Vì sao ăn chay cũng bị gan nhiễm mỡ?

Nhiều người quan niệm chỉ khi ăn nhiều thịt mỡ hay chất béo mới bị gan nhiễm mỡ, thực tế người ăn chay trường nếu không hợp lý vẫn có nguy cơ mắc chứng bệnh phổ biến này.

Do đâu mà xuất hiện tình trạng gan nhiễm mỡ?

Để phòng ngừa hiệu quả chứng gan nhiễm mỡ, trước tiên bạn cần có hiểu biết đầy đủ về căn nguyên gây ra tình trạng này. Theo các chuyên gia sức khỏe , gan nhiễm mỡ chia làm 2 loại, bao gồm: Gan nhiễm mỡ do bia rượu và không do bia rượu .

Tổn hại của gan nhiễm mỡ do bia rượu khá lớn. Người nghiện bia rượu thời gian dài sẽ dẫn đến tích tụ một lượng lớn Triglyceride (còn gọi là chất béo trung tính), chất này hình thành mỡ ở gan. Gan nhiễm mỡ không do bia rượu chủ yếu do chứng béo phì gây ra, dinh dưỡng dư thừa làm cho các vật chất mà cơ thể hấp thu chuyển hóa thành mỡ.

Vì sao ăn chay cũng bị gan nhiễm mỡ?

Thông thường, ăn chay với nguồn nguyên liệu từ thực vật sẽ không dẫn đến gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên, ngoài 2 loại tính cách kể trên thì còn có một tình huống, đó là gan nhiễm mỡ do thiếu dinh dưỡng. Đây là lý do vì sao một số người ăn chay trường vẫn có nguy cơ mắc chứng bệnh này.

Trường hợp này cũng thuộc vào nhóm gan nhiễm mỡ không do bia rượu, và có thể nói là trạng thái ngược lại của béo phì. Người ăn chay nếu không biết đa dạng các thực phẩm, ăn uống mất cân bằng trong thời gian dài rất dễ thiếu dưỡng chất cần thiết, đặc biệt là protein, khiến cơ thể không vận chuyển chất béo một cách bình thường được nên tích tụ lại.

Vậy ăn ít có phòng ngừa được gan nhiễm mỡ không?

Nếu như nói béo phì, dư thừa dinh dưỡng có thể gây ra gan nhiễm mỡ thì ăn ít sẽ tốt hơn? Thực tế không phải vậy, người ăn uống kiêng khem, đơn nhất chỉ với vài loại thực phẩm sẽ làm cơ thể mất cân bằng dinh dưỡng.

Nhất là khi lượng glucose không đáp ứng đủ nhu cầu nên cơ thể phải chuyển hóa chất béo có sẵn tạo glucose. Quá trình này phải thông qua gan lâu ngày gây tích tụ mỡ nhiều ở cơ quan này.

Ngoài ra, những người kén ăn, ít ăn sẽ dẫn đến thiếu các khoáng chất , vitamin , làm cho quá trình trao đổi chất của cơ thể không vận hành bình thường, gây rối loạn mà làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ thừa ở gan cũng như các bộ phận khác.

Phòng ngừa gan nhiễm mỡ nên bắt đầu từ chế độ sinh hoạt hằng ngày

Kiểm soát tốt thực đơn ăn uống mỗi ngày

Cuộc sống hiện đại, vội vã và nhiều áp lực khiến con người ăn uống mất hợp lý. Đây là lý do dẫn đến nhiều bệnh mãn tính như béo phì, tiểu đường , gan nhiễm mỡ, cao huyết áp v.v… Vì vậy, muốn phòng bệnh hiệu quả, trước tiên hãy cân bằng chế độ ăn uống khoa học.

Chuyên gia sức khỏe khuyến cáo con người nên ăn đa dạng thực phẩm giàu protein, vitamin , ít đường, ít béo, đặc biệt là nên hạn chế ăn các loại mỡ động vật. Bên cạnh đó, bạn cần kiểm soát lượng thực phẩm đưa vào cơ thể phù hợp với thể trạng và nhu cầu hoạt động của cơ thể.

Ngoài ra, ăn uống đúng giờ cũng rất quan trọng để giúp quá trình trao đổi chất thuận lợi, cơ thể hấp thu và tiêu hóa tốt hơn. Bạn nên ăn nhiều bữa nhưng mỗi bữa ăn chỉ nên vừa đủ, nhai kỹ nuốt chậm và không nên nằm hay ngồi ngay sau khi vừa ăn no.

Vận động cơ thể hợp lý

Ngồi lâu, thiếu vận động không những khiến các chất dinh dưỡng trong cơ thể không chuyển hóa được mà còn làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ ở gan, hình thành gan nhiễm mỡ. Mỗi ngày bạn nên sắp xếp một khoảng thời gian hợp lý, tập thể dục thể thao theo tình trạng sức khỏe của mình, không lười biếng nhưng cũng không nên quá sức để tránh lợi bất cập hại.

Thận trọng khi sử dụng thuốc

Bất cứ chất thuốc nào đi vào cơ thể đều phải thông qua gan để được giải độc. Do đó, để phòng ngừa gan nhiễm mỡ tốt hơn, bạn cần thay đổi thói quen tùy tiện sử dụng thuốc. Tốt nhất vẫn là tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, nếu có triệu chứng bất thường khi uống thuốc phải thông báo ngay.

Thói quen ăn uống khiến cơ thể dễ mắc bệnh

Sức khỏe tốt hơn hay xấu đi phần lớn bị ảnh hưởng bởi chính thói quen ăn uống.

Béo phì, xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, tăng huyết áp, tăng cholesterol máu, gan nhiễm mỡ, đái tháo đường, ung thư, gout... là những vấn đề nổi trội đe dọa sức khỏe của con người.

Theo thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa II Dương Công Minh, Trưởng khoa Dinh dưỡng - Tiết chế, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM), nhiều lý do có thể biến sức khỏe chúng ta thành những viễn cảnh đáng sợ nêu trên. Tuy nhiên, con người hoàn toàn có thể phòng tránh được hiểm họa này. Thực tế, sức khỏe tốt lên hay xấu đi phụ thuộc vào thói quen ăn uống của mỗi người.

Theo bác sĩ Dương Công Minh, những thói quen dưới đây có thể vô tình khiến bạn mang mầm bệnh vào cơ thể.

Ăn không kiểm soát

Tính tiết kiệm, tiếc công người thân nấu nướng, tâm lý phấn khích trong lúc tiệc tùng có thể khiến nhiều người cố gắng ăn thật nhiều dù đã no. Ngoài ra, trong bữa tiệc buffet, thức ăn phong phú kèm tâm lý phải ăn cho đáng số tiền bỏ ra, một số người càng ra sức ăn thật nhiều.

Ngoài ra, cuộc sống bận rộn khiến nhiều người có thói quen ăn vội một bữa ăn chưa đầy 10 phút. Điều này dễ khiến cho họ ăn quá nhiều trước khi cảm thấy no để ngưng lại.

Thói quen ăn uống không kiểm soát, nhiều hơn nhu cầu cần thiết của cơ thể sẽ khiến bạn nhanh chóng rơi vào béo phì. Ảnh: Getty .

Bên cạnh đó, thói quen vừa ăn vừa lướt web, xem tivi cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh béo phì do xu hướng ăn nhiều thực phẩm không lành mạnh (snack, khoai tây chiên, nước ngọt có gas...). Lúc này, họ cũng không nhận thức được bản thân đã no nên ăn nhiều hơn nhu cầu cần thiết.

Bác sĩ Minh cho biết thói quen nạp lượng lớn thức ăn nhiều hơn so với nhu cầu của bản thân trong thời gian dài khiến cơ thể có nguy cơ bị béo phì. Hậu quả của béo phì là những căn bệnh khác tiếp nối bao gồm tim mạch, tăng huyết áp, gout, đái tháo đường.

Ăn nhiều thực phẩm giàu cholesterol

Việc nạp quá nhiều đạm động vật giàu cholesterol, thực phẩm chứa gốc purin, có thể kể đến như thịt heo, thịt bò..., phủ tạng động vật như lòng, tim, gan, thận, óc... Nhóm thực phẩm giàu cholesterol này không những không tốt cho tim mạch, làm tăng huyết áp, nó còn khiến cơ thể có nguy cơ bị bệnh gout.

Ăn nhiều hải sản

Các loại hải sản như nghêu, sò, ốc, hến, tôm hùm..., rất giàu cholesterol. Những món ăn này lại luôn thường trực trong các buổi nhậu, tiệc tùng cùng rượu, bia.

Về lâu dài, ngoài hệ lụy gây tăng cholesterol máu, gan nhiễm mỡ, nguy cơ bệnh lý tim mạch, bạn có nguy cơ xuất hiện bệnh gout nhanh chóng khi tiêu thụ các thực phẩm kể trên kết hợp với uống bia.

Phần khét của thịt nướng chứa chất có khả năng gây ung thư cao. Ảnh: Pixabay .

Ăn nhiều món nướng và thức ăn nhanh

Hàng quán chuyên chế biến các món nướng phát triển ngày càng nhiều trong những năm gần đây. Các món nướng có mùi vị thơm ngon, hấp dẫn nhưng lại tiềm nguy cơ ung thư cao. Nguyên nhân là dưới tác động bởi nhiệt độ cao khi nướng, thịt dễ sinh ra các hợp chất có khả năng tác động lên cấu trúc tế bào cơ thể gây ung thư.

Ngoài đồ nướng, sự thỏa hiệp với thói quen tiêu thụ thức ăn nhanh đồng nghĩa khiến bạn từng bước "gia nhập hội béo phì". Bệnh lý tim mạch, đái tháo đường càng có điều kiện tiến triển hơn.

Ăn quá ít chất xơ

Rau quả, trái cây là nguồn thực phẩm cung cấp nhiều chất xơ, sinh tố, khoáng chất, bao gồm cả những chất chống oxy hoá quan trọng giúp cơ thể nhuận tràng, nâng cao sức đề kháng, giải độc, làm chậm quá trình lão hoá.

Thế nhưng hiện nay, thói quen ăn rau quả chưa được chú trọng trong thực đơn ăn uống của mỗi người. Các nghiên cứu khoa học cho thấy có mối liên hệ giữa ung thư đại trực tràng với thói quen ăn kéo dài các món nướng, sử dụng thức ăn nhanh, nhiều chất béo động vật, ăn nhiều thịt đỏ và ăn ít chất xơ.

Ăn quá mặn

Muối là thành phần không thể thiếu khi chế biến thực phẩm hàng ngày. Tuy nhiên, muối cũng là một "đồng phạm" có thể gây ung thư dạ dày nếu sử dụng không hợp lý.

Hiện tại, các món chứa nhiều muối (nước mắm, nước tương, đồ hộp, lạp xưởng, xúc xích, giò chả ..., các loại hải sản khô như cá khô, tôm khô, mực khô..., thực phẩm muối chua như dưa, cà, mắm, tương ớt...) vẫn còn là những thực phẩm rất được ưa chuộng dù cơ quan y tế đã khuyến cáo giảm liều lượng.

Thực phẩm tươi sống là nguồn lây nhiễm giun sán. Ảnh: Flickr .

Ăn thực phẩm tái sống

Ngoài việc gây ra tình trạng ngộ độc cấp do không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, thức ăn tái sống còn gây ra một hậu quả khác rất nguy hiểm, đó là nhiễm giun sán.

Giun sán có thể lây từ vật nuôi sang người khi ta ăn phải thịt có ấu trùng chưa được nấu chín từ các món như nem sống, thịt tái, tiết canh. Trong đó, việc ăn tiết canh lợn có thể khiến người ăn có nguy cơ nhiễm liên cầu khuẩn lợn, đe dọa tính mạng.

Bác sĩ Dương Công Minh khuyến cáo việc phối hợp các chế độ ăn hợp lý, từng bước giảm thiểu và tránh xa những thói quen ăn uống có hại, tăng cường vận động, sống năng động..., sẽ giúp bạn cải thiện chất lượng sức khỏe.