Trung Quốc, Nam Phi tịch thu hàng nghìn liều vaccine Covid-19 giả

Cảnh sát Trung Quốc và Nam Phi thực hiện nhiều vụ triệt phá cơ sở làm giả vaccine Covid-19 , tịch thu hơn 5.000 liều.

Tại Trung Quốc , cảnh sát bắt 80 người tại một công xưởng bị cáo buộc làm giả vaccine, phát hiện ít nhất 3.000 liều. Tại Nam Phi , cảnh sát bắt ba công dân Trung Quốc và một công dân Zambia trong một nhà kho ở Gauteng, nơi phát hiện 2.400 liều vaccine giả, Tổ chức Hình cảnh Quốc tế (Interpol) ra tuyên bố ngày 3/3.

Hiện chưa rõ thời gian diễn ra các vụ triệt phá trên. Vụ bắt giữ ở Nam Phi được báo Sunday Times đưa tin hồi cuối tháng 12/2020. Interpol cho biết họ cũng nhận được thông tin về các đường dây sản xuất vaccine giả khác.

Kho hàng giả tại Germiston, Gauteng, Nam Phi . Ảnh: Interpol

Interpol nhấn mạnh không loại vaccine đã được phê duyệt nào “có thể mua trực tuyến”. “Bất kỳ loại vaccine nào quảng cáo trên các trang web mở hay kín đều trái phép, chưa qua thử nghiệm và có thể nguy hiểm”, Interpol cảnh báo.

Vaccine là công cụ quan trọng để kiểm soát đại dịch cướp đi sinh mạng của gần 2,6 triệu người trên toàn thế giới , lây nhiễm cho hơn 115,7 triệu người. Thế giới đang cạnh tranh khốc liệt để mua số lượng vaccine có sẵn sau khi nhiều sản phẩm được các cơ quan y tế cấp phép trong những tháng gần đây.

Chuẩn tướng Vish Naidoo, phát ngôn viên cảnh sát quốc gia Nam Phi, cho biết việc hợp tác với các thành viên của Interpol đang chứng minh “hiệu quả”, bằng chứng là Nam Phi đã bắt được “công dân nước ngoài định bán vaccine giả cho người dân”.

Interpol không cung cấp địa điểm hoặc thông tin về công xưởng sản xuất vaccine giả ở Trung Quốc, nơi bị điều tra nhờ sự giúp đỡ của Chương trình Y tế Toàn cầu và Hàng hóa Trái phép.

Phát ngôn viên Bộ Công an Trung Quốc cho hay họ đang tiến hành một “chiến dịch nhằm ngăn chặn và trấn áp tội phạm vaccine”, đồng thời tăng cường hợp tác với Interpol và cảnh sát quốc gia khác để ngăn chặn hiệu quả hoạt động tội phạm.

Tổng thư ký Interpol Jürgen Stock hoan nghênh các hoạt động của cảnh sát Trung Quốc và Nam Phi, nhưng nói rằng “đây chỉ là phần nổi của tảng băng chìm” liên quan tới tội phạm vaccine Covid-19 .

Tháng 12 năm ngoái, Interpol đã cảnh báo cảnh sát toàn cầu ở 194 quốc gia thành viên, đề nghị sẵn sàng ứng phó các mạng lưới tội phạm vaccine Covid-19 , đồng thời đưa ra khuyến nghị về cách phát hiện các sản phẩm y tế giả.

Vaccine Covid-19 Trung Quốc chống được biến thể Nam Phi

Hai vaccine Covid-19 từ Công ty Sinopharm và Trùng Khánh Trí Phi tạo miễn dịch chống lại biến thể nCoV từ Nam Phi, song hiệu quả thấp hơn chủng virus gốc.

Kết quả được công bố hôm 2/2 trên tạp chí BioRxiv . Trước đó, các nhà khoa học đã nghiên cứu 12 mẫu phẩm từ những người đã tiêm một trong hai vaccine của hai hãng dược.

"Cần xem xét kỹ lưỡng việc vaccine giảm hiệu quả trước biến thể nCoV tại Nam Phi, điều này có thể ảnh hưởng hiệu quả lâm sàng của hai vaccine này", các tác giả nghiên cứu từ Viện Sản phẩm Sinh học Bắc Kinh (thuộc Công ty Sinopharm), Viện Khoa học Trung Quốc, và hai cơ quan khác, nhấn mạnh.

Hôm 31/12/2020, vaccine Covid-19 do Sinopharm phát triển trở thành "ứng viên" đầu tiên được giới chức Trung Quốc phê duyệt sử dụng. Trước đó, Sinopharm công bố dữ liệu sơ bộ chứng minh vaccine hiệu quả 79%, đánh giá là "bước đột phá trong cuộc chiến chống dịch ở châu Á". Vaccine của Sinopharm cũng đang được sử dụng tại một số quốc gia, trong đó có UAE, Hungary.

Các công ty công nghệ sinh học Trung Quốc chủ yếu sử dụng công nghệ truyền thống để phát triển vaccine. "Ứng viên" của Sinopharm dựa trên mẫu nCoV bất hoạt, đưa vào cơ thể nhằm hướng dẫn cho hệ thống miễn dịch cách nhận biết và tiêu diệt mầm bệnh. Sản phẩm đủ năng lực thương mại hóa nhanh chóng như vaccine từ hãng dược Mỹ Moderna hay nhóm nghiên cứu Đại học Oxford và AstraZeneca.

Hình ảnh thương hiệu Sinopharm tại Hội chợ Thương mại Dịch vụ Quốc tế Trung Quốc (CIFTIS) năm 2020. Ảnh: Reuters

Vaccine Covid-19 của Trùng Khánh Trí Phi đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 tại Trung Quốc và nước ngoài.

Các biến thể nCoV, trong đó có biến thể 501.V2 từ Nam Phi và biến thể B.1.1.7 ở Anh là mối lo ngại của giới y tế bởi khả năng làm suy yếu tác dụng vaccine và các phương pháp điều trị hiện có. Dữ liệu thử nghiệm lâm sàng vaccine sơ bộ của hãng dược Novavax và Johnson & Johnson cũng cho thấy hiệu quả phòng ngừa nCoV của vaccine kém hiệu quả hơn trên tình nguyện viên tại Nam Phi - nơi biến thể 501.V2 lây lan rộng rãi.

Cuối tháng 1, Pfizer-BioNTech tuyên bố vaccine Covid-19 của hãng có hiệu quả ngăn ngừa các biến thể nCoV từ Anh và Nam Phi. Đặc biệt, hãng cho biết những khác biệt nhỏ giữa chủng virus gốc và các biến thể gần đây không làm giảm tác dụng của vaccine. Do đó không cần phát triển một loại vaccine mới để đối phó với các biến thể, song sẽ tiếp tục theo dõi hiệu quả thực tế của vaccine, bao gồm cả khả năng chống lại các biến thể mới.

Covid-19 bùng phát vào tháng 12/2019, xuất hiện tại 219 quốc gia và vùng lãnh thổ với hơn 104 triệu ca nhiễm, hơn 2,2 triệu ca tử vong và hơn 76 triệu người đã bình phục.