Sau 4 ngày xét xử và nghị án, sáng 14/3, Hội đồng xét xử (HĐXX) sơ thẩm tòa án nhân dân TP Hà Nội tuyên án đối với 8 bị cáo trong vụ cháy chung cư mini tại phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân khiến 56 người tử vong, 44 người bị thương xảy ra vào rạng sáng 12/9/2023.

HĐXX sơ thẩm đánh giá, hành vi phạm tội của bị cáo Nghiêm Quang Minh (trú tại quận Cầu Giấy, Hà Nội – chủ chung cư mini tại phố Khương Hạ) gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về người và của nên tuyên phạt 12 năm tù về tội Vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy.

Đối với 7 bị cáo còn lại từng công tác tại UBND phường Khương Đình và quận Thanh Xuân, HĐXX tuyên phạt mức án từ 30 tháng tù đến 7 năm tù về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

Bản án nhận định sự thờ ơ, thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý địa bàn của các cựu cán bộ đã tiếp tay cho Nghiêm Quang Minh xây sai phép vượt tầng.

Trong đó, Nguyễn Đình Quân (nguyên Tổ trưởng Tổ Thanh tra xây dựng UBND phường Khương Đình, quận Thanh Xuân) là người chịu trách nhiệm cao nhất khi không giám sát, kiểm tra,… các sai phạm trên địa bàn để xử lý triệt để. Do đó, HĐXX tuyên phạt Quân mức án 7 năm tù.

Bị cáo Nghiêm Quang Minh tại phiên tòa (Ảnh: Minh Anh).

“Đối với các bị cáo phạm tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng mặc dù phạm tội là lỗi vô ý nhưng để lại hậu quả đặc biệt lớn nên HĐXX thấy cần áp dụng hình phạt tù, cách ly các bị cáo ra khỏi xã hội một thời gian mới có tác dụng răn đe, giáo dục và phòng ngừa chung”, bản án sơ thẩm nêu rõ.

Bồi thường 23,7 tỷ đồng

Về dân sự, tòa sơ thẩm đánh giá thiệt hại xảy ra do vi phạm quy định xây dựng và phòng cháy chữa cháy của bị cáo Nghiêm Quang Minh, do đó toàn bộ thiệt hại về tài sản và bồi thường cho bị hại, thuộc trách nhiệm bị cáo này. HĐXX buộc Minh phải bồi thường cho các bị hại với tổng số tiền hơn 23,7 tỷ đồng.

Cụ thể, đối với 56 người tử vong, Minh có nghĩa vụ bồi thường chi phí mai táng theo giá dịch vụ hiện hành, tổn thất tinh thần cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người tử nạn với mức 100 tháng lương (234 triệu đồng).

Ngoài ra, nếu nạn nhân có con nhỏ hoặc cha mẹ già, bị cáo Minh còn có nghĩa vụ cấp dưỡng cho họ đến khi mất, cho con nạn nhân đến khi đủ 18 tuổi với mức một tháng lương cơ sở là 2.340.000 đồng/tháng.

Đối với người bị thương, HĐXX tuyên Nghiêm Quang Minh phải bồi thường tổn thất tinh thần mức tối đa cho người nằm viện trên 30 ngày là 50 tháng lương cơ sở; nằm viện từ 20 ngày đến dưới 30 ngày là 20 tháng lương cơ sở; nằm viện 10 ngày là 10 tháng lương cơ sở.

Trong đó, 3 bị hại bị thương tích nặng nhất, tòa yêu cầu Minh bồi thường 18 tháng lương cơ sở cho chi phí phục hồi (từ khi xảy ra vụ án đến phiên sơ thẩm).

Chi phí khám chữa bệnh của những người này đã được UBND Hà Nội chi trả toàn bộ, do đó tòa không buộc bị cáo Minh bồi thường. Nếu TP Hà Nội có yêu cầu Minh chi trả, thành phố có quyền khởi kiện trong vụ án dân sự khác.

Tổng số tiền những người bị thương được hưởng là hơn 2 tỷ đồng,…

Hội đồng xét xử sơ thẩm Tòa án nhân dân TP Hà Nội tuyên án (Ảnh: Minh Anh).

Minh cũng bị buộc phải chi trả phí thuê nhà cho các bị hại trong 18 tháng, mức bồi thường là 5 triệu đồng/tháng, tổng số tiền là 90 triệu đồng/hộ.

Về tài sản, các cư dân sinh sống tại tòa nhà yêu cầu Nghiêm Quang Minh phải bồi thường hơn 56 tỷ đồng, bao gồm toàn bộ trị giá căn nhà theo thị trường, toàn bộ tài sản trong căn hộ, xe máy để dưới tầng 1.

HĐXX xác định việc mua, bán căn hộ được xác lập trên cơ sở hợp đồng dân sự nên trường hợp có tranh chấp sẽ giải quyết trong vụ án dân sự khi có yêu cầu và đầy đủ các tài liệu, chứng cứ.

Về tài sản là xe máy, xe đạp điện để tại tầng 1 của tòa nhà, quá trình điều tra đã xác định được thông tin của 47 phương tiện, định giá với tổng số tiền hơn 600 triệu đồng.

HĐXX buộc Nghiêm Quang Minh phải bồi thường cho các bị hại 47 phương tiện

Quá trình xét xử, một số bị hại yêu cầu điều tra làm rõ có hay không việc đưa hối lộ giữa Minh và các cán bộ phường, quận để được xây nhà sai phép, vượt tầng.

Bị cáo Minh khai không đưa tiền, các hồ sơ điều tra vụ án cũng không thể hiện có việc này. Do đó, tòa sơ thẩm cho rằng không có căn cứ xem xét việc này.

Tòa cho biết, trong vụ án có rất nhiều chiến sĩ Cảnh sát phòng cháy chữa cháy bị thương nhưng trong quá trình giải quyết vụ án cảnh sát không có yêu cầu gì bồi thường thiệt hại nên HĐXX không xem xét.

Bản án sơ thẩm xác định Nghiêm Quang Minh sở hữu thửa đất 240m2 ở phố Khương Hạ, phường Khương Đình, được cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ.

Diện tích xây dựng tầng một 167,4m2 nhưng Minh đã tự ý thay đổi thiết kế, xây sàn tầng một tới 240m2; giấy phép cho xây 6 tầng, 33 phòng nhưng chủ nhà đã cho xây đến 9 tầng, 45 phòng (vượt 3 tầng và 12 phòng).

Quá trình xây dựng công trình, Minh không lập hồ sơ thiết kế, thẩm duyệt, nghiệm thu, quản lý về phòng cháy chữa cháy.

Tháng 7/2015, khi đang xây dựng tại tầng 7, Tổ thanh tra xây dựng phường Khương Đình lập biên bản yêu cầu ngừng thi công. Chủ nhà sau đó bị quận Thanh Xuân phạt 15 triệu đồng, buộc phá dỡ phần xây dựng sai phép; cưỡng chế thi hành.

Khi nhận được quyết định cưỡng chế 3 cựu cán bộ, nhân viên UBND phường Khương Đình là Nguyễn Đình Quân (nguyên Tổ trưởng Tổ Thanh tra xây dựng); Nguyễn Thị Kim Trang (nguyên cán bộ địa chính xây dựng); Phạm Thanh Tùng (nguyên nhân viên phụ trách lĩnh vực môi trường đô thị) lập biên bản và ký xác nhận Minh “tự tháo dỡ phần công trình xây dựng sai phép tại tầng 7″.

Với phần xây dựng sai mật độ so với giấy phép, 3 cán bộ này không yêu cầu phá dỡ. Sau khi lập biên bản, họ cũng không báo cáo về đường lối tiếp tục xử lý công trình xây dựng sai phép của Minh.

Chu Xuân Sơn khi đó là Phó chủ tịch UBND phường Khương Đình đã không kiểm tra đôn đốc 3 cấp dưới việc cưỡng chế.

Trần Trọng Khang khi đó là Đội trưởng Đội Thanh tra Xây dựng UBND quận Thanh Xuân biết sự việc “cưỡng chế nửa vời” nhưng không tiếp tục yêu cầu Tổ thanh tra xây dựng và UBND phường Khương Đình phải thực hiện quyết định cưỡng chế.

Tháng 4/2016, bị cáo Minh bán xong 45 căn hộ cho các cá nhân và hộ gia đình.

Từ năm 2018 đến 2020, Công an quận Thanh Xuân phát hiện nhiều vi phạm về PCCC tại đây, đánh giá không được ngăn chặn kịp thời có thể dẫn đến nguy cơ trực tiếp phát sinh cháy nổ và có thể gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Ngày 24/6/2020, quận Thanh Xuân ra quyết định đình chỉ hoạt động tầng một của tòa nhà. Minh và các hộ dân sinh sống tại đây, theo đó, phải thực hiện các yêu cầu về đảm bảo an toàn PCCC nhưng không thực hiện.

Công an quận Thanh Xuân tiếp tục gửi công văn cho họ và cả Công an phường Khương Đình nhưng không có chuyển biến.

Đêm 12/9/2023, mạch điện trên đường dây dẫn tại khu vực bình ắc quy đặt ở giáp tường bị chập, gây cháy. Lửa lan vào khu vực cáp điện, các hộp công tơ điện gắn trên tường tầng một rồi cháy lan ra xung quanh. Hỏa hoạn đã làm 56 người tử vong, 44 người bị thương, thiệt hại 3,2 tỷ đồng về tài sản.