Tài sản Nga bị ‘kích hoạt’: Ukraine nhận khoản vay lịch sử từ Mỹ

Chính quyền Tổng thống Biden ngày 10/12 đã chuyển 20 tỷ USD cho Ukraine, cung cấp một hỗ trợ kinh tế cấp thiết dưới hình thức khoản vay sẽ được trả bằng lãi suất từ tài sản ngân hàng trung ương Nga bị đóng băng.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: Getty Images/TTXVN

Theo tờ New York Times, việc giải ngân diễn ra trong bối cảnh Ukraine đang phải đối mặt với giai đoạn bất ổn nghiêm trọng khi Tổng thống đắc cử Donald Trump chuẩn bị nhậm chức vào tháng tới và các cuộc tấn công của Nga trên các chiến trường vẫn tiếp diễn không ngừng.

Ông Trump và đảng Cộng hòa tại Quốc hội được dự báo sẽ khó có thể tiếp tục cung cấp cho Ukraine mức hỗ trợ kinh tế và quân sự tương tự như quốc gia này đã nhận được từ đảng Dân chủ và chính quyền Biden. Nhưng xung đột vẫn tiếp diễn và Ukraine phụ thuộc rất nhiều vào viện trợ quốc tế để duy trì nền kinh tế của mình.

Khoản vay 20 tỷ USD nói trên là một phần của khoản vay 50 tỷ USD mà Nhóm G7 đã đưa ra và thống nhất vào đầu năm nay. Mỹ và Liên minh châu Âu đã ban hành lệnh trừng phạt để đóng băng tài sản của ngân hàng trung ương Nga, phần lớn được nắm giữ tại châu Âu, sau khi xung đột bùng nổ ở Ukraine đầu năm 2022.

Việc chính quyền Mỹ chuyển khoản vay 20 tỷ USD cho Ukraine, được bảo lãnh bởi tài sản Nga bị đóng băng, đánh dấu một bước ngoặt trong cách phương Tây đối phó với cuộc xung đột Ukraine-Nga..

Nguồn gốc của tài chính bảo lãnh

Từ khi cuộc xung đột Ukraine bắt đầu vào năm 2022, Mỹ và các đồng minh đã áp đặt hàng loạt biện pháp trừng phạt kinh tế lên Nga, bao gồm đóng băng tài sản của Nga ở nước ngoài. Theo ước tính, có khoảng 300 tỷ USD tài sản của Nga đang bị phong tỏa.

Khoản vay 20 tỷ USD cho Ukraine đã được bảo lãnh bằng một phần trong số tài sản này. Đây là động thái lần đầu tiên của Mỹ trong việc sử dụng tài sản Nga bị đóng băng để hỗ trợ tài chính Ukraine, dù trước đó đã có nhiều lời kêu gọi từ các nhà lãnh đạo quốc tế.

Tác động kinh tế, chính trị

Khoản vay noi trên là một phao cứu sinh quan trọng cho Ukraine trong bối cảnh nền kinh tế nước này bị kiệt quệ vì chiến tranh. Theo các báo cáo, GDP của Ukraine đã suy giảm hơn 30% trong năm đầu tiên của cuộc chiến. Gói 20 tỷ USD sẽ giúp Ukraine tiếp tục duy trì các hoạt động quan trọng như quân sự, cải tạo cơ sở hạ tầng và cung cấp dịch vụ xã hội.

Mặt khác, quyết định này có thể gây áp lực tài chính lên Nga. Dù các tài sản này đã bị phong tỏa, việc sử dụng chúng là điều khiến Điện Kremlin phải cân nhắc lại chiến lược đàm phán hoặc gia tăng các biện pháp đối phó với phương Tây.

Về chính trị, động thái này là một tuyên bố mạnh mẽ về sự đoàn kết với Ukraine. Việc bảo lãnh khoản vay bằng tài sản Nga không chỉ mang ý nghĩa hỗ trợ kinh tế, mà còn gửi đi thông điệp rõ ràng về cam kết của phương Tây đối với Kiev. Đây cũng là lời cảnh báo dành cho Nga rằng các hành động của họ sẽ không chỉ bị phản đối bằng lời nói mà còn bằng các biện pháp cụ thể.

Phản ứng quốc tế

Quyết định của Mỹ đã nhận được sự hoan nghênh từ Liên minh châu Âu và các đồng minh NATO, những bên cũng đang tăng cường hỗ trợ quân sự và tài chính cho Ukraine. Tuy nhiên, nó cũng gây ra tranh cãi tại một số quốc gia, nơi các nhà lãnh đạo lo ngại rằng việc sử dụng tài sản Nga có thể tạo tiền lệ nguy hiểm và làm phức tạp thêm các cuộc đàm phán hòa bình.

Từ phía Nga, Điện Kremlin đã lên án mạnh mẽ quyết định này, gọi đó là hành động “cướp bóc tài sản quốc gia” và đe dọa sẽ có các biện pháp trả đũa kinh tế và chính trị. Phát ngôn viên Dmitry Peskov khẳng định rằng hành động của Mỹ chỉ làm gia tăng căng thẳng và khiến cuộc xung đột kéo dài thêm.

Hồi tháng 10, Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov cảnh báo, Moskva sẽ đáp trả tương xứng đối với việc phương Tây sử dụng lợi nhuận tạo ra từ tài sản bị đóng băng của Nga.

“Nếu các nước phương Tây đã bắt đầu sử dụng lợi nhuận từ các khoản dự trữ bị đóng băng của Nga, chúng tôi sẽ đáp trả chính xác như vậy”, ông Siluanov nói hôm 24/10. “Chúng tôi đã đóng băng tiền từ các công ty và tổ chức không thân thiện (từ phương Tây). Chúng tôi giữ số tiền này trong tài khoản của mình theo cùng một cách và sẽ sử dụng thu nhập từ các tài sản này theo cách tương tự”.

Rủi ro tiềm tàng

Trong ngắn hạn, khoản vay 20 tỷ USD sẽ giúp Ukraine có thêm nguồn lực để tiếp tục cuộc chiến và tái thiết các khu vực bị ảnh hưởng nặng nề. Tuy nhiên, việc sử dụng tài sản Nga bị đóng băng có thể dẫn đến một cuộc chiến pháp lý quốc tế kéo dài, khi Moskva chắc chắn sẽ tìm cách khôi phục quyền sở hữu đối với các tài sản này.

Về lâu dài, động thái này có thể định hình lại cách các quốc gia đối phó với xung đột và các biện pháp trừng phạt kinh tế. Nếu thành công, nó có thể mở đường cho các biện pháp tương tự trong tương lai, không chỉ ở Ukraine mà còn trong các cuộc khủng hoảng quốc tế khác.

Tuy nhiên, rủi ro tiềm tàng là việc này có thể làm suy yếu niềm tin vào hệ thống tài chính toàn cầu, khi các quốc gia có tài sản ở nước ngoài lo ngại về khả năng chúng bị sử dụng vì mục đích chính trị. Đây sẽ là một trong những bài toán khó mà cộng đồng quốc tế phải đối mặt trong những năm tới.