Những tham vọng bành trướng của Trung Quốc khiến các quốc gia láng giềng xích lại gần nhau hơn, buộc các cường quốc có lợi ích liên quan như Mỹ, Nhật Bản phải lên tiếng và tăng cường ảnh hưởng quân sự ở Đông Nam Á, gây nên những đe dọa an ninh cho chính Trung Quốc. Các quốc gia đã đáp lại Trung Quốc bằng 5 phản ứng.

Các hành vi của Trung Quốc đã trở thành vấn đề nóng bỏng tại Diễn đàn an ninh Đối thoại Shangri-La vào cuối tháng 5.2014 cũng như các hội nghị bàn tròn Châu Á-Thái Bình Dương tại Kuala Lumpur. Một câu hỏi đặt ra tại các buổi đối thoại là thái độ ngang ngược hiện giờ của Trung Quốc liệu có khôn ngoan?

5 phản ứng của các nước đã trả lời một cách rõ ràng cho câu hỏi trên.

1. Nhật Bản quyết định khẳng định vai trò lớn hơn của mình đối với an ninh châu Á, một hành động mà suốt hơn 70 năm qua nước Nhật chưa bao giờ làm.

Quyết định này đang được chào đón nồng nhiệt ở Úc và Đông Nam Á. Trong vài tuần tới, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe sẽ có bài phát biểu trước quốc hội Úc, tượng tự như những gì ông Obama đã làm hồi tháng 11.2011 khi cam kết chính sách xoay trục châu Á.

Lúc ấy, ông Obama đã khẳng định Mỹ sẽ đóng một vai trò lớn hơn với an ninh khu vực bằng cách hợp tác chặt chẽ với các nước đồng minh. Trong chuyến đi đến Úc lần này, ông Abe sẽ có những quyết định chiến lược cho riêng Nhật Bản.

2. Tổng thống Mỹ Obama đã đến Nhật Bản vào tháng 4.2014 và tuyên bố hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật Bản sẽ gồm cả quần đảo Senkaku. Tuyên bố rõ ràng này của Mỹ đã đẩy Trung Quốc vào tình thế đầy khó khăn trong tranh chấp biến đảo với Nhật. Điều này có nghĩa là Mỹ sẽ sẵn sàng tham chiến nếu Trung Quốc đối đầu Nhật Bản.

3. Để đối trọng với Trung Quốc, Việt Nam và Malaysia đã mở rộng quan hệ với Mỹ. Mỹ cũng đã tuyên bố "quan hệ đối tác toàn diện" với Việt Nam và Malaysia.

4. Mỹ với Philippines cũng tìm cách làm mới lại quan hệ hai nước, Philippines cần dựa vào Mỹ để cân bằng sức mạnh với Trung Quốc.

5. Đối với khu vưc châu Á, chính sách tái cân bằng của Mỹ được xem là trung tâm và quan trọng. Nhưng có một câu hỏi mà các nước đều muốn biết là mức độ cam kết của Mỹ sẽ đến đâu. Hiện tại, tất cả các kế hoạch quân sự của Mỹ ở châu Á đều mặc định Trung Quốc là đối thủ. Các nước châu Á hết sức hưởng ứng điều này bằng cách tích cực tham gia vào hệ thống an ninh mà Mỹ là trung tâm.

Một chiến lược gia người Canada cho rằng, chính Bắc Kinh đã làm cho chính sách tái cân bằng của Mỹ thành công ở châu Á.

Các quan chức, cán bộ và chiến lược gia của Trung Quốc đều cho rằng, họ chính là nạn nhân. Tất cả các hành động bạo ngược của Trung Quốc đều là đáp trả lại sự khiêu khích của các nước khác và rằng Trung Quốc bị ép vào thế buộc phải làm như vậy. Đó là một sự biện dẫn hết sực lạ lùng của quốc gia được xem là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và đang sỡ hữu một sức mạnh ưu việt vượt trên các nước láng giềng châu Á khác.

Trung Quốc đã đạt được nhiều đặc quyền của một siêu cường và đang kích ngọn lửa chủ nghĩa dân tộc cực đoan bùng cháy trong tư tưởng của hơn 1,3 tỷ dân Trung Quốc, nhưng lại dùng giọng điệu của một kẻ bị ức hiếp để chỉ trích các nước khác

Ông Rodolfo Severino, người đại diện Philippines nắm quyền Tổng thư ký ASEAN nhiệm kỳ 1998-2002, và hiện đang là người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu ASEAN thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á Singapore, cho rằng: "Mỹ đang được âm thầm chào đón, người ta không công khai vì cho rằng hiện giờ không phải lúc. Tôi nghĩ rằng Trung Quốc đang phạm một sai lầm. Họ nghĩ rằng Philippines và Việt Nam bị lệ thuộc vào người Mỹ và họ thì không. Với những gì đã làm, Trung Quốc đang chính tay mình trao cho Mỹ một lý do để tăng cường ảnh hưởng với các nước láng giềng quanh Trung Quốc".

Theo Một thế giới