Sau 1 học kỳ triển khai CT, SGK lớp 1: Giáo viên vững tin đổi mới

Chương trình (CT) và sách giáo khoa (SGK) lớp 1 mới vừa trải qua 1 học kỳ triển khai. Sau những bỡ ngỡ ban đầu trong quá triển khai đã ghi nhận sự thích ứng của đội ngũ GV và HS cùng những kết quả khả quan.

GV và HS Lào Cai tự tin bước vào triển khai CTGDPT mới. Ảnh: Phượng Anh

Đầy lùi khó khăn

Cô giáo Nguyễn Thị Oanh – GV lớp 1 tại điểm trường Bản Khằm 1, Trường Tiểu học Trung Lý 1 (Mường Lát – Thanh Hóa ) chia sẻ: 100% HS dân tộc Mông, bước vào lớp 1 tiếng Việt còn hạn chế. Điều đó ảnh hưởng tới tiếp thu kiến thức và tiến trình giảng dạy trên lớp của GV.

Triển khai CT và SGK lớp 1 mới, nhà trường chọn bộ sách Cánh Diều . BGH, tổ chuyên môn đã cùng đồng hành với GV để tháo gỡ những vướng mắc ban đầu. Kết thúc học kỳ 1, khoảng 70% HS đã có thể đọc trơn, hoàn thành được yêu cầu chung của CT và SGK đề ra. 1 số HS tiếp thu chậm hơn, GV đã tăng cường hướng dẫn, kèm cặp, tìm phương pháp giảng dạy riêng giúp HS mau tiến bộ và “về đích” ở học kỳ 2.

Cô Nguyễn Thị Oanh cũng khẳng định: Hiện tại triển khai SGK lớp 1 mới với bản thân và đồng nghiệp đã thuần thục, việc thay đổi ngữ liệu trong SGK Tiếng Việt không khó cũng không ảnh hưởng tới chất lượng giảng dạy. Kết quả của học kỳ I so với những khó khăn ban đầu mà GV, tổ chuyên môn đã tháo gỡ là đáng khích lệ. Kết quả cũng đồng thời tạo niềm tin cho GV, HS để bước vào học kỳ II”.

HS nhanh chóng thích nghi với CT, SGK mới. – Ảnh: Đức Trí

Cô giáo Nguyễn Thị Hải Quyên – GV lớp 1 Trường TH Kim Ngọc (Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc) cho biết: Ở năm đầu bước vào đổi mới, nhà trường triển khai dạy học lớp 1 với bộ SGK Cánh Diều. Với thuận lợi và khó khăn riêng trong triển khai nhưng kết thúc học kỳ 1, ở môn Tiếng Việt đa phần HS đã đọc tốt văn bản. Một số HS chậm hơn nhưng cũng đạt được yêu cầu chung của chương trình. Một số HS có độ nhớ chưa sâu không đáng lo ngại bởi GV đã lên kế hoạch rèn thêm cho các em.

Việc triển khai SGK lớp 1 mới đối với GV khi bước sang học kỳ 2 đã trôi chảy, phụ huynh HS yên tâm với đọc viết của con em mình. Do đó, việc dạy và học hiện tại gần như không còn áp lực khó, dễ mà chỉ có nỗ lực và quyết tâm về đích với kết quả tốt nhất.

Cô giáo Nguyễn Thị Kim Tiến – GV lớp 1 A1 Trường PTDTBT TH Bản Phố (Bắc Hà – Lào Cai) chia sẻ: SGK năm nay hình ảnh đẹp, HS thích thú. Phần học vần không khó khăn, thách đố HS. Có bài yêu cầu dạy 3 vần, GV đã cùng BGH, tổ chuyên môn khối 1 chủ động điều chỉnh dạy mỗi âm vần 1 tiết nên HS vẫn theo kịp chương trình.

Có thể nói, so với dạy CT và SGK năm ngoái thì dạy học theo SGK mới tiến độ đọc của HS tiến bộ hơn nhiều. Trong số 19 HS của lớp chỉ còn 1-2 HS đọc trơn chậm hơn còn lại đọc trơn nhanh; tiếp thu tốt ở các môn học khác.

Cô và trò cùng nỗ lực triển khai CT, SGK lớp 1 mới. – Ảnh: Đức Trí

Vững tâm đổi mới

Sau 1 học kỳ triển khai CT và SGK mới cô Nguyễn Thị Oanh chia sẻ kinh nghiệm: Triển khai CT và SGK mới không bao giờ dễ dàng ngay từ đầu, nên GV phải chịu khó nghiên cứu bài dạy, chương trình; tích cực trao đổi chuyên môn với đồng nghiệp để tìm ra được phương pháp dạy học phù hợp với từng đối tượng HS.

Ví như ở môn Tiếng Việt, một số ngữ liệu có thể phù hợp với HS ở miền này nhưng chưa hợp với HS miền kia thì GV chủ động, linh hoạt tìm thay thế bằng ngữ liệu phù hợp khác. Quá trình dạy học khó tránh vướng mắc về chuyên môn thì cần mạnh dạn trao đổi, đề xuất hỗ trợ từ tổ chuyên môn, BGH để cùng tháo gỡ kịp thời.

Cùng triển khai bộ SGK Cánh Diều nhưng đối tượng HS khác nhau nên kinh nghiệm của cô Nguyễn Thị Hải Quyên là: Với môn Tiếng Việt, phần vần GV cần phân tích kĩ để HS nhớ sâu thì việc đọc trơn sẽ tốt hơn. Mặt khác, sự động viên, không gây áp lực, cùng tháo gỡ với GV của Hiệu trưởng, tổ chuyên môn sẽ tạo cho GV tư tưởng thoải mái trong quá trình dạy học SGK mới…

Đội ngũ GV luôn tận tụy để HS tiến bộ trong học tập. – Ảnh: Đức Trí

“Với sự chuẩn bị kĩ càng các điều kiện triển khai từ đầu năm học, việc dạy học theo CT và SGK lớp 1 mới không khó. Quan trọng GV không ngại đổi mới, tích lũy kinh nghiệm theo từng bài học, tiết học để vận dụng hợp lý ở phần sau. Mặt khác, có sự đồng hành của phụ huynh thì chắc chắn đổi mới CT và SGK sẽ về đích” – cô Hải Quyên bày tỏ.

So sánh việc giảng dạy CT, SGK cũ và CT, SGK mới cô Nguyễn Thị Hải Quyên khẳng định: HS được tự khám phá nhiều hơn, GV chỉ là người gợi mở. Mặt khác, SGK mới in ấn cẩn thận, hình ảnh đẹp, thân thiện… đã kích thích và tạo hứng thú cho HS trong học tập.

Trên cơ sở dạy học thực tế, cô Nguyễn Thị Kim Tiến, Trường PTDTBT TH Bản Phố rút ra kinh nghiệm: “HS là người địa phương nên cần chú ý đến cách phát âm. Mặt khác, trong một số bài học GV có thể linh hoạt thay ngữ liệu bài giảng thực tế, cho các em quan sát trước sau đó kết hợp hình ảnh trong SGK thì việc dạy học thêm hiệu quả”.

HS lớp 1 hào hứng trong từng tiết học. – Ảnh: Đức Trí

Theo cô Tiến, từ thực tế triển khai CT và SGK lớp 1 mới ở học kỳ 1 có thể tự tin những mục tiêu đề ra cuối năm đa số HS sẽ hoàn thành và đạt kết tốt, tạo tiền đề vững chắc để tiếp tục triển khai CTGDPT mới ở lớp 2.

Ông Bùi Xuân Tiến – Trưởng phòng GD&ĐT Bắc Hà (Lào Cai) bày tỏ: Trong điều kiện còn khó khăn nhất định, sự nỗ lực của địa phương và mỗi nhà trường đã giúp ngành giáo dục triển khai bước đầu hiệu quả CTGDPT mới.

Đây là tiền đề quan trọng để thời gian tới, bên cạnh các hoạt động chuyên môn, ngành giáo dục tiếp tục thực hiện tốt công tác tuyên truyền về thực hiện CT, SGK mới từ lớp 1, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị giáo dục; sắp xếp mạng lưới trường lớp… để tiếp tục triển khai có hiệu quả CTGDPT mới tại địa phương.

Đưa học liệu số vào giảng dạy: Đòi hỏi giáo viên thích ứng nhanh

Đưa học liệu số vào giảng dạy ngày càng trở nên phổ biến và khẳng định được tính ưu việt ở bậc tiểu học.

Bài giảng học liệu số phong phú và hấp dẫn đối với HS. GV Trường PTCS Nguyễn Đình Chiểu (Hai Bà Trưng - Hà Nội). Ảnh: TG

Tuy nhiên, việc triển khai học liệu số hiệu quả không chỉ đòi hỏi các nhà trường đầu tư về cơ sở vật chất mà mỗi giáo viên (GV) cũng phải nỗ lực nâng cao khả năng ứng dụng CNTT, linh hoạt trong quá trình dạy học.

Cô trò hào hứng

Cô Bùi Thị Hường - Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Sín Chéng (Si Ma Cai - Lào Cai) cho biết: Trong quá trình triển khai Chương trình GDPT mới và thay SGK lớp 1, GV lớp 1 nói riêng và GV các khối đã tích cực đưa học liệu số vào bài dạy trên lớp.

Học liệu số được GV đánh giá tích cực bởi phát huy nhiều ưu điểm, tiện ích hơn so với trang bị các đồ dùng dạy học trong thư viện. Với học liệu số, GV không cần chuẩn bị lách cách trước khi dạy, đăng ký mượn trả. Quan trọng nhất khi đưa học liệu số vào bài dạy là tìm ngữ liệu chưa phù hợp với HS để thay thế trước khi dạy học trên lớp.

Cô Bùi Thị Hường lấy ví dụ: HS chỉ việc nhìn và làm theo hướng dẫn chi tiết trên màn hình. GV không cần hướng dẫn thêm nhiều mà HS vẫn tiếp thu và thực hiện theo bài dạy thuận lợi. Trong quá trình HS làm theo hướng dẫn của học liệu số, GV có thời gian quan sát cả lớp và sửa ngay nếu HS làm chưa đúng.

Năm học 2020 - 2021, 24/25 GV Trường PTDTBT Tiểu học Sín Chéng triển khai dạy học với học liệu số. Khối 1 có 58 HS/4 lớp tại 4 điểm trường cũng được tiếp cận với cách dạy học này và ghi nhận những tín hiệu tích cực trong quá trình và kết quả học tập.

Cô Nguyễn Hải Yến - GV dạy lớp 1, Trường PTDTBT Tiểu học Thải Giàng Phố (Bắc Hà - Lào Cai) chia sẻ: Giảng dạy học liệu số, HS tỏ ra hào hứng với tiết học bởi được tiếp nhận nhiều hình ảnh, màu sắc bắt mắt. Cách thể hiện phong phú khiến HS bị cuốn hút theo bài học, từ đó nhanh chóng tiếp nhận kiến thức, nhớ bài chắc chắn. Đặc biệt, giúp việc soạn giáo án của GV nhẹ nhàng hơn mà còn tối ưu hóa phần viết của người dạy trên lớp.

Cô Đỗ Huyền Trang - GV lớp 1A8 Trường Tiểu học Phan Đình Giót (Thanh Xuân - Hà Nội) cũng cho rằng, học liệu số phù hợp với tiếp nhận của HS, giúp bài giảng phong phú, sinh động, HS dễ quan sát vấn đề ở nhiều phương diện. Sử dụng học liệu số tiện ích, hỗ trợ tích cực cho hoạt động giảng dạy của GV lớp 1 trong quá trình triển khai Chương trình và SGK lớp 1 mới.

GV lớp 1 Trường PTDTBT Tiểu học Thải Giàng Phố (Bắc Hà - Lào Cai). Ảnh: TG

Đầu tư cả nguồn lực lẫn nhân lực

Theo ông Nhâm Tiến Đức - Trưởng phòng GD&ĐT Si Ma Cai (Lào Cai), việc triển khai học liệu số vào dạy học hiệu quả đòi hỏi các nhà trường phải bảo đảm 2 yêu tố cơ bản là đầy đủ cơ sở vật chất (máy tính, máy chiếu, nối mạng, điện lưới) và khả năng ứng dụng công nghệ thông tin của GV.

Tại Si Ma Cai - dù là vùng khó nhưng 100% trường được đầu tư về đường mạng, máy tính, máy chiếu, đa số GV có máy tính riêng... nên việc triển khai khá thuận lợi. Sắp tới ngành GD-ĐT tăng cường đầu tư hơn nữa để mỗi lớp học có 1 máy chiếu sử dụng riêng. GV khi triển khai học liệu số không phải dùng chung và mất thời gian tháo gỡ lắp đặt.

Thực tế cho thấy, triển khai học liệu số vào giảng dạy phụ thuộc lớn vào điều kiện cơ sở vật chất. Do đó với nhiều trường vùng khó, trường còn hạn hẹp về điều kiện cơ sở vật chất, đây chính là bận tâm lớn. Thậm chí tại nhiều điểm trường vẫn còn tình trạng chưa có điện lưới, không có mạng Internet, dùng điện năng lượng mặt trời... việc sử dụng học liệu số vào dạy học vẫn là mong ước.

Ở một góc nhìn khác, cô Đỗ Thị Mỹ - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Ninh Thắng (Hoa Lư - Ninh Bình) cho rằng: Triển khai học liệu số trong dạy học để đạt hiệu quả phụ thuộc nhiều vào năng lực ứng dụng công nghệ thông tin và sự đầu tư bài giảng của GV.

"Nếu GV lấy bài giảng từ kho học liệu số xuống dạy cho HS chắc chắn có những ngữ liệu chưa phù hợp với HS. GV cần có sự điều chỉnh, thiết kế, gia công lại ít nhiều cho phù hợp với HS trên lớp về tính vùng miền, ngữ liệu... Tuy nhiên, sự "vất vả" trong việc điều chỉnh học liệu số sẽ giảm dần theo từng năm học bởi sau mỗi năm học bài giảng có sự điều chỉnh sẽ phù hợp hơn. Các năm sau GV chỉ cần giảng dạy hoặc điều chỉnh thì không nhiều..." - cô Đỗ Thị Mỹ nói.

Việc sắp xếp các bài giảng trong kho học liệu số rất khoa học, ngữ liệu giảng dạy phù hợp, ít phải thay thế bổ sung. Đây là nền tảng vững chắc để GV phát triển các bài giảng lên cao hơn. Học liệu số đặc biệt cần thiết trong giảng dạy môn Toán và Tiếng Việt lớp 1 theo Chương trình GDPT mới. - Cô Đỗ Huyền Trang