Từ tro tàn chiến tranh, Nhật Bản dùng quyết sách gì để phát triển thần kỳ?
Ngoài yếu tố con người, những chính sách kinh tế đặc biệt của chính phủ Nhật Bản cũng đóng vai trò lớn trong việc vực dậy nền kinh tế bị tàn phá nghiêm trọng sau chiến tranh.
Đường phố thủ đô Tokyo, Nhật Bản năm 1975
Theo Masahiro Takada, tác giả cuốn “Japan’s Economic Miracle:Underlying Factors and Strategies for the Growth” (Tạm dịch: Phép lạ kinh tế Nhật Bản: Các yếu tố và chiến lược nền tảng cho sự phát triển), tăng trưởng kinh tế thần kỳ ở Nhật Bản từ đầu thập niên 50 tới đầu thập niên 70 của thế kỷ 20 không chỉ là kết quả của những nỗ lực tích lũy và quá trình làm việc chăm chỉ của người dân nước này mà còn có sự đóng góp không nhỏ từ những kế hoạch cũng như chính sách kinh tế đặc biệt của chính phủ.
Công tác hoạch định chính sách của chính phủ Nhật Bản đã đặt ra các chính sách và chiến lược kinh tế phù hợp nhằm bảo vệ và duy trì sự tăng trưởng. Vì vậy, hệ thống chính trị Nhật Bản cũng giữ vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế.
Yoshida Shigeru, Thủ tướng Nhật Bản trong 2 nhiệm kỳ 1946-1947 và 1948-1954
Có 2 chính sách lớn dẫn đến sự tăng trưởng thần kỳ của Nhật Bản. Đầu tiên là học thuyết Yoshida, định hình nền kinh tế Nhật Bản hậu chiến tranh để có kế hoạch phục hồi. Thủ tướng Yoshida Shigeru phát triển học thuyết này trong giai đoạn đầu của cuộc chiến tranh Triều Tiên và ông còn được coi là cha đẻ của nền kinh tế Nhật Bản hiện đại.
Chính sách đầu tiên này nhằm tái xây dựng và phát triển kinh tế, coi đây như các mục tiêu trước mắt của Nhật Bản trong quá trình tiết kiệm chi phí quân sự. Quá trình này được chính phủ Nhật thực hiện bằng quyết định phụ thuộc vào sự bảo hộ quốc phòng của quân đội Mỹ.
Video đang HOT
Việc giảm đáng kể chi tiêu quân sự giúp Nhật Bản tập trung toàn bộ sức mạnh và tiền bạc để tái cấu trúc nền kinh tế, góp phần lớn vào sự phục hồi kinh tế thời hậu chiến. Bên cạnh đó, học thuyết này cũng ủng hộ vai trò phi quân sự của Nhật và là cốt lõi của ngoại giao đương đại.
Hayato Ikeda, Thủ tướng Nhật Bản nhiệm kỳ 1960 – 1964
Chính sách thứ hai là Kế hoạch tăng gấp đôi thu nhập do Hayato Ikeda, Thủ tướng Nhật Bản nhiệm kỳ (1960 – 1964), áp dụng. Như tên gọi của nó, mục đích của kế hoạch này nhằm tăng gấp đôi thu nhập của lao động Nhật và nâng cao mức sống trong giai đoạn 1961-1970 bằng cách tăng đáng kể số lượng đầu tư của chính phủ tới các công ty nhà nước và tư nhân.
Kế hoạch này cũng nhằm tăng lượng giao dịch ngoại thương với các quốc gia khác. Tuy nhiên, do quá trình công nghiệp hóa (chủ yếu phát triển công nghiệp nặng) trong suốt thời gian áp dụng kế hoạch, ô nhiễm môi trường trở thành vấn đề lớn và cần được giải quyết trong nhiều năm sau đó.
Dù một số vấn đề phát sinh từ công nghiệp hóa, kế hoạch của ông Ikeda vẫn đóng góp lớn vào nửa sau sự phát triển thần kỳ của nền kinh tế với tỷ lệ tăng trưởng trung bình 10,8% vào cuối thập niên 60 của thế kỷ 20 và thúc đẩy kinh tế Nhật trở thành nền kinh tế lớn thứ 2 trên thế giới năm 1968.
MITI xuất hiện trong cuốn sách nói về sự phát triển kinh tế thần kỳ của Nhật Bản
Ngoài các chính sách và kế hoạch kinh tế do những nhà lãnh đạo đất nước đưa ra, một yếu tố chính trị khác ảnh hưởng lớn tới tăng trưởng kinh tế là vai trò của Bộ Thương mại Quốc tế và Công nghiệp (MITI). Đây được coi là tổ chức chính phủ nhiều quyền lực nhất trong suốt thời kỳ phát triển kinh tế, chịu trách nhiệm cho sự tăng trưởng công nghiệp ở Nhật.
Một trong những cách tiếp cận của bộ MITI là hướng dẫn và khuyến khích các sáng kiến của doanh nghiệp tư nhân: Tạo ra một sân chơi phù hợp, không phân biệt đẳng cấp. Điều này sẽ mang lại lợi thế lớn cho các ngành công nghiệp được chính phủ Nhật xác định là có tiềm năng thành công lâu dài.
Các mục tiêu chính của MITI là tập trung cho tăng trưởng trong các ngành công nghiệp thép, đóng tàu, hóa chất và máy móc. Những ngành này được cho là có thị trường phát triển lớn và tăng trưởng nhanh. Việc đầu tư mở rộng phát triển những ngành này là chìa khóa để Nhật Bản “chen chân” vào thị trường quốc tế, giúp nền kinh tế nước nhà phát triển nhanh hơn.
Số lượng lớn viện trợ tài chính và sự hỗ trợ được trao cho các công ty mà MITI cho rằng chúng quan trọng cho sự phát triển kinh tế đất nước dù điều này có phần không công bằng với các công ty không nhận được hỗ trợ.
Một vai trò khác của MITI là cung cấp công nghệ mới cho các công ty để thúc đẩy sự tăng trưởng trong các ngành công nghiệp. Điều này góp phần không nhỏ giúp Nhật Bản thực hiện thành công quá trình công nghiệp hóa.
Tàu chở dầu Rio Horizonte tại bến cảng ở Tokyo, Nhật Bản năm 1974
Cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1973 ảnh hưởng lớn tới nền kinh tế Nhật Bản đang trên đà phát triển vì Tokyo khi đó phụ thuộc vào dầu mỏ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Lạm phát tăng vọt, thất nghiệp xảy ra khiến Nhật Bản đi vào suy thoái trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, chính phủ Nhật đã kiểm soát được nền kinh tế bằng chính sách kiểm soát tiền bạc chặt chẽ và một lần nữa kinh tế được phục hồi.
Nền kinh tế hậu khủng hoảng dầu mỏ ổn định do phản ứng nhanh nhạy của chính phủ Nhật và trình độ công nghệ cao của nước Nhật khi ấy. Chìa khóa của sự phục hồi này là sự bùng nổ trong sản xuất ô tô, đồ điện tử và các sản phẩm khác.
Theo Danviet
Hàn Quốc hối thúc Nhật Bản đàm phán để giải quyết căng thẳng
Thủ tướng Hàn Quốc Lee Nak Yeon ngày 28/8 đã hối thúc Nhật Bản đồng ý đàm phán để tháo gỡ mối quan hệ căng thẳng giữa hai nước, sau khi Tokyo cùng ngày đã chính thức đưa Hàn Quốc ra khỏi danh sách các đối tác thương mại đáng tin cậy.
Phát biểu tại cuộc họp với các bộ trưởng, ông Lee Nak Yeon cho biết Chính phủ Hàn Quốc sẽ đồng thời đẩy nhanh tiến trình khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) về biện pháp "trả đũa kinh tế không công bằng" của Nhật Bản.
Thủ tướng Hàn Quốc Lee Nak-yon phát biểu tại lễ kỷ niệm 572 năm Ngày Hangul, ở quảng trường Gwanghwamun, thủ đô Seoul ngày 9/10/2018. Ảnh: Yonhap/TTXVN
Ông Lee Nak Yeon nhấn mạnh hai nước cần phải đàm phán để ngăn chặn tình hình xấu thêm, đồng thời cam kết sẽ chuẩn bị các biện pháp để tăng cường khả năng cạnh tranh của các sản phẩm linh kiện và phụ tùng sản xuất trong nước.
Trong một cuộc họp trước đó cùng ngày, Chính phủ Hàn Quốc và đảng Dân chủ cầm quyền đã quyết định phân bổ hơn 5.000 tỷ won (khoảng 4,12 tỷ USD) trong ba năm bắt đầu từ năm 2020 nhằm chấm dứt sự phụ thuộc của Hàn Quốc vào các nguyên liệu và phụ tùng của Nhật Bản.
Những bình luận trên của Thủ tướng Lee được đưa ra chỉ vài giờ sau khi Chính phủ Nhật Bản đưa Hàn Quốc ra khỏi "Danh sách trắng" các đối tác thương mại đáng tin cậy. Sau lệnh hạn chế xuất khẩu các nguyên vật liệu chủ chốt sử dụng trong sản xuất sản phẩm bán dẫn và màn hình sang Hàn Quốc, động thái mới nhất của Tokyo chắc chắn sẽ làm gia tăng căng thẳng giữa hai quốc gia láng giềng này.
Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Hàn Quốc đã triệu tập Đại sứ Nhật Bản tại Hàn Quốc Yasumasa Nagamine để phản đối quyết định mới nhất trên của Tokyo.
Khánh Ly (Theo Kyodo)
Theo baotintuc
Quan hệ Nhật-Hàn chạm đáy khi Hàn Quốc rút khỏi Hiệp ước GSOMIA? Việc Hàn Quốc rút khỏi GSOMIA liệu có khiến quan hệ Nhật-Hàn chạm đáy khi những căng thẳng đã lan sang các vấn đề an ninh quốc gia nhạy cảm? Ngày 22/8, Hàn Quốc đã công bố quyết định rút khỏi Hiệp ước Chia sẻ thông tin tình báo quân sự với Nhật Bản (GSOMIA), với viện dẫn có "sự thay đổi lớn"...











Tiêu điểm
Tin đang nóng
Tin mới nhất

Hệ lụy khi tự ý dùng Tamiflu điều trị cúm

Nga "mặc cả" cứng rắn, Mỹ tạm đóng băng kế hoạch hòa bình ở Ukraine?

Ông Trump ngầm ủng hộ quan điểm của ông Putin

Ông Trump áp thuế thép, nhôm 25%: Công ty Việt bị ảnh hưởng ra sao?

Elon Musk làm thế nào để học và làm việc gấp 1.000 lần người khác?

Ông Trump nói người Palestine sẽ không có quyền trở lại Gaza

Nga phản bác tối hậu thư, nêu điều kiện chấm dứt xung đột

Sáng tạo bất ngờ của Nga khiến UAV Ukraine "bó tay" trước con mồi

VĐV khúc côn cầu Turkmenistan tấn công tuyển Hong Kong

Ukraine trả 24.000 USD, thêm đặc quyền để thu hút thanh niên trẻ nhập ngũ

Lý do Canada trở thành mắt xích quan trọng trong đường dây tuồn fentanyl vào Mỹ

Tổng thống Trump cảnh báo sau khi Hamas hoãn vô thời hạn việc thả con tin
Có thể bạn quan tâm

Song Hye Kyo và Gong Yoo đóng vai chính trong Show Business
Phim châu á
07:23:12 12/02/2025
Lời nhắn của nữ sinh bỏ nhà từ mùng 5 Tết khiến người mẹ hoang mang
Tin nổi bật
07:21:32 12/02/2025
Đức Phúc biến Valentine thành ngày hội cầu hôn với MV "Chăm em một đời"
Nhạc việt
07:21:30 12/02/2025
Người sói - Cuộc chiến của tâm lý, bản năng trước những người mình yêu thương
Phim âu mỹ
07:19:12 12/02/2025
Những ngôi sao Hoa ngữ kiếm tiền giỏi nhất
Sao châu á
07:15:07 12/02/2025
Phá đường dây mua bán trái phép 56 triệu thông tin dữ liệu cá nhân
Pháp luật
07:05:19 12/02/2025
Không thời gian: Nhiều người dân tin theo kẻ xấu không còn tin bộ đội
Phim việt
07:03:53 12/02/2025
Cái giá phải trả của Dương Mịch
Hậu trường phim
06:58:43 12/02/2025
"Dị nữ làng nhạc" có thật sự flop: Con số 18.5 triệu sẽ trả lời cho tất cả
Nhạc quốc tế
06:46:03 12/02/2025
Phương Nhi và thiếu gia Vingroup lần đầu bị bắt gặp sau lễ ăn hỏi, thái độ khi tia thấy camera gây chú ý
Sao việt
06:41:41 12/02/2025