Trung Quốc dùng cách gì để dẹp chiêu trò xuất khẩu “xe mới giả cũ”?

Việc xuất khẩu “xe mới giả cũ” được cho là về lâu dài sẽ huỷ hoại ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc .

Bộ Thương mại Trung Quốc hôm 2/7 cho biết sẽ tăng cường hướng dẫn quản lý đối với hoạt động xuất khẩu xe đã qua sử dụng.

Theo Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV), tại cuộc họp báo thường kỳ, người phát ngôn Bộ Thương mại nước này cho biết bộ sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan theo quyết định được ban hành hồi tháng 2/2024 về việc mở rộng hoạt động xuất khẩu xe đã qua sử dụng trên phạm vi toàn quốc. Việc này đánh dấu sự kết thúc của chương trình thí điểm được khởi động từ năm 2019.

Theo số liệu chính thức, Trung Quốc đã xuất khẩu 275.000 xe đã qua sử dụng trong năm 2023, với tổng giá trị đạt khoảng 6,88 tỷ USD. Trong năm 2024, con số này tăng 58,5% lên hơn 436.000 chiếc.

Ngành ô tô Trung Quốc đang trong tình trạng dư thừa nguồn cung, nên các doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu để giảm áp lực hàng tồn kho (Ảnh: Yicai).

Theo khuôn khổ xuất khẩu được mở rộng, các phương tiện phải tuân thủ tiêu chuẩn chất lượng quốc gia: WM/T 8-2022 đối với xe du lịch và WM/T 9-2022 đối với xe thương mại và rơ-moóc. Mỗi phương tiện phải được kiểm định bởi một tổ chức đánh giá độc lập đã được cấp chứng nhận, và các doanh nghiệp xuất khẩu phải nộp báo cáo kiểm định này.

Các doanh nghiệp xuất khẩu cũng phải tuân thủ quy định nhập khẩu của các quốc gia nhận xe, bao gồm cả việc xuất trình Chứng nhận phù hợp (Declaration of Conformity) nếu được yêu cầu. Cơ quan quản lý khuyến khích việc sử dụng “Hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử bảo dưỡng ô tô” của Trung Quốc để xác minh lịch sử bảo dưỡng của xe.

Những biện pháp này nhằm chuẩn hóa hoạt động xuất khẩu và đảm bảo xe đáp ứng kỳ vọng kỹ thuật cả trong nước lẫn quốc tế.

Việc tăng cường giám sát diễn ra trong bối cảnh các cơ quan quản lý và các bên liên quan trong ngành đang xem xét những thách thức về tính minh bạch trên thị trường xe cũ trong nước, đặc biệt là hiện tượng gia tăng của các loại ” xe mới giả cũ ” – những xe được đăng ký là đã bán nhưng hầu như chưa lăn bánh, như đã được đề cập trong một báo cáo hồi tháng 6.

Việc phân loại này cho phép ô tô được bán lại dưới dạng xe đã qua sử dụng, thường với mức giá chiết khấu, trong khi vẫn tránh bị tính vào tồn kho xe mới. Các nhà phân tích cho rằng hiện tượng này bắt nguồn từ tình trạng dư thừa công suất kéo dài và lượng hàng tồn kho cao.

Tính đến tháng 4, lượng xe du lịch tồn kho trên toàn Trung Quốc là 3,5 triệu chiếc, trong khi một số nhà sản xuất chỉ hoạt động dưới 50% công suất thiết kế.

Vấn đề này đã thu hút sự chú ý từ cả cơ quan quản lý lẫn các nhà sản xuất. Vào tháng 5, Bộ Thương mại Trung Quốc đã tổ chức cuộc họp với các nhà sản xuất ô tô và nền tảng xe cũ để thảo luận về việc cải thiện giám sát giao dịch và xây dựng khuôn khổ nhằm ngăn ngừa tình trạng bóp méo dữ liệu.

Một số chuyên gia trong ngành cho rằng việc mở rộng xuất khẩu xe cũ có kiểm soát có thể trở thành giải pháp xử lý hàng tồn kho, mặc dù việc thực thi và tuân thủ vẫn là yếu tố then chốt.

Thông qua việc yêu cầu kiểm định kỹ thuật và khuyến khích xác minh hồ sơ bảo dưỡng, chính sách xuất khẩu mới cũng có thể góp phần vào nỗ lực rộng lớn hơn nhằm nâng cao tính minh bạch và khôi phục niềm tin đối với hoạt động mua bán xe cũ.