Quân đội Ai Cập đã tiến hành ‘đảo chính hiến pháp’

Bất kể ứng cử viên nào đắc cử tổng thống, quân đội mới là lực lượng thật sự nắm quyền ở Ai Cập sau cuộc “đảo chính hiến pháp” vừa qua.

Sửa đổi hiến pháp hay &’đảo chính ngầm’?

Hội đồng quân sự tối cao (Hội đồng quân sự – SCAF) cầm quyền ở Ai Cập đã ban hành 8 sửa đổi Hiến pháp lâm thời. Những sửa đổi này trên thực tế đảm bảo quyền lực của giới tướng lĩnh. Sau đây là một số sửa đổi hiến pháp đáng lưu ý nhất:

Chức vụ Tổng Tư lệnh Các lực lượng vũ trang không còn thuộc về tổng thống, mà thuộc về người đứng đầu SCAF. Đó là chưa kể SCAF sẽ tự mình bầu lãnh đạo và tổng thống chỉ có thể tuyên bố chiến tranh với sự chấp thuận của Hội đồng quân sự.

Hội đồng quân sự tự ban cho mình cái quyền phủ quyết Hiến pháp đang được soạn thảo. Điều này có nghĩa là 100 thành viên của Hội đồng soạn hiến pháp sẽ phải trình bày đề nghị của họ trước Hội đồng quân sự. Nếu Hội đồng quân sự phản đối một chương nào đó trong dự thảo hiến pháp, chương này sẽ phải soạn thảo lại. Tranh chấp về các vấn đề tương tự sẽ được đưa ra Tòa án hiến pháp (với các thẩm phán có từ khi Tổng thống Hosni Mubarak chưa bị lật đổ) phán xử. Và nếu quá trình soạn thảo hiến pháp gặp quá nhiều khó khăn, Hội đồng quân sự có thể giải tán Hội đồng soạn thảo hiến pháp và lập ra một hội đồng mới.

Khi được soạn thảo xong, Hiến pháp mới còn phải trải qua khâu trưng cầu dân ý. Sau khi Hiến pháp mới được chấp thuận, bầu cử quốc hội mới sẽ diễn ra sau đó một tháng. Điều này có nghĩa là còn lâu Ai Cập mới bầu được một Quốc hội mới và trong thời gian chưa có quốc hội, SCAF sẽ đảm nhận quyền lập pháp. Đó là chưa kể những sửa đổi trên còn cho phép quân đội toàn quyền xử lý tình trạng bất ổn trong nước.

Dân chúng phản đối quân đội giải tán quốc hội mới bầu. Ảnh Getty Images

Những sửa đổi hiến pháp này có nghĩa là Hội đồng quân sự sẽ đảm nhận chức năng lập pháp của quốc hội, cho đến khi Quốc hội Ai Cập (bị giải tán ngày 15/6) được bầu lại. Đồng thời, Hội đồng quân sự cũng chịu trách nhiệm về ngân sách quốc gia và việc xây dựng một hiến pháp mới. Vị tân tổng thống Ai Cập – người Hội đồng quân sự nói muốn trao quyền lực vào cuối tháng 6/2012 – sẽ không giữ chức Tổng tư lệnh Các lực lượng vũ trang.

Ngày 12/6, quân đội đã tự ban cho mình thẩm quyền pháp lý thông qua cái gọi là Luật khẩn cấp, cho phép xét xử bất kỳ công dân nào trước Tòa án quân sự. Trong quá khứ, quân đội Ai Cập nắm cả ba quyền: lập pháp, hành pháp và tư pháp.

Phản ứng ở Ai Cập

Tuy nhiên, người Ai Cập dường như không nhận ra “cuộc đảo chính ngầm” này. Họ còn quá bận rộn với quá trình kiểm phiếu được truyền hình trực tiếp sau cuộc bầu cử tổng thống. Vào chiều tối ngày 17/6, cả hai ứng cử viên đã thông báo giành chiến thắng. Ứng cử viên Mohammed Mursi của tổ chức “Anh em Hồi giáo” và cựu Thủ tướng Ahmed Shafiq có quan hệ với Tổng thống bị lật đổ Hosni Mubarak đều tuyên bố đã giành được 52% tổng số phiếu bầu. Trong khi đó, kết quả bầu cử chính thức chỉ được công bố vào ngày 21/6/2012.

Lúc đầu, tranh cãi về kết quả bầu cử đã khiến cho dư luận Ai Cập không để ý đến “cuộc đảo chính ngầm” do quân đội tiến hành. Trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình Alhayat, bình luận viên nổi tiếng Aiman Sadshad cảnh báo rằng tổng thống tương lai sẽ không có quyền kiểm soát hoặc ngăn chặn các quyết định của Hội đồng quân sự. Ông nói “Tổng thống sẽ không thể cách chức Bộ trưởng Quốc phòng hoặc các thành viên của Hội đồng quân sự”. Và ông nói thêm rằng Hội đồng quân sự tối cao (SCAF) là “bất khả xâm phạm”.

Mohamed ElBaradei:Sửa đổi Hiến pháp lâm thời”thất bại nghiêm trọng” đối với dân chủ và cách mạng ở Ai Cập. Ảnh cfr.com

Nhà ngoại giao Ai Cập từng đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), Mohamed ElBaradei, gọi các sửa đổi Hiến pháp lâm thời của SCAF là “thất bại nghiêm trọng” đối với dân chủ và cách mạng ở Ai Cập. Nhân vật từng đoạt giải Nobel này nói: “SCAF giữ lại cho mình quyền lập pháp, tước bỏ của tổng thống mọi quyền kiểm soát quân đội”.

Ngày 16/6, Hội đồng quân sự tối cao (SCAF) đã giải tán Quốc hội Ai Cập mới được bầu trong mùa đông vừa qua sau khi Tòa án hiến pháp phán quyết rằng một phần ba số ghế trong quốc hội đã được bầu một cách bất hợp pháp. Tổ chức “Anh em Hồi giáo” cáo buộc rằng bằng cách giải tán quốc hội, Hội đồng quân sự đang tìm cách sửa đổi bầu cử phù hợp với “khẩu vị” của mình.

Tổ chức “Anh em Hồi giáo” và các nhóm chính trị khác tuyên bố sửa đổi hiến pháp do quân đội đưa ra là không hợp lệ. Nhưng yếu tố quyết định sẽ là ứng cử viên nào giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vừa qua. Nếu cựu Thủ tướng Ahmed Shafiq giành chiến thắng, Hội đồng quân sự sẽ tiến hành theo cách của họ, bất chấp sự phản đối của những người Hồi giáo. Nếu ứng cử viên Hồi giáo Mohammed Mursi giành được chức tổng thống, tình hình cũng không mấy dễ dàng. Ông Mursi có thể sẽ đối đầu với quân đội.

Tổ chức “Anh em Hồi giáo” đã tuyên bố sẽ chống lại Hội đồng quân sự, kêu gọi phục hồi đầy đủ Quốc hội Ai Cập đã bị giải thể. Hiện thời, các lối vào tòa nhà Quốc hội bị rào bằng dây thép gai chính là tụ điểm của các cuộc đấu khẩu giữa những người biểu tình phản đối và quân đội.

Theo Báo Đất Việt