Thất thủ ở Avdiivka đẩy Ukraine vào tình thế nguy hiểm đến mức nào

Để mất thành trì Avdiivka vào tay Nga, chiến tuyến phía Ukraine đã thay đổi đáng kể, tạo tiền đề cho một chương mệt mỏi tiếp theo của cuộc xung đột.

Chiến đấu cơ S-27 và Su-34 của Không quân Ukraine. Ảnh: Bộ Quốc phòng Ukraine/X

Theo tờ New York Times, sau khi để mất Avdiivka, lực lượng Ukraine sẽ cần một tuyến phòng thủ mới ở những địa hình hiểm trở, trong khi Nga cố gắng tận dụng lợi thế của mình.

Với việc quân đội Nga chiếm được thành phố Avdiivka ở miền Đông Ukraine ngày 17/2, chiến tuyến đã thay đổi đáng kể, dẫn tới một chương mệt mỏi tiếp theo của cuộc xung đột khi lực lượng Ukraine rút lui và quân đội Nga đang cải tổ để chuẩn bị cho các cuộc tấn công trong tương lai.

Thất bại của Ukraine tại thành phố vốn bị bao vây, tranh giành kể từ năm 2014, xảy ra vào thời điểm đặc biệt nguy hiểm, khi cuộc chiến chuẩn bị bước sang năm thứ ba, lực lượng Kiev đang thiếu đạn dược và phải đối mặt với tình trạng thiếu quân ngày càng trầm trọng.

Sau cuộc rút lui khỏi Avdiivka, những vấn đề này càng trở nên trầm trọng hơn do địa hình bằng phẳng và khó phòng thủ ở bên ngoài thành phố. Nếu không có những ngọn đồi nhấp nhô, những con sông lớn hoặc những công sự kiên cố như đã được xây dựng xung quanh Avdiivka trong hơn một thập kỷ qua, Ukraine có thể sẽ phải mất nhiều vùng đất hơn để kìm chân các đơn vị Nga.

Michael Kofman, một chuyên gia về Nga tại Tổ chức Carnegie vì Hòa bình Quốc tế ở Washington, D.C., cho biết trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại: “Họ không có lựa chọn thứ cấp được thiết lập tốt để rút lui. Phần lớn phụ thuộc vào việc lực lượng Nga có thể tiếp tục tiến công hay họ đã hết động lực”.

Ngay cả lúc này, quân đội Nga, mặc dù chịu thương vong nặng nề trong cuộc tấn công Avdiivka, vẫn đang gây áp lực lên nhiều khu vực khác nhau trên chiến tuyến hơn 900km, với hy vọng rằng Ukraine không thể cùng lúc phòng thủ ở tất cả mọi nơi.

Vẫn chưa rõ tiếp theo Nga sẽ tiến công ở đâu. Thành phố Kupiansk ở phía Đông Bắc, thị trấn Chasiv Yar phía Đông và làng Robotyne phía Nam đều đang bị đe dọa, ngay cả khi khói lửa vẫn còn bao quanh tàn tích Avdiivka.

Binh sỹ tiểu đoàn tên lửa phòng không 1129 của quân đội Ukraine. Ảnh: Bộ Quốc phòng Ukraine/X

Trong những tháng gần đây, các chiến hào sâu chống tăng đã xuất hiện xung quanh các thành phố và thị trấn phía đông Ukraine gần Avdiivka, như Pokrovsk, cách đó khoảng 50km về phía Tây. Nhưng gần đến thời điểm giao tranh, không rõ liệu các lữ đoàn Ukraine có đủ nguồn lực để chống chọi với một cuộc tấn công khác giống như cuộc tấn công bao trùm thành phố Avdiivka hay không, hay liệu quân đội Nga có thể tiếp tục tấn công sau nhiều tháng chiến đấu kéo dài hay không.

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, Rustem Umerov, đã trình bày rõ ràng trong một bài đăng trên Facebook hôm 17/2 rằng một số bài học rút ra từ sự thất thủ tại Avdiivka bao gồm sự cần thiết phải “xây dựng và củng cố” các công sự.

Chiến thuật của Quân đội Nga là sử dụng quy mô vượt trội tuyệt đối của mình để áp đảo quân đội Ukraine nhỏ hơn, mang lại những chiến thắng quyết định nhất trên chiến trường sau các thất bại quanh Kiev, Kharkiv và Kherson vào năm 2022.

Trong khi đó, gần hai năm sau khi xung đột bắt đầu, viện trợ quân sự cho Ukraine từ các đồng minh phương Tây, đặc biệt là Mỹ, đã giảm dần do đấu đá chính trị nội bộ ở Washington, tạo ra nhiều cơ hội cho Nga giành được ưu thế về hỏa lực. Quân đội của Kiev cho biết Ukraine đã cố gắng thu hẹp khoảng cách đó bằng máy bay không người lái tấn công liều chết, nhưng vẫn chưa thể sánh ngang với lực lượng của Nga.

Các quan chức Mỹ nói rằng vẫn chưa quá muộn để củng cố lực lượng Ukraine nếu có thể nhanh chóng chuyển thêm viện trợ. Việc bổ sung pháo binh và các loại đạn dược khác có thể ngăn cản lực lượng Nga đang ráo riết thực hiện một cuộc tấn công khác (sau Avdiivka).

Các quan chức Mỹ cho biết thêm, trong trường hợp không có sự hỗ trợ bổ sung cho Kiev, Nga cuối cùng sẽ dựa vào chiến thắng quân sự của mình ở Avdiivka và tiếp tục đẩy lùi các đơn vị Ukraine cũng như chiếm thêm nhiều vùng phía đông, một trong những mục tiêu quân sự quan trọng của Điện Kremlin.

Avdiivka, nơi có dân số trước chiến tranh khoảng 30.000 người, thực tế là một pháo đài khi quân đội Nga bắt đầu cuộc tấn công lớn vào mùa thu năm ngoái. Trước khi giành chiến thắng mới đây, đội hình quân sự của Nga được cho là chịu tổn thất đáng kể về người và thiết bị để bẻ gãy thế phòng thủ của Kiev.

Tuy nhiên, lực lượng của Nga vẫn tiếp tục gây áp lực, với bộ binh tấn công theo nhóm nhỏ hơn. Sự thay đổi chiến thuật đó, cùng với số lượng máy bay không người lái ngày càng tăng, số lượng pháo binh nhiều hơn và một loạt các cuộc không kích, đã đẩy các lực lượng bị bao vây của Ukraine đến điểm tan vỡ.

Máy bay trực thăng vũ trang của lữ đoàn không quân số 18 thuộc quân đội Ukraine tham gia tác chiến. Ảnh: Bộ Quốc phòng Ukraine/X

Rob Lee, thành viên cấp cao của Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại, có trụ sở tại Philadelphia (Mỹ), cho biết: “Một trong những sự kiện quan trọng của năm 2023 là Nga có thể tuyển dụng một số lượng lớn tình nguyện viên. Điều này xảy ra đúng lúc Ukraine đang phải đối mặt với các khó khăn về huy động lực lượng.”

Các nhà lãnh đạo Ukraine đã phản ứng trước áp lực ngày càng tăng bằng cách tăng cường tới Avdiivka một loạt đơn vị đặc biệt và Lữ đoàn xung kích độc lập thứ ba, một đơn vị bộ binh giàu kinh, để thu hẹp khoảng cách và cuối cùng là yểm trợ rút lui. Một người lính của lữ đoàn cho biết họ đã được đưa ra khỏi tiền tuyến xung quanh thành phố Bakhmut ở phía đông trong những tháng gần đây và chỉ có một thời gian ngắn để nghỉ ngơi trước khi được điều đến Avdiivka làm lính cứu hỏa.

Các nhà phân tích quân sự cho biết, sự kiệt sức của một trong những đơn vị tốt nhất của Ukraine trong thời kỳ khủng hoảng cho thấy một vấn đề ngày càng trầm trọng trong hàng ngũ Ukraine: Đơn giản là không có đủ quân cho các mặt trận.

Chuyên gia Kofman nói: “Ukraine đã gửi những đơn vị tốt nhất của họ đến vì lực lượng ở Avdiivka đang dần cạn kiệt và cần phải rút lui. Bên cạnh việc thiếu đạn dược, Ukraine còn gặp vấn đề nghiêm trọng về nhân lực, đặc biệt là bộ binh”.

Mặc dù các quan chức Ukraine giữ bí mật về con số thương vong, nhưng động thái gần đây của giới chức quân sự nhằm huy động thêm tới 500.000 quân đã nhấn mạnh thiệt hại của một cuộc xung đột dường như còn lâu mới kết thúc. Binh sĩ Ukraine cho biết tinh thần của họ cũng đang suy giảm trong những tuần gần đây, cộng thêm tình trạng thiếu quân và đạn dược, thương vong ngày càng tăng và thời gian ra mặt trận ngắn hơn.