Toán học góp phần “đẩy lùi” đại dịch Covid-19

Phát biểu tại Ngày hội Toán học Mở, PGS. TS Lê Minh Hà, Giám đốc điều hành, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán cho biết, Toán học đã góp phần cho việc chiến thắng đại dịch Covid-19 .

Ngày hội Toán học Mở ( Math Open day – MOD) lần thứ 6 do Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán tổ chức ngày 29/11 tại trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội với chủ đề “Toán học cho một thế giới tốt đẹp hơn”.

Phát biểu tại Ngày hội, PGS.TS Lê Minh Hà, Giám đốc điều hành, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán cho biết, Toán học phục vụ cho đời sống, cho an sinh xã hội . Hay cụ thể hơn nữa là góp phần cho việc chiến thắng đại dịch Covid-19 .

“Giả sử có một chuyến bay 300 công dân Việt Nam về nước. Thay vì phải xét nghiệm lần lượt từng người, có thể chia thành các nhóm 15 – 20 người để xét nghiệm một mẫu số chung. Nếu kết quả xét nghiệm là âm tính thì có thể kết luận tất cả các thành viên trong nhóm đó âm tính. Còn nếu kết quả dương tính thì tiến hành xét nghiệm lần lượt từng người trong nhóm. Cách chia nhóm xét nghiệm này hiệu quả hơn việc lần lượt xét nghiệm 300 người.

Trong thực tế, cách làm đã được thực hiện tại thành phố Vũ Hán, Trung Quốc, nơi khởi phát của dịch Covid-19, chỉ mất thời gian xét nghiệm trong 2 tuần để xét nghiệm tất cả hơn 10 triệu dân số”, PGS. Lê Minh Hà cung cấp thông tin.

Tại Ngày hội, các học sinh, sinh viên đã được tham gia trải nghiệm nhiều hoạt động liên quan đến Toán học và Khoa học. Các em được quan sát các thí nghiệm vui như “Bong bóng xà phòng biết làm Toán”, “Cây kim biết tính số Pi”; làm ra các tên lửa khí; lập trình máy cắt, khắc bằng laze để tạo ra những hình khối;….

Cấu trúc của Ngày hội Toán học mở 2020 tại Hà Nội bao gồm hai phần chính diễn ra song song là hoạt động chuyên môn và hoạt động trải nghiệm.

Học sinh tỏ ra chăm chú, thích thú khi được tham gia vào các trò chơi toán học .

Đến tham gia Ngày hội, học sinh đã được trải nghiệm trong xứ sở Toán học kỳ diệu bao gồm các hoạt động trưng bày và trò chơi trải nghiệm Toán học và khoa học đến từ các trung tâm Toán và khoa học, các trường THPT trên địa bàn thành phố Hà Nội, các trường ĐH…

Đông đảo học sinh, sinh viên, phụ huynh, các nhà Toán học và những nhà giáo dục cùng nhau trải nghiệm, giao lưu về Toán.

Học 8 tiết Toán một tuần nhưng chủ yếu là lý thuyết để đi thi, Nghiêm Minh Kiên, học sinh lớp 12, muốn được “chơi” với Toán để bớt nhàm chán.

Cùng gần 600 học sinh của trường THPT Minh Phú, huyện Sóc Sơn, lên Trường Đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội) để tham gia Ngày hội Toán học Mở 2020, Kiên tỏ ra hào hứng. Em đi hết gian hàng của các trường đại học, THPT và tổ chức giáo dục để tham gia những trò chơi trải nghiệm liên quan đến Toán học.

Dừng lại lâu ở khu vực chơi trò xếp các mảnh gỗ có đánh số và ký hiệu Toán học, Kiên thích thú vì “không khó để tổ chức trò chơi như thế này nhưng hiệu quả nó đem lại rất lớn, nó giúp em nâng cao khả năng tư duy và cảm thấy hứng thú học hơn”.

Kiên ít khi có dịp được hòa mình vào một sự kiện chỉ toàn hoạt động trải nghiệm về Toán và khoa học như vậy. Ở lớp, em được học 8 tiết Toán một tuần. Các thầy cô giảng dạy dễ hiểu, kỹ lưỡng phần lý thuyết, giúp em có đủ kiến thức, kỹ năng để tham gia các kỳ thi quan trọng như thi tốt nghiệp THPT. Tuy nhiên, phần ứng dụng Toán vào thực tế chưa nhiều, có chăng chỉ bài toán giải quyết vấn đề thực tế chứ ít khi được tham gia làm thí nghiệm, chơi trò chơi về Toán học.

“Các trải nghiệm thực tiễn về Toán như trò chơi, những phần kiểm tra vui nhộn liên quan đến logic Toán học hay thí nghiệm có ứng dụng kiến thức Toán nên được đưa vào chương trình học nhiều hơn để tăng sự hứng thú của học sinh với môn học này”, Kiên nói.

Cùng suy nghĩ với Kiên, Nguyễn Quỳnh Trang, học sinh lớp 11 một trường tư thục ở Hà Nội, cho rằng cần tăng cường hơn nữa những tiết học và hoạt động trải nghiệm về Toán thay vì chỉ tập trung vào dạy và học qua sách vở để phục vụ mục đích thi cử.

Cầm tờ giấy với câu đố giúp nhà vua xây dựng con đường đi lại giữa bốn thành phố với nhau sao cho ngắn nhất để tốn ít chi phí xây dựng nhất, Trang mất hồi lâu suy nghĩ. Đưa ra ba phương án đều không đúng, nữ sinh vẫn rất vui khi được xem phần thí nghiệm minh họa mang tên “Bong bóng xà phòng cũng biết làm Toán” để tìm ra đáp án.

Nhóm của Nguyễn Quỳnh Trang, học sinh lớp 11 một trường tư thục ở Hà Nội làm thí nghiệm “Bong bóng xà phòng cũng biết làm Toán” tại Ngày hội.

“Ở lớp có học tập trung bao nhiêu có lẽ cũng không dễ nhớ bằng tham gia một hoạt động như này. Nó không chỉ đem lại cho em kiến thức mà còn giúp em học hỏi được cách tổ chức, khả năng tư duy và kết nối mọi người từ các anh chị sinh viên”, Trang nói.

Ngày hội Toán học mở là một chuỗi các hoạt động về Toán được Viện nghiên cứu cao cấp về Toán tổ chức thường niên nhằm tạo cơ hội cho đông đảo học sinh, sinh viên, phụ huynh, các nhà Toán học và những nhà giáo dục cùng nhau trải nghiệm, giao lưu về Toán.

Là năm thứ 6 tổ chức, năm nay, lần đầu tiên, Ngày hội Toán học Mở được Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán chuyển giao mô hình tổ chức về các địa phương. Ngày 4/10 vừa qua, Ngày hội được tổ chức tại Cần Thơ. Ngày 6/12 tới, Ngày hội sẽ được tổ chức tại TPHCM.

Học sinh lớp 10 đoạt HCV Olympic Toán quốc tế: Thi để thử sức mình

Kỳ thi Olympic Toán quốc tế 2020 (IMO 2020), đoàn Việt Nam ghi dấu ấn với thành tích 2 Huy chương Vàng (HCV), 1 Huy chương Bạc, 2 Huy chương Đồng, 1 bằng khen.

Lần đầu tiên trong lịch sử 46 năm tham gia IMO của Việt Nam có 1 HCV do học sinh lớp 10, Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên, Ngô Quý Đăng giành được.

Ngô Quý Đăng (thứ 2, từ phải qua) cùng đội tuyển IMO Việt Nam. ẢNH: NGHIÊM HUÊ

Đăng cũng là thí sinh có điểm số cao thứ 4 (36/42 điểm) trong số 616 thí sinh đến từ các quốc gia tham dự giải năm nay.

Vượt qua những phút "cân não"

"Lúc đó, chân tay em run lẩy bẩy, luống cuống vì hồi hộp, rồi vỡ òa trong sự vui sướng tột độ khi được xướng tên ở vị trí cao nhất. Kết quả như một giấc mơ vậy", Ngô Quý Đăng bồi hồi nhớ lại khoảnh khắc Ban tổ chức IMO 2020 công bố kết quả cuộc thi.

Tấm HCV của Ngô Quý Đăng không phải là bất ngờ của mùa IMO năm nay, dù em mới chỉ là học sinh lớp 10. Bởi trước đó, Đăng đã được coi là "vua giải thưởng" khi tham gia các kỳ thi về Toán. Đăng cho hay, kỳ thi năm nay vì dịch COVID-19 nên việc được thi tại Việt Nam cũng góp phần giúp tinh thần em thoải mái và đạt phong độ tốt nhất.

Kỳ thi IMO 2020 diễn ra trong hai ngày. Ngày thi đầu tiên diễn ra suôn sẻ, Đăng làm được trọn vẹn ba bài. "Bài thi hình học, đây vốn không phải là thế mạnh, nhưng rất may đây lại là câu hỏi được đánh giá dễ nhất, giúp em giành điểm tuyệt đối ở bài thi đầu", "chàng trai Vàng" Toán học kể.

Đến ngày thi thứ hai, vẫn trong thời gian 4,5 tiếng, Đăng gặp khó khăn khi phải thực hiện 3 bài với độ khó tăng lên. "Em chỉ giải được trọn vẹn 2 bài đầu, riêng bài thứ 3 em mất hơn một tiếng nhưng vẫn không thể làm được. Trong phút "cân não" ấy, em quyết định từ bỏ câu hỏi khó nhất, dành thời gian quay lại kiểm tra kỹ các bài để chắc chắn không mất thêm điểm", Đăng kể lại. Nhờ vậy, Quý Đăng giành điểm tuyệt đối 5/6 bài của hai ngày thi và được 1/7 điểm bài cuối.

Ngô Quý Đăng

"Em thường xuyên phải học quá 12 giờ đêm, thậm chí có những ngày học tới gần 3 giờ sáng. Động lực lớn nhất của em chứng minh với mọi người dù là em út của đội nhưng năng lực không hề thua kém các anh chị".

Ngô Quý Đăng, HCV Olympic Toán quốc tế 2020

Đăng cho rằng, bản thân gặp may mắn khi các câu hỏi khó đều nằm trong phần đại số, vốn là thế mạnh của em.

Để chuẩn bị tốt cho kỳ thi Olympic Toán năm nay, Ngô Quý Đăng luôn phải chạy đua với thời gian và kiến thức. Ngoài những giờ học trên lớp, em tự học trong sách vở, trên mạng, tự mình đi tìm lời giải. Tháng cuối cùng trước khi diễn ra kỳ thi, Đăng và các thành viên đội tuyển bước vào giai đoạn nước rút.

"Khối lượng kiến thức dồn dập khiến thời gian học của em ngày càng căng thẳng. Em thường xuyên phải học quá 12 giờ đêm, thậm chí có những ngày học tới gần 3 giờ sáng. Động lực lớn nhất của em chứng minh với mọi người dù là em út của đội nhưng năng lực không hề thua kém các anh chị", Quý Đăng chia sẻ.

Luôn đặt ra thử thách cho bản thân

Thầy Lê Anh Vinh, Trưởng đoàn IMO của Việt Nam cho hay, đây là kết quả hoàn toàn xứng đáng bởi thầy Vinh biết đến khả năng Toán học của Quý Đăng khi em học lớp 7. "Thời điểm đó, tôi đã thử lấy những bài dạy cho đội tuyển thi học sinh giỏi quốc gia cấp THPT cho Đăng làm thử, em luôn đưa ra những lời giải hoàn toàn khác biệt. Cách làm bài của Đăng không cần nhiều kĩ thuật, mà rất tự nhiên", thầy Vinh kể.

Không chỉ thông minh, có tư tuy tốt, theo thầy Vinh, điều quan trọng là lúc nào Ngô Quý Đăng cũng thích học. "Đăng là một học sinh hết sức đặc biệt. Khi vào lớp 10, tôi bảo Đăng hãy nộp hồ sơ tuyển thẳng khối chuyên Toán của Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên. Bởi thành tích của em ở cấp THCS đủ điều kiện để được tuyển thẳng. Tuy nhiên, Đăng đã không làm thế mà nộp hồ sơ tuyển thẳng vào khối chuyên Tin để "được" thi chuyên Toán. Đơn giản vì Đăng thích thi, thử sức mình", thầy Vinh kể lại.

Khi được hỏi về kỳ vọng sẽ có một học sinh phá kỉ lục với 3 HCV Toán quốc tế, thầy Vinh nói: "Tôi cũng rất hy vọng biết đâu đến lớp 11 hoặc 12, Đăng sẽ thử sức thêm cả kỳ thi Olympic Tin học quốc tế. Đó cũng là một thử thách tuyệt vời không kém".

Trong mắt thầy Vinh, Đăng là một chàng trai rất tự tin và khá toàn diện. Dù là em út của đội tuyển IMO 2020 nhưng em rất hòa đồng, kể cả trong những buổi sinh hoạt chung, Đăng không ngại ngần đưa ra quan điểm cá nhân. Với bạn bè, thầy cô, Đăng là cậu học trò đáng yêu. "Kết quả ngày hôm nay của Quý Đăng không chỉ có ý nghĩa với bản thân em mà còn khích lệ, truyền cảm hứng cho các học sinh khác cảm thấy tự tin hơn về việc có thể đạt được những thành tích cao từ sớm, với một sự chuẩn bị rõ ràng", thầy giáo Lê Anh Vinh nói.

Chị Đoàn Thu Hương, mẹ Quý Đăng chia sẻ, gia đình luôn tạo điều kiện cho con theo đuổi đam mê của mình. "Gia đình là hậu phương nên vui cùng niềm vui của con. Tuy nhiên, con vẫn còn một chặng đường dài phía trước. Vậy nên niềm vui giành huy chương cũng khoảng 1 tuần thôi, con lại trở về với cuộc sống bình thường, giản dị và tiếp tục miệt mài học tập", chị Hương tâm sự.