Tối ưu hóa quyền lợi để mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện

Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi, nhận thức của người lao động về chính sách bảo hiểm xã hội đã có sự chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, số lượng người tham gia vẫn chưa tương xứng với tiềm năng.

Tham gia BHXH tự nguyện để khi về già người lao động được hưởng lương hưu

Kích cầu từ chính sách

Theo thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, năm 2008, cả nước có khoảng 6.000 người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện, đến năm 2018, con số này tăng lên 320.000 người và tính đến tháng 6/2019 là 420.000 người. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2019, số lượng người tăng thêm bằng gần 1/3 số lượng người tham gia 10 năm qua. Điều này cho thấy, chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện đang ngày càng thu hút được người lao động.

Lý giải nguyên nhân có sự chuyển biến trên, Phó tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Trần Đình Liệu cho hay, từ năm 2018, Nhà nước có chính sách hỗ trợ số tiền đóng BHXH tự nguyện cho người tham gia gồm: 30% với người nghèo, dân tộc thiểu số, 25% với người cận nghèo và 10% với đối tượng khác.

Phân tích kĩ hơn về những ưu điểm khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, Phó trưởng Ban Thu (Bảo hiểm xã hội Việt Nam) Đinh Mai Hạnh cho biết, nếu đưa ra ví dụ người dân chọn mức thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện thấp nhất hiện nay là mức thu nhập chuẩn hộ cận nghèo khu vực nông thôn, bằng 700.000 đồng/tháng, tương ứng với mức đóng BHXH là 154.000 đồng/tháng.

Người tham gia BHXH tự nguyện được nhà nước hỗ trợ bằng 10%, 25% đối với người thuộc hộ gia đình cận nghèo và 30% đối với người thuộc hộ gia đình nghèo tính trên mức đóng 154.000 đồng/tháng.

Như vậy, một người chỉ cần mỗi ngày tiết kiệm không đến 5.000 đồng để tham gia BHXH tự nguyện thì sau 20 năm đóng BHXH tự nguyện và khi đủ 60 tuổi đối với nam, 55 tuổi đối với nữ là đã được hưởng lương hưu.

Tăng quyền lợi cho đối tượng thụ hưởng

Đề cập đến nguyên nhân khiến đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện còn khiêm tốn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi cho hay, nhận thức của người lao động về chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện đã có chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, qua hơn 10 năm triển khai, đến nay, số người tham gia vẫn chưa tương xứng với tiềm năng.

“Tôi đi giám sát ở nhiều địa phương người dân vẫn so sánh bảo hiểm xã hội bắt buộc có 5 chế độ (3 chế độ ngắn hạn và 2 chế độ dài hạn), nhưng bảo hiểm xã hội tự nguyện chỉ có 2 chế độ (hưu trí và tử tuất). Trong đó, nhiều người không hiểu hết là để được hưởng 5 chế độ thì người lao động đã đóng cả 5 chế độ, còn việc BHXH tự nguyện chỉ có 2 chế độ là do người dân chỉ đóng 2 chế độ (đóng 22%)” ông Bùi Sỹ Lợi phân tích.

Nêu giải pháp để mở rộng diện bao phủ bảo hiểm xã hội tự nguyện, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng, cần phải tăng tính hấp dẫn của chính sách bằng việc tăng thêm quyền lợi và mức hỗ trợ cho người lao động. Đầu tiên hỗ trợ cao để mở rộng diện tham gia, sau đó mới thu hẹp dần mức hỗ trợ.

Khi thiết kế chính sách, cơ quan quản lý cần phải hiểu rằng, Nhà nước chi trước hỗ trợ cho người dân thì sau họ đến tuổi 80, Nhà nước sẽ không phải hỗ trợ mức 270.000 đồng/tháng như hiện nay vì họ đã được hưởng lương hưu.

Bên cạnh việc thiết kế lại chính sách, tăng mức hỗ trợ, theo các chuyên gia, khâu tổ chức thực hiện chính sách BHXH tự nguyện cũng cần có những đổi mới. Theo đó, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cần tích cực phối hợp với các bộ, ngành, tổ chức… tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến sâu, rộng chính sách BHXH tự nguyện để nhiều người dân hiểu từ đó chủ động tham gia BHXH tự nguyện.

Đồng thời, cần mở rộng hệ thống mạng lưới đại lý thu BHXH tự nguyện, phấn đấu mỗi thôn, bản, tổ dân phố đều có điểm thu BHXH tự nguyện, có nhân viên đại lý thu. Hướng dẫn, tập huấn chính sách BHXH tự nguyện đối với nhân viên địa lý thu để phối hợp tuyên truyền, tư vấn đến người dân; giao chỉ tiêu kế hoạch phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện đối với BHXH cấp huyện và từng đại lý thu.

Theo ANTD