Từ lâu thể loại RPG đã quen thuộc với hai trường phái riêng biệt, đó là RPG Nhật (JRPG) và RPG phương Tây (WRPG). Hai trường phái này có những quan điểm khác nhau về cách làm game, và các nhà phát triển game đại diện của cả hai vẫn luôn tìm cách chứng tỏ quan điểm của mình là đúng đắn.

Những năm 90 của thế kỷ XX được xem như thời đại huy hoàng nhất của RPG Nhật. Người chơi được trải nghiệm những tựa game RPG hay nhất thời bấy giờ, và cái tên không thể không nhắc đến là Final Fantasy. Dòng game này đã có bước nhảy vọt khi giới thiệu đồ họa 3D trong Final Fantasy VII. Nhưng cho dù có thay đổi nhiều về mặt đồ họa, các nhà làm game JRPG vẫn giữ cho mình một quan điểm vô cùng nhất quán.

Đó là việc hình thành sẵn cốt truyện và các nhân vật, người chơi sẽ tham gia vào cuộc hành trình của nhân vật, nhìn nhận câu chuyện theo con mắt của nhân vật, hành xử theo tính cách của nhân vật đó. Nhưng giờ đây, người chơi rõ ràng muốn có nhiều sự tự do hơn trong mỗi game mà mình chơi.

Ngay trong những năm tháng thống trị thị trường RPG của các game Nhật, các nhà làm game phương Tây cũng đã bắt đầu có tiếng nói và hướng đi riêng. Hai đại diện tiêu biểu cho WRPG là Bethesda và Bioware. Năm 1994, Bethesda cho ra đời The Elder Scrolls: Arena, khởi đầu cho một series được rất nhiều người yêu thích. Trong khi đó, Bioware phát hành tựa game đầu tiên trong dòng game Baulder"s Gate vào năm 1998. Hai series nổi tiếng này đã đưa tên tuổi của Bathesda và Bioware lên một tầm cao mới, đồng thời chúng cũng mở đường cho sự thay đổi ở thể loại RPG của thế kỷ XXI.

Những năm gần đây, các game RPG Nhật đã nhận khá nhiều lời chỉ trích vì cách chơi không có nhiều đổi mới, đồ họa theo phong cách truyện tranh, cốt truyện phức tạp và nhân vật không thực sự thú vị. Những chỉ trích này chủ yếu đến từ thế hệ game thủ mới vốn ít có cảm tình với cách xây dựng câu chuyện theo những nhân vật có sẵn, ít sự lựa chọn cho người chơi và cả những nhân vật đáng yêu như trong truyện tranh. Nhiều người hướng đến các game WRPG bởi chúng có xu hướng cho phép người chơi tự do hơn và có nhiều yếu tố chiến đấu hơn.

Điều này cũng là dễ hiểu bởi thanh thiếu niên ngày nay - một bộ phận không nhỏ của cộng đồng game thủ - ít khi kiên nhẫn khi chơi game. Họ muốn trải qua thật nhiều trận đánh mang lại cảm giác dồn dập chứ không muốn ngồi hàng giờ để theo dõi những câu chuyện có tiết tấu tương đối chậm trong các game RPG của Nhật. Đó là chưa kể đến yếu tố chiến đấu của JRPG thường mang tính chiến lược cao, các đoạn phim cắt cảnh khá dài với nhiều đoạn hội thoại.

Nhìn chung, doanh số các game RPG của Nhật đã sụt giảm. Với các máy console ngày càng thể hiện đồ họa tốt hơn, các game RPG phương Tây trở nên chân thực và hấp dẫn hơn trong mắt người chơi. Đó là lí do giúp Bethesda và Bioware vượt qua doanh số của nhiều hãng phát triển JRPG với các tựa game đình đám của mình: The Elder Scrolls, Mass Effect, Baulder's Gate, Fallout 3, hay Dragon Age: Origins.

Nhưng câu chuyện chưa dừng lại ở đó. Với những lợi thế hiện tại, các nhà làm game WRPG đang muốn chứng tỏ rằng quan điểm làm game của mình chính xác và hiệu quả hơn. Trong một lần đề cập đến Final Fantasy XIII, đại diện của Bioware đã chỉ trích rằng đây hoàn toàn không phải là một game RPG dù được gắn mác như vậy. Trong game người chơi không có lựa chọn, không được tạo nhân vật, và không thể thực sự nhập vai vào nhân vật.

Nhận xét này ngay lập tức gặp phải những phản ứng trái chiều từ phía người chơi. Nhiều người đồng ý, nhưng cũng không ít người hâm mộ thể loại JRPG cảm thấy bị xúc phạm. Họ phản bác rằng sản phẩm "con cưng" của Bioware là Mass Effect cũng chẳng khá hơn thế là bao. Mặc dù người chơi có thể đưa ra các lựa chọn, nhưng kết quả cuối cùng của game thì lại vẫn như vậy. Nói cách khác, dù cho người chơi có xây dựng nhân vật theo cách khác nhau đến mấy thì cũng sẽ trải qua một cốt truyện giống nhau.

Bên cạnh đó, còn một điều không thể phủ nhận là đã từng có các game JRPG với nhiều cái kết dành cho một game. Vì vậy đại diện của WRPG không thể khẳng định rằng họ là người tìm ra và áp dụng những cốt truyện nhiều hồi kết, chỉ là JRPG không muốn làm những tựa game như vậy mà thôi.

Về phần mình, Bethesda cũng có những động thái riêng. Trong một quảng cáo mới đây dành cho Fallout: New Vegas, đã có một hình ảnh mang tính giễu cợt dành cho các game JRPG. Trong tấm poster quảng cáo, các người mẫu Nhật Bản cầm trên tay các tấm biển có ghi: "Tại sao bạn phải xem game thay vì chơi game?", "Chơi một tựa game mà chỉ đi theo một cốt truyện thì chẳng khác nào cuộc đời trên một đường ray buồn tẻ", "Có lẽ nhân vật trong game sẽ có nhiều thứ để làm hơn là chỉ lo diệt sạch cái xấu", ...

Động thái của Bethesda đã gây phản ứng mạnh mẽ trong cộng đồng những người hâm mộ JRPG gạo cội. Họ cho rằng việc áp dụng quảng cáo "bẩn" này không những không giúp doanh số các sản phẩm của hãng tăng lên, mà ngược lại còn làm tổn hại đến danh tiếng của chính những tựa game đỉnh cao như Fallout 3 hay Oblivion.

Những người hâm mộ JRPG dù bảo thủ đến mấy cũng phải thừa nhận đó là những tựa game hay, nhưng tình cảm của họ dành cho Bethesda sẽ sớm trở về con số không nếu nhà phát triển này tiếp tục hành xử như vậy.

Cả Bioware và Bethesda đều phần nào muốn "xóa sổ" JRPG. Nhưng họ không biết rằng dù có thế nào thì JRPG cũng sẽ tiếp tục tồn tại. Cho dù JRPG gặp phải sự sụt giảm về số lượng người chơi và doanh số các game bán ra, nhưng điều đó không có nghĩa là quan điểm làm game của họ là sai lầm. Thị hiếu của khách hàng thì luôn có thể thay đổi, và giờ đây vẫn có những người chơi rất trung thành với JRPG.

Vì vậy, thay vì tìm cách hạ thấp JRPG vì không có những yếu tố như WRPG, các nhà phát triển phương Tây nên cố gắng chung sống một cách hòa thuận. Xét cho cùng, khái niệm RPG đủ rộng để bao quát cả hai trường phái này. Hơn nữa, cả hai có thể giao thoa và học hỏi lẫn nhau, từ đó đưa thể loại RPG lên một bước phát triển mới. Có lẽ đó sẽ là kịch bản dẫn đến một cái kết có hậu nhất cho thể loại game này.

Theo GameK