Thổ Nhĩ Kỳ có thể gật đầu để Phần Lan gia nhập NATO trước Thụy Điển?
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã phát đi tín hiệu rằng Ankara có thể sẽ đồng ý để Phần Lan gia nhập NATO trước Thụy Điển, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với Stockholm.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan . REUTERS
“Chúng tôi có thể gửi một thông điệp khác cho Phần Lan (về việc nước này xin gia nhập NATO) và Thụy Điển sẽ sốc khi họ nhìn thấy thông điệp của chúng tôi. Nhưng Phần Lan không nên mắc sai lầm tương tự mà Thụy Điển đã mắc phải”, ông Erdogan nói trong một bài phát biểu trên truyền hình ngày 29.1, theo Reuters.
Thụy Điển và Phần Lan năm ngoái đã đăng ký gia nhập NATO sau khi Nga phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine. Để có thể gia nhập, hai nước Bắc Âu cần nhận được sự chấp thuận của toàn bộ 30 nước thành viên hiện tại trong liên minh. Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary vẫn chưa phê chuẩn việc này.
Thổ Nhĩ Kỳ nói rằng Thụy Điển chứa chấp những người mà Ankara nói là các chiến binh thuộc đảng Công nhân người Kurd (PKK), từng cầm vũ khí chống lại nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 1984. PKK là tổ chức chính trị – quân sự đã bị Thổ Nhĩ Kỳ cũng như Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) liệt vào danh sách khủng bố.
Video đang HOT
“Chúng tôi đã đưa cho Thụy Điển danh sách 120 người và yêu cầu họ dẫn độ những kẻ khủng bố đang sống tại đất nước họ. Nếu các vị không dẫn độ, thì tôi rất lấy làm tiếc về chuyện đó”, ông Erdogan nói, đề cập đến thỏa thuận giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Thụy Điển và Phần Lan vào tháng 6.2022, xoay quanh nỗ lực gia nhập NATO của hai nước.
Thổ Nhĩ Kỳ đã đình chỉ các cuộc đàm phán với Thụy Điển và Phần Lan về việc gia nhập NATO vào tuần trước sau một cuộc biểu tình ở Stockholm, trong đó một chính trị gia cực hữu đã đốt một cuốn kinh Koran, tài liệu thiêng liêng nhất của Hồi giáo.
Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson cho biết nước này muốn khôi phục đối thoại với Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu hôm 26.1 tuyên bố rằng việc tái khởi động các cuộc đàm phán là vô nghĩa.
Ông Cavusoglu cũng cho hay “không có đề nghị nào về việc xem xét tư cách thành viên NATO của Thụy Điển và Phần Lan một cách riêng biệt”.
Khả năng Phần Lan, Thụy Điển sớm gia nhập NATO
Phần Lan và Thụy Điển có thể sớm gia nhập NATO trong bối cảnh liên minh quân sự này đang củng cố sức mạnh trong khu vực.
Các quan chức Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tiết lộ với kênh truyền hình CNN rằng những cuộc thảo luận về việc Thụy Điển và Phần Lan tham gia liên minh này đã trở nên nghiêm túc hơn kể từ khi xảy ra cuộc giao tranh tại Ukraine. Một số quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết vấn đề này đã được đưa ra bàn bạc tại hội nghị cấp ngoại trưởng của NATO trong tuần này.
Dư luận ở cả hai nước về vấn đề tham gia liên minh phòng thủ NATO đã thay đổi đáng kể khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát. Một cựu Thủ tướng Phần Lan đã nói với CNN rằng việc đất nước này gia nhập là đã trở thành một thoả thuận gần như hoàn tất dựa trên những bất ổn địa chính trị hiện nay tại châu Âu.
Quốc kỳ của các nước thành viên NATO tại trụ sở ở Brussels, Bỉ. Ảnh: AFP
Thủ tướng Phần Lan Sanna Marin ngày 8/4 thông báo Quốc hội nước này dự kiến thảo luận về khả năng trở thành thành viên NATO trong những tuần tới. Bà hy vọng sẽ hoàn tất thảo luận vào giữa mùa hè năm nay.
Trong khi đó, Thủ tướng Thụy Điển Magdalena Andersson cũng không loại trừ khả năng làm thành viên khối NATO trong một cuộc phỏng vấn với kênh SVT vào cuối tháng 3 vừa qua. Một quan chức Thuỵ Điển hé lộ với CNN rằng quốc gia này đang tiến hành một cuộc phân tích chính sách an ninh được dự kiến kết thúc vào cuối tháng 5 và chính phủ sẽ thông báo lập trường cuối cùng dựa trên kết quả phân tích đó. Tuy nhiên, Stockholm có thể công bố quyết định sớm hơn, phụ thuộc vào động thái của láng giềng Helsinki.
Trả lời phỏng vấn CNN, Đại sứ Phần Lan tại Mỹ Mikko Hautala cho biết hai nước này đang phối hợp chặt chẽ với nhau, song từng nước sẽ đưa ra quyết định độc lập.
Ngày 8/4, một quan chức Phần Lan cho biết Helsinki sẽ không tìm cách gia nhập NATO chỉ vì muốn được trao khả năng phòng thủ từ liên minh gồm 30 thành viên này.
Ông Alexander Stubb, người từng là Thủ tướng Phần Lan vào năm 2014-2015, cũng chung lập trường kể trên. Ông nói với CNN rằng trong nội bộ quốc gia từ lâu đã bị giằng xé bởi ý tưởng hợp tác với Nga - quốc gia có chung đường biên giới và ý tưởng xây dựng một đội quân mạnh mẽ đề phòng Nga.
Ý tưởng thứ hai hiện nay đã trở nên phổ biến hơn.
Binh sĩ NATO tham gia cuộc tập trận tại Adazi, Latvia ngày 29/11/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Phản ứng về vấn đề trên, Điện Kremlin hôm 7/4 cho biết họ sẽ phải tái cân bằng tình hình nếu Thụy Điển và Phần Lan gia nhập NATO. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với Sky News: "Chúng tôi sẽ phải củng cố sườn phía Tây để đảm bảo an ninh".
Helsinki đã hạ thấp khả năng bị Moskva đáp trả nghiêm trọng nếu Phần Lan gia nhập NATO.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói rằng Thụy Điển và Phần Lan có thể dễ dàng tham gia liên minh này nếu họ quyết định đăng ký. Ông cho biết NATO và hai quốc gia trên đã làm việc cùng nhau nhiều năm nên họ hoàn toàn đáp ứng các tiêu chuẩn của khối quân sự này.
Giới chức Phần Lan lưu ý rằng đất nước của họ về cơ bản đã là một thành viên không chính thức của NATO. Còn các quan chức NATO và Mỹ nói rằng họ sẽ rất vui khi thấy Phần Lan và Thụy Điển gia nhập khối.
Các quốc gia này có mối quan hệ cực kỳ chặt chẽ với NATO và đặc biệt khi nhắc đến vấn đề chia sẻ thông tin tình báo. Trong khi mức độ chia sẻ thông tin tình báo giữa Phần Lan, Thụy Điển và NATO đã tăng lên đáng kể kể từ khi xung đột Nga - Ukraine xảy ra, một quan chức NATO cho biết mức độ chia sẻ thông tin tình báo giữa các nước thành viên của khối vẫn chưa đạt mức như vậy.
Một quan chức châu Âu lưu ý rằng nếu Phần Lan và Thụy Điển tham gia, cả hai sẽ là "những người đóng góp ròng" cho NATO, dựa trên lượng máy bay chiến đấu tiên tiến mà hai nước sở hữu. Phần Lan đã vận hành nhiều chiếc F/A-18 và đã đặt hàng 64 chiếc F-35 của Lockheed Martin.
Thổ Nhĩ Kỳ để ngỏ khả năng chấp thuận Phần Lan gia nhập NATO Trong một cuộc trao đổi với cử tri trẻ được truyền hình trực tiếp ngày 29/1, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan lần đầu tiên để ngỏ khả năng nước này chấp thuận cho Phần Lan, nhưng không bao gồm Thụy Điển, gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan...