Tesla vẫn đang “mất tiền” từ việc bán ô tô điện

Nếu không có lợi nhuận từ bán tín dụng carbon, ông lớn xe điện Tesla vẫn chưa thể thoát lỗ.

Vốn hóa Tesla đã bay 230 tỉ USD. Ảnh: AFP

Vốn hóa “bốc hơi” hơn 230 tỉ USD

Tuần từ 1 đến 5.3, cổ phiếu Tesla đã mất 11% giá trị, nối dài đà giảm sang tuần thứ 4 liên tiếp, chuỗi dài nhất kể từ tháng 5.2019.

Đà lao dốc của cổ phiếu Tesla vượt xa đà giảm chung của thị trường và thổi bay hơn 230 tỉ USD khỏi vốn hóa thị trường của hãng xe điện này trong 4 tuần qua.

Năm 2020, đà tăng mạnh của cổ phiếu cùng với nhiều quý lãi liên tiếp đã giúp hãng xe điện của Elon Musk góp mặt vào hàng ngũ công ty S&P 500.

Tuy nhiên, đà tăng nhanh chóng chuyển thành đà lao dốc mạnh trong năm 2021 giữa lúc nhiều hãng xe hơi lâu đời như General Motors Co., Ford Motor Co. và Volkswagen AG đều nhảy vào thị trường xe điện , công bố các dòng xe điện của riêng họ và dự định mở rộng quyết liệt trong thị trường mới nổi này.

Hãng xe điện tiên phong Tesla nằm trong nhóm giảm mạnh nhất trong chỉ số Nasdaq 100 và S&P 500 trong ngày 5.3. Vốn hóa thị trường của Tesla hiện ở mức 574 tỉ USD, thấp hơn nhiều so với mức đỉnh 837 tỉ USD hồi cuối tháng 1.2021.

Các start-up xe điện quy mô nhỏ hơn như Lordstown Motors Corp., Nio Inc., Workhorse Group Inc. và XPeng Inc cũng giảm theo Tesla trong ngày 5.3.

Tesla vẫn đang “mất tiền” từ việc bán xe

2020 là năm đầu tiên trong lịch sử Tesla đạt lãi ròng cả năm. Tuy nhiên, khoản lợi nhuận này không đến từ việc sản xuất và bán ô tô điện – lĩnh vực chủ chốt của hãng.

Theo CNN Business, 11 tiểu bang của Mỹ yêu cầu các hãng sản xuất ô tô đến năm phải đạt một tỉ lệ nhất định trong doanh số là xe có mức phát thải bằng 0. Nếu không làm được việc đó, các hãng xe sẽ phải mua tín dụng carbon (carbon credit) từ những hãng đáp ứng vượt mức quy định đề ra, chẳng hạn như Tesla – công ty chỉ bán xe chạy điện.

Tín dụng carbon chính là mảng kinh doanh béo bở của Tesla. Trong 5 năm qua, Tesla đã thu về 3,3 tỉ USD từ bán tín dụng carbon. Riêng năm 2020, doanh thu từ tín dụng carbon là 1,6 tỉ USD, vượt xa khoản lãi ròng 721 triệu USD, đồng nghĩa nếu không bán tín dụng carbon, hãng đã có thêm một năm thua lỗ.

Năm 2020, giá cổ phiếu Tesla tăng 743%, đưa hãng này trở thành một trong những công ty đại chúng đắt giá nhất ở Mỹ và trên thế giới . Tuy nhiên, con số nửa triệu xe mà Tesla bán được trong 2020 chỉ bằng một phần nhỏ so với tổng cộng hơn 70 triệu ô tô được bán trên toàn cầu.

Tuy nhiên, toàn ngành công nghiệp ô tô thế giới đang dịch chuyển về phía động cơ điện, vừa để đáp ứng các tiêu chuẩn khí thải thắt chặt, vừa để thỏa mãn nhu cầu xe điện ngày càng gia tăng. Ngoài ra, việc sản xuất xe điện cũng đòi hỏi ít nhân công, ít phụ tùng và ít chi phí hơn so với xe chạy động cơ đốt trong truyền thống.

Tesla mất dần thị phần xe điện

Ford đang "gặm" dần miếng bánh thị phần của hãng đồng hương, với mẫu crossover chạy điện Mustang Mach E.

Những phân tích từ Morgan Stanley cho thấy thị phần của Tesla ở thị trường xe điện Mỹ đã giảm, còn 69% trong tháng 2, so với 81% cùng kỳ 2020. Tuy nhiên, doanh số của Tesla ở Mỹ vẫn tăng, cũng theo phân tích này, do nhu cầu tăng của khách hàng nội địa đối với dòng xe điện mới.

Ford Mustang Mach E (xe đỏ) đỗ cạnh Tesla Model 3 tại một bãi đỗ xe có sạc dành cho xe điện ở Dearborn, Michigan, trong năm 2020. Ảnh: Inside EVs

Morgan Stanley cũng dự đoán rằng doanh số của ngành này tại Mỹ sẽ tăng 34% trong tháng 2, so với cùng kỳ năm trước, trong khi dòng xe truyền thống dùng động cơ đốt trong giảm còn 5,4%.

Dòng xe điện mới của các hãng ôtô truyền thống cũng tăng trưởng. Mẫu Mustang Mach E của Ford, chỉ mới bắt đầu giao xe từ cuối tháng Một, bán được 3.739 chiếc trong tháng 2, hãng cho biết.

Adam Jonas, nhà phân tích ôtô của Mogan Stanley nói hồi đầu tuần: "Mach E chiếm gần như 100% thị phần mà Tesla mất đi". Những chuyên gia khác nói họ vốn tin rằng Tesla sẽ gặp hoàn cảnh này.

Michelle Krebs, nhà phân tích lâu năm của AutoTrader nói: "Tesla từng là tay chơi duy nhất. Giờ không còn như thế nữa. Chúng tôi dự đoán doanh số của Tesla sẽ tăng vì thị trường tăng, nhưng họ cũng sẽ bị lấy mất thị phần".

Ford từng nói rằng 70% người mua Mach E là khách hàng mới của hãng. Hơn 20% doanh số của Mach E đến từ California, nơi Tesla đặc biệt phổ biến.

Tesla đang phải đối mặt với sự cạnh tranh từ các hãng xe sang khác như Porsche, BMW, Audi và Jaguar và kể các những thương hiệu bình dân như Chevrolet, Hyundai, Kia, Nissan, Volkswagen và Ford.

Hiện doanh số của Tesla chủ yếu nhờ vào Model 3 và Model Y, với khoảng 90% doanh số toàn cầu trong quý IV/2020.

Ở nhiều thị trường châu Âu, Tesla đã rớt xuống vị trí thứ hai, sau Volkswagen ở phân khúc xe điện. Cuộc chiến mới với Ford ngay tại quê nhà khiến cho hãng xe điện Mỹ gặp nhiều khó khăn hơn.

Ngoài ra còn có mẫu Bolt EV của thương hiệu Chevrolet, sản phẩm sẽ bán từ đầu mùa hè này, bên cạnh một phiên bản mới của Bolt hatchback hiện nay. Cả hai phiên bản Bolt đều có giá thấp hơn Tesla Model 3 và Model Y.

Tuy nhiên, đó mới chỉ là sự khởi đầu của một làn sóng xe điện mới sẽ được tung ra bởi các hãng ôtô truyền thống trong những năm tới. Volvo vừa thông báo sẽ chỉ bán xe điện tính đến 2030, trong khi Ford cũng nói sẽ chỉ bán ôtô chạy điện tại châu Âu cùng thời điểm. General Motors cũng dự kiến chỉ bán xe không phát thải tính đến 2035.

Những mục tiêu đầy tham vọng đối với dòng xe điện xuất phát từ hai nguyên nhân: những quy định khí thải ngày càng khắt khe cũng như khách hàng ngày càng chuộng dòng xe này.