Từng bước gỡ bài toán thiếu giáo viên

Tình trạng thiếu giáo viên (GV) đã và đang trở thành khó khăn, thách thức trong đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục tại Lào Cai .

GV và HS Trường PTDTTBT Tiểu học Thải Giàng Phố, huyện Bắc Hà – Lào Cai . Ảnh: Đức Trí

Triển khai Chương trình GDPT 2018, Lào Cai đang nỗ lực tháo gỡ khó khăn, thách thức bằng nhiều giải pháp.

“Khan” nguồn tuyển

Ông Nhâm Tiến Đức – Phó Trưởng phòng GD&ĐT Si Ma Cai ( Lào Cai ) cho biết: Năm học 2020 – 2021, ngành GD-ĐT Si Ma Cai ký hợp đồng với hơn 40 GV các bộ môn. Tuy nhiên, với GV một số môn văn hóa nguồn tuyển đủ thì GV Tiếng Anh , Tin học lại thiếu. Dù thông báo tuyển hợp đồng sớm, điều kiện lương tương đương GV biên chế nhưng vẫn không đủ hồ sơ GV của 2 môn học này đăng ký dự tuyển. Hiện, giáo dục Si Ma Cai vẫn thiếu 1 – 2 GV môn Tiếng Anh , Tin học /trường.

Để triển khai 2 môn học này cho 31 trường có cấp tiểu học &THCS trong điều kiện thiếu GV, các nhà trường phải tăng cường số tiết dạy của mỗi GV/tuần. Theo quy định, GV THCS dạy khoảng 17 tiết/tuần, nhiều trường tăng lên mỗi GV đảm nhiệm 24 tiết/tuần.

“GV hợp đồng có mức lương không kém so với GV biên chế song nhiều năm nay nguồn tuyển GV Tiếng Anh và Tin học tại huyện Si Ma Cai khá hạn chế. Như vậy, nguyên nhân thiếu GV hợp đồng không phải do chế độ đãi ngộ, lương thưởng thấp hay đời sống quá khó khăn… mà bởi nguồn cung GV 2 bộ môn này không đáp ứng được nhu cầu” – ông Nhâm Tiến Đức bày tỏ.

Bà Bùi Thị Hải Vân – Trưởng phòng GD&ĐT Bảo Thắng (Lào Cai) chia sẻ: Triển khai Chương trình (CT) GDPT 2018, về cơ bản không quá thiếu về GV. Tuy nhiên, theo quy định GV tiểu học là 1,5 GV/lớp, tỉ lệ này tại huyện Bảo Thắng mới đạt 1,35 GV/lớp và GV 2 môn chuyên biệt Tiếng Anh, Tin học thiếu nhiều hơn cả.

Tại huyện Bát Xát, bà Nguyễn Thị Ngọc Anh – Trưởng phòng GD&ĐT cho hay: Huyện Bát Xát thông báo tuyển dụng 39 GV hợp đồng, nhưng chỉ tuyển được 12 GV, 2 GV trúng tuyển không đi dạy. Các môn học thiếu GV nhiều là Tin học, Tiếng Anh, Âm nhạc .

Theo Trưởng phòng GD&ĐT huyện Bát Xát, nguyên nhân không tuyển đủ số lượng GV của một số môn học do nguồn dự tuyển ít, mặt khác theo quy định mới, bậc tiểu học, THCS chỉ tuyển GV có trình độ ĐH trở lên nên nguồn tuyển vốn đã ít lại càng thêm khan bởi số GV đáp ứng được yêu cầu không nhiều.

Thống kê mới nhất từ Sở GD&ĐT Lào Cai cho thấy, toàn tỉnh có 1.108 GV Ngoại ngữ và Tin học. Trong đó có 667 GV Tiếng Anh (270 GV tiểu học, 276 GV THCS, 121 GV THPT), 35 GV tiếng Trung Quốc (20 GV THCS, 15 GV THPT); 406 GV Tin học (182 GV tiểu học, 149 GV THCS, 75 GV THPT).

Tuy nhiên, để đáp ứng số lượng GV theo quy định tại CT GDPT 2018, toàn tỉnh dự báo thiếu 520 GV Ngoại ngữ, Tin học. Cụ thể ở môn Tiếng Anh thiếu 399 GV và 121 GV Tin học.

Phong trào “trường giúp trường”, “phòng giúp phòng” được triển khai để khắc phục tình trạng thiếu GV tại Lào Cai.

Nỗ lực gỡ khó

Tại Trường PTDTBT Tiểu học số 1 xã Sán Chải (Si Ma Cai – Lào Cai), thầy Phạm Văn Tiếp – Hiệu trưởng chia sẻ: Toàn trường có 5 điểm lẻ với hơn 200 HS khối 3, 4, 5 nhưng chỉ có 1 GV Tiếng Anh đảm đương. Những năm học qua, môn Tiếng Anh của HS khối 3, 4, 5 chỉ triển khai dạng tự chọn (mỗi lớp/2 tiết/tuần). Khi Tiếng Anh là môn học bắt buộc, nhà trường cần thêm 2 GV mới triển khai đủ khối lượng chương trình.

Thầy Phạm Văn Tiếp cũng bày tỏ: Hiện, nguồn tuyển GV Tiếng Anh tại huyện Si Ma Cai không nhiều. Để ký hợp đồng với GV phải bảo đảm ít nhất mức 8 triệu/tháng, nếu kinh phí thấp hơn khó “kéo” GV Tiếng Anh ở lại với nghề. Việc cử GV biên chế đi học văn bằng 2 tiếng Anh cũng không dễ dàng bởi môn học này đòi hỏi người học có năng khiếu, nguyện vọng, đam mê. Không phải GV nào cũng có thể và sẵn sàng đi học và chuyển đổi bộ môn…

Bà Bùi Thị Hải Vân bày tỏ: Môn Tiếng Anh và Tin học chưa bắt buộc nên các trường có thể bố trí GV dạy tùy theo khả năng đáp ứng, “co kéo” thêm bớt số tiết hoặc có thể không triển khai tự chọn ở khối lớp 1, 2. Tuy nhiên khi Tiếng Anh, Tin học trở thành 2 môn học bắt buộc từ lớp 3, nếu GV không tuyển đủ, việc triển khai 2 môn học này khó bảo đảm chất lượng như yêu cầu, mong muốn.

Giải pháp trước mắt để tăng cường về số lượng, bảo đảm chất lượng cho đội ngũ GV Tiếng Anh, Tin học chuẩn bị triển khai CTGDPT 2018 mà ngành GD-ĐT Bảo Thắng đề ra đó là: Thường xuyên cử GV đi bồi dưỡng, cùng đó đề nghị UBND huyện tiếp tục tuyển mới để bổ sung số GV còn thiếu.

Một số phòng GD&ĐT khác của tỉnh Lào Cai cũng đang triển khai nhiều biện pháp nhằm đáp ứng tỷ lệ GV tối thiểu cho các trường học như luân chuyển GV từ các trường có tỉ lệ GV/lớp cao sang các trường có tỉ lệ GV/lớp thấp. Rà soát, biệt phái GV từ trường này sang trường khác giảng dạy…

Ông Mạc Trọng Khang – Trưởng phòng Tổ chức, cán bộ (Sở GD&ĐT Lào Cai) cho biết: Để thực hiện CTGDPT 2018 một cách “bền vững”, sở GD&ĐT sẽ quản lý chặt chẽ số lượng đội ngũ cán bộ quản lý, GV; đối chiếu với số lượng người làm việc được tỉnh giao hàng năm, từ đó, tham mưu thực hiện công tác tuyển dụng viên chức sự nghiệp GD-ĐT theo quy định.

Cùng đó, thường xuyên rà soát chất lượng đội ngũ để thực hiện có hiệu quả công tác đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; đồng thời thực hiện tinh giản biên chế với trường hợp sức khỏe , hoặc năng lực chuyên môn hạn chế; bố trí, sử dụng, luân chuyển, điều động đội ngũ cán bộ quản lý, GV theo tình hình thực tế.

Ngành GD-ĐT Lào Cai tiếp tục tăng cường, biệt phái và thực hiện hiệu quả phong trào “trường giúp trường”, “phòng giúp phòng” để khắc phục tình trạng thiếu GV, đặc biệt là GV các bộ môn Tiếng Anh, Tin học. – Ông Mạc Trọng Khang

Trường vùng khó tự tin nhập cuộc triển khai Chương trình, SGK lớp 1 mới

Triển khai Chương trình (CT) và SGK lớp 1 mới, với nhiều trường vùng cao, dù điều kiện triển khai còn khó khăn, thách thức... nhưng đã ghi nhận sự nỗ lực và tự tin của ban giám hiệu (BGH), giáo viên (GV).

Giờ học của cô trò Trường TH Long Hòa 1, quận Bình Thủy (TP Cần Thơ). Ảnh: IT

Biến khó khăn thành động lực

Thầy Nguyễn Văn Lục - Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Thải Giàng Phố (huyện Bắc Hà, Lào Cai) chia sẻ: Trường thuộc vùng cao, điều kiện cơ sở vật chất thiếu thốn, HS dân tộc chiếm 100%, không có tuần học làm quen... song BGH, GV cùng xác định đổi mới giáo dục sẽ không tránh khỏi bỡ ngỡ, khó khăn nhất định. Điều quan trọng là không để khó khăn cản trở mà phải biến thành động lực... trên cơ sở đó BGH, GV luôn nỗ lực tìm giải pháp triển khai CT và SGK lớp 1 mới hiệu quả nhất.

Thầy Lục cho biết thêm: Với phương châm "Dạy đâu chắc đó, học đâu biết đó", nhà trường triển khai hàng loạt giải pháp, từ tăng cường tối đa cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng dạy học cho khối lớp 1 để GV phát huy hiệu quả từng tiết học, giúp HS nhanh chóng nắm bắt kiến thức. Với đồ dùng thiết bị dạy học còn thiếu, một mặt tận dụng lại thiết bị năm học trước, mặt khác yêu cầu GV tự làm từ nguyên vật liệu sẵn có, quen thuộc tại địa phương để bổ sung.

Trong quá trình dạy học, BGH, tổ chuyên môn tăng cường dự giờ thăm lớp, cùng GV rút kinh nghiệm các tiết dạy. Với bất kỳ vướng mắc nào GV đều có thể gọi điện trao đổi với hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn để tháo gỡ giải quyết lập tức. Nhà trường cũng cử GV tin học hỗ trợ GV lớp 1 tìm kiếm tài liệu dạy học từ trên mạng, giúp GV tự bồi dưỡng và nâng cao kiến thức, kĩ năng.

Đặc biệt, BGH trường còn tăng cường GV môn phụ (Tin học, Mĩ thuật...) cùng vào lớp hỗ trợ cho GV lớp 1 để kèm cặp HS đánh vần, viết... Giao quyền chủ động cho GV lớp 1 trong việc phân bổ hợp lý CT để tránh gây quá tải cho HS.

Học sinh Trường PTDTBT Tiểu học Thải Giàng Phố (Bắc Hà - Lào Cai). Ảnh: NTCC

Nhà trường quán triệt, với những HS có tiếp thu chậm, GV có thể tăng cường thêm thời gian, đề ra phương pháp kèm cặp riêng. HS chưa học tốt phần nào thì rèn luyện trọng tâm phần đó cho thật tốt. Chỉ khi nào HS học chắc những nội dung, yêu cầu kiến thức mới chuyển sang dạy phần tiếp theo. Việc triển khai hoàn toàn linh hoạt, chủ động miễn sao đạt được yêu cầu cuối năm đối với HS lớp 1.

Tại Trường PTDTBT Tiểu học Cán Tỷ (huyện Quản Bạ - Hà Giang), GV dạy lớp 1 nhận được sự hỗ trợ tích cực khi BGH, tổ chuyên môn quan tâm, theo sát việc dạy học thông qua dự giờ thăm lớp. Trên cơ sở nắm bắt tình hình, nhà trường thường xuyên sẽ rút kinh nghiệm và điều chỉnh kịp thời về thời lượng, yêu cầu, phương pháp dạy học... sao cho phù hợp nhất với đối tượng HS trong từng lớp học.

Đặc biệt, Phòng GD&ĐT Quản Bạ triển khai nhóm cốt cán về từng trường dự giờ, hỗ trợ GV dạy lớp 1. Bất kỳ thắc mắc về chuyên môn, khó khăn trong soạn bài, kinh nghiệm phương pháp dạy học đều được nhóm cốt cán giải đáp và cùng chia sẻ, bàn bạc để tìm ra phương hướng dạy học tốt nhất.

Cô Nguyễn Thị Hường - Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học số 1 Sín Chéng (huyện Si Ma Cai - Lào Cai) trao đổi: Các hoạt động dự giờ thăm lớp, tháo gỡ khó khăn bỡ ngỡ, chia sẻ kinh nghiệm, điều chỉnh kế hoạch chương trình... từ sở, phòng, BGH nhà trường đang diễn ra. Hoạt động này giúp GV lớp 1 nâng cao năng lực, kiến thức, kĩ năng trong quá trình giảng dạy.

Theo cô Nguyễn Thị Hường, hiện thiết bị dạy học chưa hoàn thiện nhưng đó không phải rào cản để không thực hiện được việc dạy học hiệu quả. Nhà trường vẫn chỉ đạo tận dụng lại các trang thiết bị dạy học năm học trước, mặt khác GV sẽ tăng cường làm đồ dùng dạy học và đưa vào bài dạy khi cần.

Cô và trò HS lớp 1C Trường Tiểu học Pom Hán (TP Lào Cai - Lào Cai) trong tiết Tiếng Việt. Ảnh: NTCC

Tự tin sẽ về đích

Thầy Nguyễn Văn Lục khẳng định: "Bước sang tuần thứ 6 triển khai SGK lớp 1 nhưng 7 GV trực tiếp dạy lớp 1 chưa có bất cứ 1 phàn nàn, phản ánh khó khăn hay áp lực nào. Việc triển khai CT, SGK mới tại Trường PTDTBT Tiểu học Thải Giàng Phố diễn ra bình thường và hoàn toàn chủ động".

Tương tự, cô Nguyễn Thị Hường bày tỏ: So với CTGDPT hiện hành, CTGDPT 2018 và SGK lớp 1 mới GV chỉ bỡ ngỡ triển khai ban đầu một chút. Mọi khi SGK là pháp lệnh, GV cứ triển khai theo tuần tự từng bước theo hướng dẫn còn hiện nay GV được hoàn toàn tự chủ.

Hơn 1 tháng triển khai CT, SGK lớp 1 mới HS có thể theo kịp yêu cầu chung của CT. Khi HS học 2 buổi/ngày, mỗi tuần nhà trường có 7 tiết tăng cường, như vậy bài nào dài, khó HS chưa tiếp nhận hết chỉ cần dùng thêm 1 tiết tăng cường để luyện tiếp là HS có thể nắm bắt đủ kiến thức.

Với tiến độ triển khai như hiện nay, cô Nguyễn Thị Hường tự tin cho rằng, việc triển khai CT và SGK lớp 1 mới tại Trường PTDTBT Tiểu học số 1 Sín Chéng sẽ hoàn thành mục tiêu, yêu cầu vào cuối năm học.

Thầy Tạ Văn Kha - Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Cán Tỷ (huyện Quản Bạ - Hà Giang) cũng chia sẻ: Với 100% HS dân tộc Mông chưa thành thạo tiếng phổ thông, việc "bắt nhịp" với SGK lớp 1 (đặc biệt ở môn Tiếng Việt) không thể nhanh như HS vùng thành phố, thuận lợi. Tuy nhiên do trường đã triển khai sách Công nghệ giáo dục những năm học trước, việc tiếp cận CT, SGK lớp 1 mới năm nay không quá khó khăn và không quá tải.

Những tuần đầu HS có thể bắt nhịp chưa tốt, nhưng 1 - 2 tháng nữa khi việc nghe nói, đọc viết của HS khối lớp 1 vững vàng, ổn định sẽ không khó để các em đạt được những yêu cầu chung về đọc viết của chương trình vào cuối năm học. - Thầy Tạ Văn Kha