Ông Trump có quyền tự ân xá cho bản thân hay không?

Tổng thống Mỹ Donald Trump có quyền ký hàng loạt lệnh ân xá trong quãng thời gian còn lại ở Nhà Trắng, nhưng việc một tổng thống có thể tự ân xá cho chính bản thân mình hay không lại không được quy định trong Hiến pháp.

Ông Trump đến nay đã ký lệnh ân xá cho 25 người.

Việc các tổng thống Mỹ ký lệnh ân xá trong quãng thời gian cuối nhiệm kỳ không phải là chuyện hiếm. Ông Trump ngày 25.11 đã ký lệnh ân xá cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn . Động thái này bị phe Dân chủ chỉ trích dữ dội.

Ông Trump cũng có thể ân xá cho Paul Manafort , cựu giám đốc chiến dịch tranh cử năm 2016. Manafort bị kết án 47 tháng tù vì tội gian lận thuế và ngân hàng.

Ông Trump từng đặt câu hỏi với các trợ lý về việc mình có thể tự ân xá cho chính bản thân hay không.

Theo CNN, ông Trump hiện không liên quan đến bất cứ một cuộc điều tra liên bang nào. Tổng thống đương nhiệm cũng được hưởng quyền miễn trừ truy tố cho đến khi rời Nhà Trắng.

Lệnh ân xá cũng không có hiệu lực đối với các vụ án cho tòa án cấp tiểu bang thụ lý. Vấn đề tranh cãi về thuế thu nhập của ông Trump nếu cần phải xét xử, sẽ do tòa án bang New York thụ lý.

Điều đó có nghĩa là ông Trump không cần ký lệnh ân xá cho chính bản thân vì điều này không mang nhiều ý nghĩa.

Theo CNN, một tổng thống Mỹ có quyền tự ân xá cho chính bản thân hay không là vấn đề không được quy định trong Hiến pháp và chưa một tổng thống Mỹ nào trong lịch sử từng nghĩ đến.

Nguyên tắc tổng thống không được ân xá cho chính mình được nhắc đến kể từ thời Tổng thống Richard Nixon. Bản ghi nhớ của Văn phòng pháp lý thuộc Bộ Tư pháp Mỹ, công bố vài ngày trước khi ông Nixon từ chức, nêu rõ rằng tổng thống không thể ân xá cho chính mình.

“Theo nguyên tắc, không ai có thể tự là thẩm phán trong trường hợp cần đưa ra phán quyết cho chính bản thân, có vẻ như câu hỏi này nên được trả lời là không”, Bộ Tư pháp Mỹ khi đó giải thích.

Nhưng đến cuối cùng, ông Nixon cũng được miễn trừ trách nhiệm vì Phó Tổng thống Gerald Ford, người kế nhiệm ông Nixon, đã ký lệnh ân xá.

Trong quyết định ân xá, Tổng thống Mỹ thứ 38, Gerald Ford viết: “Tôi ân xá cho Richard Nixon đối với bất cứ tội danh nào mà ông ấy đã phạm phải hoặc có thể đã phạm phải, trong giai đoạn từ ngày 20 tháng 1 năm 1969 đến ngày 9 tháng 8 năm 1974″.

Nếu muốn được hưởng quyền ân xá, ông Trump vẫn còn những cách khác, theo CNN. Ông Trump có thể làm giống như Nixon, trao quyền cho Phó Tổng thống Mike Pence trong những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ. Ông Pence sau đó sẽ ân xá cho ông Trump.

Ông Trump cũng có thể tạm thời yêu cầu Pence làm quyền Tổng thống để ký lệnh ân xá. Vấn đề là ông Pence có thể không muốn làm như vậy vì ảnh hưởng đến uy tín cá nhân cũng như cơ hội tự mình tranh cử tổng thống sau này, theo CNN.

Tổng thống Mỹ có quyền ký lệnh ân xá những ai?

Tổng thống Mỹ có quyền ký lệnh ân xá và đây được coi là một trong những công cụ chính trị mạnh nhất của bất kỳ một tổng thống đương nhiệm nào.

Ông Trump đã ký lệnh ân xá cho 25 người trong nhiệm kỳ của mình.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 25.11 đã ký lệnh ân xá cho cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn. Ông Flynn là quan chức cấp cao nhất được ân xá dưới thời Tổng thống Trump.

Theo CNBC, chỉ cần một nét bút và tờ giấy, tổng thống Mỹ có thể ân xá cho bất cứ ai, khôi phục quyền công dân của những người này. Hành động này gần như không thể bị ngăn chặn bởi các cơ quan chính phủ.

Với quyền ân xá trong tay, các tổng thống Mỹ từng gây ra nhiều tranh cãi trong lịch sử.

Quyền ân xá của của tổng thống Mỹ được ghi tại Điều II, Phần 2 của Hiến pháp, có hiệu lực từ năm 1789. Hiến pháp Mỹ quy định tổng thống có quyền ban hành lệnh ân xá đối với bất cứ cá nhân nào ở Mỹ, ngoại trừ các trường hợp bị luận tội.

Các trường hợp được ân xá phải thuộc phạm vi điều tra và xét xử của cơ quan liên bang. Những người phạm tội theo luật pháp của riêng từng bang sẽ không được ân xá.

Không có giới hạn số người được ân xá trong nhiệm kỳ tổng thống. Tổng thống Mỹ thứ 32 của nước Mỹ, Franklin D. Roosevelt từng ân xá tới 2.819 người, trong giai đoạn ông nắm quyền từ năm 1933-1945.

Trong nhiệm kỳ của mình, ông Trump đã ký lệnh ân xá cho 25 người. Trước cựu cố vấn Michael Flynn, ông Trump ký lệnh ân xá cho nữ tù nhân Alice Marie Johnson, người bị tuyên án tù chung thân năm 1996.

Hiến pháp Mỹ không quy định cụ thể về quyền ân xá của tổng thống Mỹ. Không rõ liệu một tổng thống Mỹ có thể tự ân xá cho chính bản thân hay không.

Theo bản ghi nhớ công bố năm 1974, một tổng thống Mỹ không thể tự ân xá cho chính mình, nhưng phó tổng thống có thể ân xá cho tổng thống, nếu tổng thống từ chức.

Sau khi lên nắm quyền vào năm 1974, Tổng thống Mỹ Gerald Ford ký lệnh ân xá cựu tổng thống Richard Nixon. Ông Nixon trước đó đã phải từ chức vì bê bối Watergate, đưa ông Ford là Phó Tổng thống lên nắm quyền.