Thách thức cho phe bảo thủ thắng cử ở Đức

Liên minh Dân chủ/ Xã hội Cơ đốc giáo do ông Friedrich Merz lãnh đạo được dự phóng sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử quốc hội Đức hôm 23.2, nhưng phải liên minh với đảng khác để lập chính phủ.

Liên minh Dân chủ/Xã hội Cơ đốc giáo (CDU/CSU) bảo thủ do ông Friedrich Merz lãnh đạo đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử quốc hội sớm ở Đức hôm 23.2, với số phiếu 28,5%, theo Reuters hôm qua (24.2) dẫn kết quả sơ bộ. Đứng thứ hai là đảng cực hữu Sự lựa chọn khác cho nước Đức (AfD) với số phiếu 20,8%, đán.h dấu lần đầu tiên trong lịch sử AfD giành được vị trí này trong cuộc tổng tuyển cử ở Đức.

Trong khi đó, đảng Dân chủ Xã hội (SPD) trung tả của Thủ tướng Đức Olaf Scholz đứng vị trí thứ 3, với số phiếu 16,4%. Đây có thể là kết quả tệ nhất của SPD trong lịch sử nền dân chủ hậu chiến của Đức. Ông Scholz đã thừa nhận thất bại và cũng đã chúc mừng ông Merz, theo Reuters.

Đảng Xanh đứng thứ tư với 11,6%, kế đến là đảng Cánh tả giành 8,7%. Liên minh Sahra Wagenknecht (BSW) cực tả và đảng Dân chủ Tự do (FDP) đều dao động ở quanh mức 5% để có thể vào quốc hội.

Lãnh đạo CDU/CSU Friedrich Merz phát biểu ở Berlin ngày 23.2 sau khi kết quả sơ bộ của cuộc bầu cử quốc hội Đức được công bố. ẢNH: REUTERS

Đàm phán khó khăn phía trước?

Nếu kết quả như trên được xác nhận, ông Merz (70 tuổ.i) gần như chắc chắn sẽ trở thành thủ tướng tiếp theo của Đức, nền kinh tế hàng đầu châu Âu. Tuy nhiên, để xây dựng được thế đa số trong quốc hội và tiến tới thành lập chính phủ, CDU/CSU của ông Merz sẽ phải hợp tác với một hoặc vài đảng khác, có khả năng nhất là SPD, kế đến là đảng Xanh, theo Reuters.

SPD và CDU/CSU đã cùng nhau điều hành nước Đức 4 lần kể từ Thế chiến hai. CDU/CSU muốn cắt giảm thuế rộng rãi, trong khi SPD muốn tăng thuế đối với những người có thu nhập cao và khôi phục thuế tài sản. Điều đó có nghĩa là cả hai có thể gặp khó khăn trong việc thống nhất về các cải cách sâu rộng hơn, ngoại trừ việc có thể nới lỏng phanh nợ, theo Reuters.

Trong khi đó, dù giành vị trí thứ hai trong cuộc bầu cử, AfD sẽ không có ghế trong chính phủ sắp tới của Đức, vì các đảng chính thống loại trừ khả năng hợp tác với AfD. Tuy nhiên, AfD cùng đảng Cánh tả đã giành được tổng cộng 1/3 số ghế trong quốc hội mới, đủ để ngăn chặn những thay đổi trong hiến pháp.

Trước chiến thắng của AfD, ông Merz cho rằng chính phủ mới phải mạnh dạn giải quyết những lo ngại của AfD về vấn đề di cư và cũng phải khắc phục nền kinh tế đang gặp khó khăn, cảnh báo rằng nếu không thì phe cực hữu có thể giành chiến thắng vào lần tới.

Ông Merz tuyên bố sẽ hoàn thành việc thành lập chính phủ mới trước lễ Phục sinh, rơi vào ngày 20.4, nhưng các cuộc đàm phán lập chính phủ sẽ không dễ, theo Reuters. Các cuộc đàm phán lập liên minh mới kéo dài có thể khiến Thủ tướng Scholz tiếp tục tạm nắm quyền trong nhiều tháng, trì hoãn các chính sách cấp thiết để phục hồi nền kinh tế Đức sau 2 năm liên tiếp suy thoái.

Ảnh hưởng đến châu Âu

Sự chậm trễ trong việc lập chính phủ mới ở Đức cũng sẽ tạo ra một khoảng trống lãnh đạo ở trung tâm châu Âu trong bối cảnh châu lục này đang phải đối mặt với vô số thách thức như Tổng thống Mỹ Donald Trump đ.e dọ.a chiến tranh thương mại và cố gắng đẩy nhanh thỏa thuận ngừng bắ.n trong xung đột Nga – Ukraine mà không có sự tham gia của châu Âu, theo Reuters.

Sau cuộc bầu cử, ông Merz nhấn mạnh ông “sẽ ưu tiên củng cố châu Âu càng nhanh càng tốt để từng bước chúng ta có thể thực sự đạt được sự độc lập khỏi Mỹ” trong vấn đề quốc phòng. “Sau những tuyên bố của ông Donald Trump vào tuần trước, rõ ràng là người Mỹ phần lớn thờ ơ với số phận của châu Âu”, ông Merz bình luận, đồng thời nhấn mạnh ông “hoàn toàn không ảo tưởng về những gì sẽ đến từ Mỹ”.

Trong khi đó, Tổng thống Trump ngày 23.2 gọi chiến thắng của liên minh bảo thủ CDU/CSU là “một ngày tuyệt vời cho nước Đức và Mỹ”. “Giống như Mỹ, người dân Đức đã chán ngán chương trình nghị sự vô lý, đặc biệt là về năng lượng và nhập cư, đã tồn tại trong nhiều năm qua”, ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social.

Ông Friedrich Merz

Ông Friedrich Merz có chiều cao tới 1,98 m, là luật sư được đào tạo bài bản và là một phi công được cấp phép, theo AFP. Ông Merz có nền tảng kinh doanh vững chắc, trong đó có cả kinh nghiệm làm việc tại tập đoàn quản lý đầu tư toàn cầu BlackRock (Mỹ), và điều này đã giúp ông trở thành triệu phú.

Ông Merz được bầu vào Nghị viện châu Âu trong năm 1989 và ngay sau đó là vào Quốc hội Đức. Tuy nhiên, ông chưa bao giờ giữ chức vụ lãnh đạo trong chính phủ Đức.