Panama phản đối tuyên bố lấy lại Kênh đào Panama của Tổng thống Donald Trump

Hải Đăng21:12 21/01/2025

Ngày 20/1, Tổng thống Panama Jose Raul Mulino bác bỏ tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc sẽ “lấy lại” Kênh đào Panama, đồng thời khẳng định tuyến đường thủy liên đại dương quan trọng này “đang và vẫn sẽ” thuộc về Panama.

Tàu thuyền di chuyển qua kênh đào Panama gần thành phố Panama. Ảnh: THX/TTXVN

Ông Mulino cũng khẳng định “không có sự hiện diện và can thiệp của bất kỳ quốc gia nào trên thế giới” đối với Kênh đào Panama, nhằm phản bác tuyên bố của ông Trump cho rằng Trung Quốc đang điều hành kênh đào này.

Hàng chục người đã biểu tình phản đối của Tổng thống Trump trước nơi ở của đại sứ Mỹ tại Panama City.

Trên thực tế, kênh đào dài 82 km nối liền hai đại dương này được Mỹ xây dựng và khánh thành vào năm 1914, đóng vai trò quan trọng trong thương mại hàng hóa và năng lượng của Mỹ. Tuy nhiên, Mỹ và Panama đã nảy sinh mâu thuẫn về vấn đề quyền kiểm soát kênh đào này.

Mâu thuẫn lên tới đỉnh điểm vào tháng 1/1964 khi bạo loạn phản đối Mỹ bùng nổ, khiến một số người Panama và Mỹ thiệt mạng, quan hệ ngoại giao giữa hai nước bị cắt đứt trong thời gian ngắn.

Hai bên đã buộc phải ngồi vào bàn đàm phán, dẫn tới Hiệp ước Torrijos-Carter dưới thời Tổng thống Mỹ khi đó là Jimmy Carter vào năm 1977. Hiệp ước này có hiệu lực vào năm 1979, quy định thời hạn 20 năm cho việc Mỹ trao trả hoàn toàn kênh đào về Panama. Ngày 31/12/1999, kênh đào Panama đã được trao trả cho Panama.

Vì sao ông Trump đòi quyền kiểm soát kênh đào Panama?

Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump đã đe dọa đòi quyền kiểm soát kênh đào Panama vì phí dịch vụ bất công và gợi ý về sự ảnh hưởng của Trung Quốc.

Tổng thống đương nhiệm Panama Jose Raul Mulino và các cựu Tổng thống Ernersto Perez Balladares, Martin Torrijos và Mireya Moscoso ngày 23.12 ra tuyên bố chung phản đối Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump về những phát biểu liên quan Kênh đào Panama. Theo AFP, trong tuyên bố, các nhà lãnh đạo quốc gia Trung Mỹ khẳng định quyền kiểm soát kênh đào Panama là không thể đàm phán và khẳng định chủ quyền của đất nước với con kênh này.

Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump và Tổng thống Panama Jose Raul Mulino. ẢNH: AFP

"Con kênh là một phần lịch sử đấu tranh của chúng tôi. Người Panama có thể suy nghĩ khác nhau về nhiều khía cạnh nhưng khi nhắc đến con kênh và chủ quyền, chúng tôi đều đoàn kết dưới cùng ngọn cờ", tuyên bố nêu.

Trong các phát biểu và bài viết trên mạng xã hội gần đây, ông Trump chỉ trích Panama thu phí không công bằng đối với tàu Mỹ và ám chỉ sự ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc đối với cửa ngõ quan trọng này.

Ông Trump nói Mỹ có thể đòi lại kênh đào Panama

Lịch sử kênh đào Panama

Kênh Panama do Mỹ đào và được mở vào năm 1914. Mỹ kiểm soát dòng kênh cho đến khi đạt thỏa thuận cùng vận hành với Panama năm 1977. Đến cuối năm 1999, chính quyền Panama kiểm soát hoàn toàn kênh đào này.

Trước khi kênh đào Panama hoàn tất, tàu thuyền di chuyển giữa bờ đông và bờ tây của châu Mỹ phải vòng xuống vùng đất mũi ở Nam Mỹ, khiến quãng đường xa hơn và kéo dài thời gian di chuyển thêm nhiều tháng. Việc tạo ra dòng kênh để rút ngắn hành trình là mục tiêu của nhiều đế chế từng đô hộ tại châu Mỹ, theo CNN.

Đầu thế kỷ 20, Tổng thống Mỹ Theodore Roosevelt ưu tiên hoàn thành con kênh. Vùng đất khi đó thuộc quyền kiểm soát của Cộng hòa Colombia. Với sự hỗ trợ của Mỹ, nước Cộng hòa Panama được thành lập vào năm 1903, tách ra từ Colombia. Mỹ và Panama ký hiệp định để Washington kiểm soát dải đất rộng hơn 16 km để đào kênh, trong khi Panama nhận được tiền.

Năm 1914, con kênh hoàn thành. Ước tính 5.600 người thiệt mạng trong quá trình thi công. Một số nguồn khác nói rằng có 25.000 người thiệt mạng do tai nạn và bệnh tật trong lúc xây dựng.

Du thuyền đi qua kênh đào Panama hồi tháng 10. ẢNH: AFP

Kênh đào Panama đóng vai trò quan trọng trong Thế chiến 2, là cửa ngõ để quân Đồng minh di chuyển giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương.

Tuy nhiên, bất đồng về quyền kiểm soát kênh đào cũng như vùng đất bao quanh (còn gọi là Canal Zone) cùng cách đối xử đối với công nhân Panama đã dẫn đến các vụ bạo loạn chống Mỹ năm 1964, khiến nhiều người thiệt mạng. Hai nước cắt đứt quan hệ ngoại giao trong một thời gian ngắn.

Nhiều năm đàm phán dẫn đến việc ký kết 2 hiệp định vào năm 1977 dưới thời Tổng thống Mỹ Jimmy Carter và lãnh đạo Panama Omar Torrijos, được hơn 40 nước ủng hộ. Theo đó, Mỹ sẽ trao lại quyền kiểm soát kênh đào cho Panama vào ngày 31.12.1999. Con kênh phải duy trì tính trung lập và bất cứ tàu nào cũng có thể đi qua nếu tuân thủ quy định an toàn. Tàu quân sự của các nước đang trong chiến tranh không được đi qua.

Sau khi tàu đi vào khóa tàu, các cánh cửa sẽ khép lại ở hai đầu và nước được bơm vào để nâng tàu lên, di chuyển sang ngăn tiếp theo. ẢNH: AFP

Ngay sau khi Panama kiểm soát hoàn toàn, lượng tàu thuyền đi qua nhanh chóng vượt công suất của kênh đào. Dự án mở rộng lớn bắt đầu vào năm 2007 và hoàn tất sau gần 10 năm.

Tuy nhiên, khu vực xung quanh thường xuyên gặp hạn hán nặng, dẫn đến mực nước giảm thấp ảnh hưởng đến việc vận hành. Cơ quan quản lý đã hạn chế lưu lượng tàu thuyền và ban hành phí qua kênh cao hơn. Ông Trump chỉ trích mức phí này là nực cười và bất công đối với sự rộng lượng của Mỹ dành cho Panama. Theo AFP, chính quyền Panama đặt mức phí dựa trên nhu cầu sử dụng và mức phí đó tùy thuộc vào lượng hàng hóa của tàu.

Ông Trump có kế hoạch mở rộng lãnh thổ nước Mỹ

Theo CNN, ám chỉ của ông Trump về sự ảnh hưởng của Trung Quốc không phải là không có cơ sở. Năm 2017, Panama ký tuyên bố chung nhấn mạnh sẽ không quan hệ chính thức với Đài Loan. Từ đó, sự ảnh hưởng của Trung Quốc tại khu vực quanh kênh đào đã tăng lên. Theo tạp chí Newsweek, Trung Quốc kiểm soát 2 trong số 5 cảng chính của Panama và một số hạ tầng liên quan kênh đào. Các công ty Trung Quốc đang tài trợ xây dựng một cây cầu mới bắc qua kênh trị giá hơn 1 tỉ USD.

Tổng thống Panama Mulino nói rằng mức phí qua kênh không được ấn định tùy ý và bác bỏ ý kiến về sự ảnh hưởng của Bắc Kinh. "Kênh không chịu sự kiểm soát trực tiếp lẫn gián tiếp từ Trung Quốc, Cộng đồng châu Âu, Mỹ hay bất cứ cường quốc nào khác", ông Mulino tuyên bố.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh ngày 23.12 nói kênh đào Panama là sự sáng tạo vĩ đại của người Panama và Trung Quốc luôn ủng hộ cuộc đấu tranh chính đáng của họ vì chủ quyền đối với dòng kênh, theo Hoàn Cầu thời báo. "Trung Quốc sẽ luôn tôn trọng chủ quyền của Panama đối với con kênh và công nhận con kênh là tuyến đường thủy quốc tế trung lập vĩnh viễn", bà Mao nói.

Du khách xem tàu di chuyển qua kênh đào Panama ngày 23.12. ẢNH: AFP

Kênh đào Panama dài 82 km, nối Thái Bình Dương với Đại Tây Dương, giúp rút ngắn hành trình xuống còn khoảng 8 giờ. Các tàu được đưa qua hồ Gatun, cao hơn mực nước biển khoảng 26 mét, thông qua một hệ thống khóa nước. Ước tính mỗi lần tàu di chuyển qua các ngăn khóa nước của kênh đào cần khoảng 200 triệu lít nước ngọt, theo Reuters.

Kênh đào giúp giảm bớt 20.300 km hành trình cho tàu thuyền di chuyển từ San Francisco (bờ tây Mỹ) sang New York (bờ đông). Ước tính 5% lượng thương mại đường biển thế giới đi qua kênh đào Panama. Ngày nay, kênh đào có thể phục vụ tàu dài đến 366 mét và rộng 49 mét. Hơn 11.200 tàu chở 423 triệu tấn hàng đi qua kênh đào này trong năm tài chính gần nhất, theo AFP.

Con kênh đóng góp 6% GDP của Panama và từ năm 2000 đã mang lại cho nước này hơn 28 tỉ USD. Mỹ là nước sử dụng chính, chiếm 74% lượng hàng hóa đi qua, xếp thứ hai là Trung Quốc với 21%.

Nghị sỹ Mỹ cảnh bảo hậu quả nếu ông Trump đòi kiểm soát kênh đào Panama Thượng nghị sĩ Ben Cardin cho biết những tuyên bố gần đây của Tổng thống đắc cử Donald Trump về kiểm soát kênh đào Panama, mua đảo Greenland và biến Canada thành bang thứ 51 của Mỹ đang ảnh hưởng đến uy tín của Mỹ trên toàn cầu. Tàu thuyền di chuyển qua kênh đào Panama gần thành phố Panama ngày 28/8/2024. Ảnh:...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Ý tưởng gây sốc của Tổng thống Trump về Dải Gaza08:59

Iran công bố tên lửa đạn đạo mới nhất08:23

Phản ứng dữ dội sau đề xuất chấn động của ông Trump về Gaza08:43

Ông Trump rút Mỹ khỏi cơ quan trực thuộc Liên Hiệp Quốc08:04

Ông Trump cấm người chuyển giới tham gia các môn thể thao dành cho nữ08:45

Nga sắp cho chạy thử 'chiến hạm mạnh nhất thế giới' sau cuộc đại tu?10:04

Campuchia bàn biện pháp giải quyết tác động từ dự án kênh đào Phù Nam-Techo09:30

Triều Tiên lần đầu chỉ trích chính quyền Tổng thống Trump08:06

Rộ tin ông Putin muốn gặp ông Trump ở UAE hoặc Ả Rập Xê Út10:29

Mỹ chuẩn bị kế hoạch rút quân khỏi Syria?02:37

Ông Trump được tặng máy nhắn tin bằng vàng, ca ngợi 'chiến dịch tuyệt vời' của Israel08:58

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Giáo sư Trung Quốc nhấn mạnh hiệu quả và tiềm năng hợp tác song phương Việt - Trung

06:08:00 18/02/2025

Theo Giáo sư Lưu Anh, trong thời gian tới, Việt Nam và Trung Quốc có tiềm năng và không gian hợp tác to lớn trên nhiều lĩnh vực như chính trị, kinh tế, an ninh, biển, văn hóa và hợp tác quốc tế...

Ngoại trưởng Nga chỉ rõ những vấn đề sẽ không thương thảo với Mỹ

06:03:28 18/02/2025

Sau cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 12/2, Tổng thống Trump cho biết hai bên sẽ bắt đầu các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.

Phát hiện loại cây đười ươi ăn có khả năng chống ung thư

06:00:51 18/02/2025

Ông Irawan Wijaya Kusuma, Trưởng khoa Lâm nghiệp thuộc Đại học Mulawarman và là thành viên của nhóm nghiên cứu cho biết những phát hiện này có khả năng mở đường cho các khám phá thuốc mới.

WHO kêu gọi khẩn trương đàm phán thỏa thuận ứng phó với đại dịch tương lai

05:58:31 18/02/2025

Vòng đàm phán của WHO dự kiến kéo dài một tuần, được lên kế hoạch để hoàn thiện thỏa thuận ứng phó đại dịch trước cuộc họp ra quyết định thường niên của WHO.

Trung Đông: Điểm yếu chí mạng của an ninh toàn cầu

05:55:39 18/02/2025

Nếu không, Trung Đông sẽ mãi là một điểm yếu chí mạng của nền an ninh toàn cầu, nơi mà bất kỳ cuộc xung đột nào cũng có thể lan rộng và gây ra những hậu quả khôn lường.

Hoãn tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Arập bàn về Gaza

05:53:27 18/02/2025

Cùng ngày, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã nhắc lại sự ủng hộ đối với kế hoạch của Tổng thống Mỹ Donald Trump về Gaza, đồng thời bác bỏ khả năng Chính quyền Palestine (PA) quản lý Gaza hậu xung đột.

Ngoại trưởng Nga nêu rõ mục tiêu chính trong đàm phán với Mỹ

05:51:34 18/02/2025

Cuộc gặp này nhằm chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo Nga - Mỹ. Theo ông Peskov, nội dung đàm phán cũng bao gồm việc khôi phục quan hệ song phương.

Tổng thống Pháp tiết lộ nội dung cuộc điện đàm với Thái tử Saudi Arabia

05:50:07 18/02/2025

Nhà lãnh đạo Pháp hy vọng có thể phối hợp một lập trường chung của EU về vấn đề Ukraine và đảm bảo khối này không bị gạt ra ngoài lề trong các cuộc thảo luận hòa bình.

Tổng thống Trump: Tổng thống Putin muốn dừng chiến ở Ukraine

00:49:35 18/02/2025

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin muốn dừng chiến trong nỗ lực giải quyết xung đột Ukraine.

Khoảnh khắc điện thoại bất ngờ phát nổ, cháy dữ dội trong túi quần cô gái

23:57:52 17/02/2025

Cô gái đang mua sắm trong một siêu thị tại Brazil đã có tình huống hoảng loạn khi chiếc điện thoại trong túi quần bất ngờ phát nổ và bốc cháy dữ dội.

Lãnh đạo đảng cầm quyền Hàn Quốc bác khả năng ông Yoon tự nguyện từ chức

23:54:35 17/02/2025

Lãnh đạo lâm thời của đảng Quyền lực Nhân dân cầm quyền ở Hàn Quốc đã bác bỏ đồn đoán rằng Tổng thống Yoon Suk-yeol có thể tự nguyện từ chức trước khi có phán quyết về phiên tòa luận tội.

Trung Quốc điều hàng chục máy bay lúc tàu chiến Canada qua eo biển Đài Loan?

23:35:18 17/02/2025

Cơ quan Phòng vệ Đài Loan thông báo họ đã phát hiện 24 máy bay quân sự Trung Quốc gần hòn đảo này trong hôm nay 16.2, khi một tàu chiến Canada đi qua eo biển Đài Loan, theo AFP.

Có thể bạn quan tâm

Mùa xuân ăn 5 loại rau tươi này vừa ngon lại siêu bổ dưỡng

Ẩm thực

06:09:01 18/02/2025

Người Trung Hoa có câu, Mùa mưa ăn năm loại rau tươi này khác nào thần tiên sống . Vậy năm loại rau tươi đó là gì, nấu như thế nào, các bạn hãy tham khảo nhé.

'Sát thủ vô cùng cực hài': 'Bom tấn triệu đô' của Kwon Sang Woo chính thức đổ bộ rạp Việt tháng 3 này

Phim châu á

06:02:40 18/02/2025

Sát thủ vô cùng cực hài (tên tiếng Anh: Hitman 2) - phim điện ảnh hài, hành động của Hàn Quốc với sự tham gia của Kwon Sang Woo, Jung Joon Ho, Lee Yi Kyung sẽ ra mắt rạp Việt vào ngày 14/3/2025

Mỹ nhân cổ trang đẹp nhất Trung Quốc hiện tại: Nhan sắc mê hoặc 35 triệu người, tiên nữ giáng trần cũng chỉ đến thế

Hậu trường phim

06:02:09 18/02/2025

Mới đây, một cảnh múa khoảng 20 giây của Cúc Tịnh Y đã được chia sẻ, khán giả hết lời ca ngợi các động tác mềm mại cuốn hút cùng phong thái của nữ diễn viên.

Chuyện người phụ nữ trung niên "xé túi mù" hồng hài nhi hot nhất hiện tại

Phim âu mỹ

06:01:39 18/02/2025

Mùa Valentine vừa qua, khán giả yêu thích dòng phim lãng mạn không thể bỏ qua tác phẩm Bridget Jones: Mad About The Boy (Tiểu Thư Jones: Suy Vì Anh) chính thức ra rạp từ ngày 14/2.