Sống với di chứng Covid-19

Ed Hornick, khoanh tròn ngày 23/1 trên cuốn lịch với dòng ghi chú “Kỷ niệm một năm kinh hoàng nhiễm nCoV ”.

“ Covid-19 đã thay đổi tôi. Tôi như một người già 80 tuổi từng hút thuốc nhiều năm”, Hornick nói. “Tôi luôn lo sợ mình sẽ không bao giờ bình thường trở lại. Sẽ ra sao nếu sức khỏe của tôi ngày một xấu đi? Tôi mới chỉ 40 tuổi”, anh bộc bạch.

Suốt một năm qua, Hornick vật lộn với những cơn đau, mệt mỏi kéo dài. Cơ thể anh mất dần chức năng tim, thận, đường tiêu hóa, chân tay run không kiểm soát. Những cơn đau đầu, chóng mặt hàng ngày từng khiến anh gần ngất xỉu. Hornick cho biết không thể nhớ hết số lần được đưa đi cấp cứu, làm các thủ tục y tế, xét nghiệm.

Dù đã khỏi bệnh, chứng “sương mù não” khiến tâm trí Hornick không còn nhạy bén, cuộc sống hàng ngày bị đảo lộn. Anh không còn giỏi sắp xếp công việc, thời gian biểu như trước, thường xuyên quên tên của bạn bè, lặp lại cùng một câu hỏi trong các cuộc trò chuyện. Covid-19 khiến Hornick – một nhà văn – gặp nhiều khó khăn trong việc triển khai ý tưởng và viết ra giấy.

Nhà báo Laura M. Holson, trải nghiệm rõ điều này sau khi nhiễm nCoV .

“Có những ngày, tôi cảm giác các con chữ quay mòng mòng trong đầu. Tôi mất đến 20 phút để viết một đoạn văn ngắn vốn có thể hoàn thành trong 5 phút nếu khỏe mạnh”.

Nhà báo Fiona Lowenstein, người sáng lập nhóm Body Politic Covid-19 hỗ trợ bệnh nhân Covid-19 , cho biết anh phải tạm dừng công việc vì không thể tập trung.

Nhà văn Ed Hornick mắc Covid-19 vào tháng 1 năm ngoái. Ảnh: Ed Hornick

“Hiện, giấc ngủ ban đêm của tôi kéo dài 12-14 tiếng. Buổi sáng, tôi mất gần 2 tiếng để vệ sinh cá nhân, ăn sáng. Tới khoảng 2 giờ chiều, chứng sương mù não xuất hiện, khiến tôi mệt mỏi cả ngày”, Lowenstein chia sẻ.

Tới nay, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) đã công bố những di chứng bệnh nhân Covid-19 gặp phải. Song, bản thân là một người mắc hội chứng Covid-19 kéo dài, Hornick cho biết còn rất nhiều triệu chứng chưa được liệt kê, gồm rụng tóc, mất ngủ, rối loạn tiêu hóa, mất khứu giác, phát ban. Ảnh hưởng nhận thức và mệt mỏi là hai di chứng thường gặp nhất sau thời gian dài nhiễm nCoV .

“Tôi đã quên tên chồng”, Hannah Davis, 32 tuổi, nói. “Tôi từng cầm chảo nóng và tự làm mình bỏng. Điều này lặp lại nhiều lần. Tôi không biết phải tắm, tự mặc quần áo như thế nào”.

Với Rick Dressler, 52 tuổi, lính dự bị tại Lực lượng Không quân Mỹ, phải thức dậy vào buổi sáng là một điều “rất khó chịu”. Anh cho biết điều đầu tiên nghĩ đến khi dậy là khi nào có thể tiếp tục ngủ.

Miel Singletary Schultz, 48 tuổi, sống tại California, cho biết hội chứng Covid-19 kéo dài rất kinh khủng. “Tôi từng quỳ gối cầu xin Chúa hãy để tôi ra đi. Tôi cảm giác mình đang bị tra tấn và trải qua một giai đoạn hết sức đau đớn”.

Các chuyên gia ước tính đã có hàng triệu bệnh nhân mắc hội chứng Covid-19 kéo dài trên thế giới . Nhiều nhóm hỗ trợ trực tuyến được thành lập, liên kết, động viên, hướng dẫn những bệnh nhân này vượt qua các di chứng, giảm gánh nặng tâm lý. Các trung tâm hỗ trợ phục hồi hậu Covid-19 cũng xuất hiện khắp nước Mỹ, giúp bệnh nhân tiếp cận các nghiên cứu, hướng điều trị.

Cộng đồng y tế cho biết có điểm tương đồng giữa hội chứng Covid-19 kéo dài và các bệnh do virus gây ra khác, trong đó có SARS , MERS và Ebola. Bác sĩ Craig Spencer kêu gọi cần khẩn trương đưa ra cách chăm sóc bệnh nhân Covid-19 kéo dài. Ông từng nhiễm virus Ebola năm 2014 và hiện vẫn gặp khó khăn khi phải tập trung dù đã “khỏi” bệnh nhiều năm.

“Bạn có thể sẽ mất việc, ít bạn bè hơn, cuộc sống hôn nhân trở nên căng thẳng, gặp khó khăn tài chính. Trên hết, bạn luôn cảm thấy tồi tệ”, Cort Johnson, một người mắc chứng mệt mỏi mạn tính viết. “Nhiều người sẽ được điều trị bằng các phương pháp tốn kém mà không chắc sẽ hiệu quả. Đó là một tương lai rất ảm đạm, nhưng chúng ta cần dũng cảm đối đầu ngay từ bây giờ”.

Đêm giao thừa khác biệt trước và sau Covid-19

Nhiều quốc gia trên thế giới năm nay đón giao thừa trong vắng lặng vì Covid-19, khác hẳn với không khí sôi động những năm trước.

Khu vực trước khách sạn Roundabout tại Jakarta, một điểm đón năm mới nổi tiếng tại thủ đô Indonesia, vắng bóng người đêm giao thừa 31/12/2020 (phải), trái ngược hẳn với cảnh tượng chen chúc, nhộn nhịp hôm 31/12/2016 (trái).

Pháo hoa trên Nhà hát Opera Sydney và Cầu cảng trong đêm giao thừa ở Sydney, Australia năm 2015 (trái) và 2020 (phải). Sydney là một trong những nơi hiếm hoi trên thế giới vẫn tổ chức bắn pháo hoa năm nay để đón giao thừa.

Covid-19 diễn biến khó lường năm 2020 dẫn tới việc nhiều màn bắn pháo hoa và các sự kiện công cộng bị hủy bỏ. Thay vào đó, người dân khắp thế giới được khuyến cáo ngồi nhà xem tivi.

Đình Bosingak, nơi diễn ra nghi lễ đánh chuông đêm giao thừa nổi tiếng tại Seoul, thủ đô Hàn Quốc, vắng người đêm 31/12/2020 (phải), đối lập với cảnh tượng đông đúc vào đêm giao thừa năm 2018 (trái).

Chính quyền Seoul lần đầu hủy lễ đánh chuông giao thừa hàng năm ở Jongno. Sự kiện này tổ chức lần đầu năm 1953, vài tháng sau khi Chiến tranh Triều Tiên kết thúc.

Không người, không pháo hoa là cảnh tượng ở cảng Victoria tại Hong Kong đêm giao thừa năm 2020 (phải), đối lập với ánh sáng rực rỡ từ pháo hoa và đông đảo người dân tụ tập đón chào năm mới 2019 (trái).

Cảnh sát hướng dẫn du khách ở giao lộ Shibuya, một địa điểm vui chơi giải trí nổi tiếng tại thành phố Tokyo, vào đêm 31/12/2020 (phải). Giao thừa năm ngoái, khu vực này chật kín người đón giao thừa (trái).

Đền thờ thần đạo Maiji Jingu, nơi thường thu hút hàng triệu người tới đón năm mới mỗi năm ở Tokyo, lần đầu tiên trong 74 năm đóng cửa vào đêm giao thừa.

Lác đác vài người tụ tập trước Cổng Ấn Độ hôm 31/12/2020 (phải), đối lập với hình ảnh chen chúc tại đây trong đêm giao thừa năm 2019 (trái). Cổng Ấn Độ là tượng đài kiến trúc cao 26 mét, xây dựng vào đầu thế kỷ 20 ở Mumbai.

Thế giới ghi nhận hơn 84 triệu ca Covid-19, trong đó hơn 1,83 triệu ca tử vong. Ấn Độ là vùng dịch lớn thứ hai thế giới sau Mỹ, với hơn 10,3 triệu ca nhiễm và gần 150.000 ca tử vong.

Đại lộ trung tâm Nevsky ở thành phố St. Petersburg, Nga, sáng 1/1/2021 (phải) và sáng 1/1/2020 (trái).

Nga là vùng dịch lớn thứ tư thế giới, với hơn 3,1 triệu ca nhiễm và hơn 57.000 ca tử vong. Trong bài phát biểu năm mới 2021, Tổng thống Nga Vladimir Putin thừa nhận làn sóng Covid-19 thứ hai đang tàn phá đất nước này. "Thật không may khi đại dịch vẫn chưa hoàn toàn chấm dứt. Cuộc chiến chống lại nó không thể ngừng nghỉ trong một phút giây nào", ông nói.

Vài ba người tụ tập trước Nhà thờ Hồi giáo Mecidiye, một kiến trúc từ thời Đế quốc Ottoman tại Thổ Nhĩ Kỳ, hôm 31/12/2020 (phải), đối lập với cảnh sôi động năm 2019 (trái).

Xe cứu thương, phóng viên ảnh chờ đợi trên con đường vắng lặng trước Vòng quay Thiên niên kỷ ở London hôm 31/12/2020 (phải). Cũng tại nơi này năm 2019, hàng trăm nghìn người tụ tập, chờ đợi ngắm và chụp ảnh pháo hoa trong khoảnh khắc giao thừa (trái).

Anh đang là tâm điểm chú ý của thế giới vì biến chủng nCoV siêu lây nhiễm mới. Kể từ khi Anh công bố phát hiện chủng nCoV mới hôm 8/12, ít nhất 33 quốc gia và vùng lãnh thổ phát hiện chủng này và hơn 40 quốc gia tuyên bố đóng cửa biên giới với với Anh.

Khải Hoàn Môn ở thủ đô Paris, Pháp vắng người vào những phút giây đầu tiên của năm mới 2021 (phải), khác hẳn với cảnh tượng đầu năm 2020 (trái).

Pháp ghi nhận hơn 2,6 triệu ca nhiễm nCoV, cao nhất tại Tây Âu và cao thứ năm trên thế giới, trong đó gần 65.000 người đã chết. Đại dịch từng khiến nước này phải hai lần áp lệnh phong tỏa, nhưng số ca nhiễm mới hàng ngày vẫn không giảm xuống dưới 5.000 như mục tiêu của chính phủ.

Khu vực trung tâm lịch sử của thành phố Brussels, Bỉ, vắng tanh đêm 31/12/2020 (phải), khác hẳn với cảnh náo nhiệt năm 2017 (trái).

Những phút đầu tiên của năm mới 2021 (phải) tại Dresden, Đức, không còn cảnh pháo hoa rực rỡ như năm 2020 (trái).

Đồi Colle Oppio nhìn ra Đấu trường La Mã tại Rome, Italy, một điểm đón giao thừa nổi tiếng vào những phút đầu tiên của năm mới 2021 (phải) và 2018 (trái).

Chỉ ít người bất chấp thời tiết lạnh giá để tham gia lễ tắm biển đầu năm mới tại Biển Bắc, Scheveningen, Hà Lan, hôm 1/1 (phải), so với hàng trăm người năm 2012 (trái).

Quảng trường Thời đại ở New York vắng người hôm 1/1/2021 (phải), đối lập với cảnh náo nhiệt đêm giao thừa năm 2019 (trái).

Mỹ là vùng dịch lớn nhất thế giới với hơn 20,5 triệu ca nhiễm và hơn 355.00 ca tử vong. Giới chức Mỹ đang triển khai tiêm chủng diện rộng cho người dân, nhưng mới thực hiện được trên 2,8 triệu người, thấp hơn nhiều so với mục tiêu tiêm chủng cho 20 triệu người mà giới chức hứa hẹn hoàn thành trước khi bước sang năm 2021.

Bãi biển Copacabana vắng bóng người bởi lệnh phong tỏa Covid-19 ở Rio de Janeiro, Brazil, hôm 31/12/2020 (phải) đối lập với hình ảnh một năm trước (trái).

Brazil là vùng dịch lớn thứ ba thế giới với hơn 7,6 triệu ca nhiễm và hơn 195.000 ca tử vong. Áp lực tiêm chủng đang bủa vây Tổng thống Jair Bolsonaro, buộc giới chức phải kêu gọi các nhà sản xuất vaccine Covid-19 tăng tốc đăng ký phê duyệt sử dụng vaccine tại nước này.