Thuế Mỹ ‘giáng đòn’ vào ngành gạo Thái Lan

Bà Daeng Donsingha, một nông dân Thái Lan , đã rất lo lắng cho gia đình 9 người của mình khi giá gạo ở quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới này giảm mạnh trong năm nay, sau khi Ấn Độ nối lại xuất khẩu.

Gạo được bày bán tại một cửa hàng ở Narathiwat, Thái Lan. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Hiện nay, bà Donsingha còn lo lắng về các mức thuế mà Tổng thống Mỹ ông Donald Trump có thể áp đặt. Điều này có thể làm giảm mạnh nhu cầu đối với gạo Thái tại thị trường nước ngoài có giá trị nhất của nước này và gây ra sự bất ổn trong ngành xuất khẩu trị giá hàng tỷ USD.

Bà Donsingha (70 tuổi) cho biết, vấn đề là giá gạo rất thấp, trong khi các chi phí khác như phân bón và tiền thuê đất nông nghiệp lại cao hơn. Do đó, bà đang bị lỗ.

Thái Lan là một trong những quốc gia Đông Nam Á chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do các biện pháp thuế quan mà Tổng thống Trump đề xuất. Hàng hóa “xứ chùa Vàng” sẽ đối mặt với mức thuế 36% nếu các cuộc đàm phán không thành công trước khi lệnh tạm hoãn áp thuế của Tổng thống Mỹ kết thúc vào tháng Bảy.

Ông Chookiat Ophaswongse, Chủ tịch danh dự của Hiệp hội Xuất khẩu Gạo Thái Lan (TREA) cho biết, nếu Mỹ áp đặt mức thuế này, gạo jasmine của Thái Lan sẽ trở nên quá đắt và khó cạnh tranh.

Theo TREA, năm ngoái, Thái Lan đã xuất khẩu 849.000 tấn gạo sang Mỹ. Lượng gạo này chủ yếu là loại gạo jasmine thơm có giá đắt nhất, với trị giá 28,03 tỷ baht (838,33 triệu USD).

Tổng cộng, Thái Lan đã xuất khẩu 9,94 triệu tấn gạo trong năm 2024, đạt giá trị 225,65 tỷ baht (6,75 tỷ USD). Mỹ là thị trường lớn thứ ba của Thái Lan về khối lượng, nhưng là thị trường sinh lợi nhất.

Ông Chookiat cho biết chính sách thuế quan của Mỹ sẽ làm đình trệ xuất khẩu và trao lợi thế cho các đối thủ cạnh tranh chính trong khu vực của Thái Lan. TREA đang đặt mục tiêu xuất khẩu 7,5 triệu tấn gạo trong năm nay.

Ông Chookiat giải thích rằng, nếu áp thuế, giá gạo sẽ tăng từ 1.000 USD lên 1.400 đến 1.500 USD mỗi tấn. Ông dự báo, các nhà nhập khẩu sẽ chuyển sang mua gạo jasmine Việt Nam, loại gạo chỉ có giá 580 USD mỗi tấn.

Gạo từ Việt Nam có giá cạnh tranh hơn do chi phí sản xuất thấp, nông dân trồng các giống lúa khác nhau và có nhiều vụ thu hoạch trong năm.

Nông dân ở Thái Lan, nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á, cảm thấy lo lắng khi giá gạo nội địa giảm 30% sau khi Ấn Độ nối lại xuất khẩu vào tháng Chín. Trước đó, vào năm 2022, Ấn Độ chiếm 40% tổng lượng xuất khẩu gạo toàn cầu trước khi lệnh cấm được áp dụng.

Các nhà phân tích cho rằng Thái Lan khó có thể giảm giá để cạnh tranh. Ông Somporn Isvilanonda, một nhà kinh tế nông nghiệp độc lập cho biết, chi phí sản xuất của Thái Lan cao, trong khi năng suất lại thấp. Ông cảnh báo nếu bán phá giá, nông dân sẽ không thể duy trì hoạt động sản xuất.

Ngành công nghiệp và nông dân Thái Lan đang đặt hy vọng vào kết quả các cuộc đàm phán giữa phái đoàn Thái Lan và Mỹ. Tuy nhiên, xuất khẩu gạo của Thái Lan đã bắt đầu giảm sút. Theo Hiệp hội Xuất khẩu Gạo Thái Lan, tổng lượng xuất khẩu đã giảm 30% trong quý I/2025 do các quốc gia trì hoãn quyết định mua hàng và sự trở lại của Ấn Độ làm tăng nguồn cung toàn cầu.